بازار ۴۰ میلیارد دلاری صنعت الکترونیک کشور در انحصار خارجیها
سیاست های ناکارآ، تولیدکننده را به سمت واردات سوق می دهد
چالش‌های فعالان صنعت الکترونیک
فعالان حوزه صنعت الکترونیک معتقدند این صنعت ازجمله صنایعی است که ارزش افزوده فراوانی برای تولیدکنندگان این حوزه فراهم می‌آورد؛ اما با این حال، مبلغ سرمایه‌گذاری به ازای هر یک شغل نیز، مبلغ بالایی در حدود ۱۰۰ هزار دلار است. چالش‌های متعدد و فراهم نبودن بستری که بتواند اعتماد سرمایه‌گذاران را برای تمرکز بر پروژه‌های جدید در این حوزه جلب کند، موجب شده تا بسیاری از پتانسیل‌هایی که می‌توانند زمینه‌ساز اشتغال‌زایی برای جوانان و ارزآوری برای کشور شوند، به هدررفته و نصیب رقبای خارجی شود.
مهدی افلاطونیان، مدیرعامل شرکت جهان‌الکترونیک در تشریح چالش‌های فعالان این صنعت به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با وجود تمامی مشکلاتی که تولیدکنندگان داخلی بردهای الکترونیکی با آن مواجه هستند، فراهم بودن زمینه‌هایی برای قاچاق محصولات مشابه خارجی باعث شده توان رقابتی شرکت‌های داخلی شدیدا افت کند. وی تاکید می‌کند: از آنجا که بردهای آماده‌ای که از کشورهایی مانند چین وارد کشور می‌شوند، هیچ‌گونه عوارض و مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و محصولات نهایی را با قیمت تمام‌شده‌ای ۲۰ تا ۲۵ درصد پایین‌تر از قیمت ارائه شده توسط تولیدکنندگان داخلی به بازار عرضه می‌کنند که این امر باعث متضرر شدن شرکت‌های داخلی می‌شود. وی می‌گوید: این در حالی است که اگر همین محصولات از طرق قانونی وارد کشور شوند، ابدا توان رقابت قیمتی با بردهای تولید داخل را ندارند.
از آنجا که کشورهای معدودی در جهان، توان تولید تراشه‌های الکترونیکی را دارند، تولیدکنندگان بردهای الکترونیکی برای تامین قطعات و مواد اولیه برای پیاده‌سازی بردها به واردات از کشورهای تولیدکننده تراشه وابسته‌اند. افلاطونیان با اشاره به توان خوب شرکت‌های داخلی برای رقابت با رقبای خارجی می‌گوید: اگر زمینه‌ای فراهم شود که ما بتوانیم مواد اولیه و قطعات موردنیازمان را با چالش کمتر و سرعت بیشتری وارد کنیم، بهبود فراوانی در فرآیندهای ما حاصل خواهد شد. وی می‌افزاید: دولت می‌تواند با مشاهده لیست بیمه شرکت‌ها تا حد زیادی به نوع فعالیت آن شرکت پی ببرد. هرچه شرکت در زمینه تولید فعال‌تر باشد تعداد کارکنان بالاتری دارد و شرکت‌هایی که صرفا وارد کننده بردهای آماده‌اند عموما شرکت‌های کوچک و چند ده نفری اند. افلاطونیان تاکید می‌کند: چنانچه مدیران دولتی با عنایت به شرایط تولیدکنندگان، امتیازهایی برای تسهیل رقابت آنها با واردکنندگانی که به لطف شرایط خاصشان محموله‌های بزرگی را وارد کشور می‌کنند فراهم آورند، می‌توان در کشور تعداد فراوانی شغل ایجاد کرد و چرخ اقتصاد را به حرکت درآورد.
مدیرعامل شرکت جهان الکترونیک با ابراز ناراحتی از عملکرد دولت در بهبود شرایط برای تولیدکنندگان می‌گوید: چنانچه کلیه مسائل کسب‌وکارمان را به سه بخش امور داخلی شرکت، روابط خارجی و امور مرتبط با دولت تقسیم کنیم، می‌توان گفت که پر چالش‌ترین و مبهم‌ترین بخش برای ما همان بخشی است که مربوط به دولت است. وی می‌افزاید: باوجود تمامی محدودیت‌های تحریم، طرف خارجی به‌خوبی شرایط ما را درک کرده و با تمام وجود برای ایجاد زمینه‌های لازم برای پیشبرد کارها تلاش می‌کنند. امور داخلی شرکت هم به‌خوبی در حال انجام و قابل است. وی تاکید می‌کند: به جرات می‌توان بیشترین موانع واصلی‌ترین مشکلاتی که در شرکت با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم را ناشی از تصمیمات و قوانین دولتی دانست. افلاطونیان می‌گوید: تغییرات بدون کارشناسی و مکرر قوانین بانکی، مجوزهای دولتی و قوانین گمرکی موجب شده زیرساخت‌های تولید با مشکل مواجه شده و کمتر سرمایه‌گذاری در سطح ملی علاقه‌ای به طراحی و توسعه پروژه‌های خود داشته باشد. وی می‌افزاید: در حال حاضر بسیاری از مواد اولیه و قطعاتی که برای اجرای پروژه‌های خود نیاز داریم، در گمرک مانده‌اند. این در حالی است که پس از گذشت ۵۰ تا ۷۰ روز از درخواست‌ها، بانک مرکزی هنوز مجوزهای لازم برای تخصیص ارز و ترخیص کالا را نداده است. وی تاکید می‌کند: چنین اتفاقاتی موجب می‌شود سررسید قراردادهای ما به سر برسد و اعتبار مجموعه‌ای باسابقه‌ای مانند ما از بین برود. در نتیجه شرکت‌های طرف قرارداد به‌جای همکاری با ما، اقدام به واردکردن بوردها از چین می‌کنند. از طرف دیگر، با توجه به اینکه مدت زیادی است که قطعات توسط شرکت‌های خارجی آماده شده ولی ما هنوز نتوانسته‌ایم آنها را تحویل بگیریم، اعتبار ما نزد شرکای خارجی نیز خدشه‌دار می‌شود.
این فعال صنعت الکترونیک معتقد است: در حال حاضر که سایه سنگین کرونا، تحریم، رقیب چینی و... به‌قدر کافی شرایط را برای تولیدکنندگان ایرانی سخت کرده است، دولت باید به‌جای سخت‌تر کردن شرایط برای فعالان صنایع مختلف، به فکر ایجاد تسهیلات باشد. افلاطونیان تاکید می‌کند: در مدت اخیر نوسانات نرخ ارز به شدت کسب‌وکارها را دچار اختلال کرده است. وی با اشاره به تردیدی که بر کشورها سایه انداخته می‌گوید: در مدت اخیر هم شرکت‌های تامین‌کننده و هم شرکت‌های سفارش‌دهنده تا جای ممکن خریدهای خود را به تاخیر می‌اندازند و عموما سفارش‌های خود را در حجم‌های بسیار پایین ثبت می‌کنند. افلاطونیان معتقد است: شفاف‌سازی سیاست‌ها و تصمیمات دولت می‌تواند به بنگاه‌های اقتصادی کمک کند تا بتوانند دید درستی از شرایط پیدا کنند و فرصت‌های تجارت سوخت نشوند. وی تصریح می‌کند: بلاتکلیفی و سردرگمی ناشی از شرایط اخیر، باعث فرسودگی شرکت‌های تولیدی شده و انگیزه و اشتیاق تمامی فعالان اقتصادی را تحلیل برده است.
افلاطونیان معتقد است: به دلیل مبهم و نامساعد بودن شرایط تولید، اندازه بنگاه‌های اقتصادی روزبه‌روز کوچک شده است. وی می‌افزاید: این امر باعث می‌شود به‌تدریج مدیران سبک فعالیت خود را تغییر دهند و با ایجاد شرکت‌های کوچک چندنفری، اقدام به واردات محصولات آماده کنند.
وعده وزیر برای اصلاح تعرفه‌ها
در نمایشگاه تلکام امسال شرکت جهان الکترونیک از یکی از جدیدترین محصولات خود که ردیاب خودرو است، رونمایی کرد. محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات با حضور در غرفه این شرکت در روز افتتاحیه نمایشگاه از تولیدات این شرکت دیدن کرد و قول داد در صورت حصول اطمینان از توان این شرکت برای تامین نیاز بازار داخلی، تعرفه‌های گمرکی واردات قطعات آماده از کشورهای خارجی را به‌گونه‌ای اصلاح کنند که تولیدکنندگان داخلی متضرر نشوند.
بر اساس اظهارات مدیرعامل جهان الکترونیک، ردیاب خودرویی که این شرکت تولید کرده است، نه‌تنها تمامی آپشن‌های نمونه مشابه چینی را دارد، بلکه باقیمت تمام‌شده‌ای در حدود نصف قیمت بورد خارجی قابل عرضه است. در دیدار وزیر ارتباطات از غرفه جهان الکترونیک، مدیرعامل این شرکت از انجام مقدمات ورود به بورس خبر داد و گفت: مدیران این شرکت در تلاشند تا هرچه سریع‌تر این امر را عملی کنند.
براساس اظهارات افلاطونیان، مدیرعامل جهان الکترونیک، میزان فروش این شرکت در سال گذشته حدود ۱۷۰ میلیارد تومان بوده است. در حال حاضر ۱۸۰ نفر در شرکت جهان الکترونیک مشغول به کارند. به گفته مدیر این شرکت، با طرح‌های توسعه‌ای که قرار است سال آینده اجرا شوند، قرار است تعداد شاغلان این شرکت به ۲۰۰ نفر افزایش پیدا کند.
جهان الکترونیک وظیفه طراحی و پیاده‌سازی ماژول‌های مختلف موردنیاز بسیاری از صنایع را عهده‌دار است، با این حال می‌توان مهم‌ترین مشتریان آن را شرکت‌های خودروسازی و تولیدکننده لوازم‌خانگی دانست. به‌طور میانگین حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد سهم فروش این شرکت، متعلق به شرکت‌های زنجیره خودرو است؛ ۲۵درصد بوردها باهدف به‌کارگیری در لوازم‌خانگی ساخته می‌شوند. صنایع حوزه برق و آسانسور سهمی ۲۵ تا ۳۰درصدی دارند و ۱۵درصد متعلق به تجهیزات اندازه‌گیری اعم از ترازوهای دیجیتال، کنترل‌های دیجیتال و... است.
همکاری با برندهای مطرح جهانی
صنعت الکترونیک یکی از صنایع های‌تک به حساب می‌آید که به‌روز ماندن در آن مستلزم حفظ تعامل با کشورهای پیشرو در این صنعت است؛ با وجود آنکه در سال‌های اخیر کشور ما با تحریم‌های سختگیرانه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند که محدودیت‌های همه‌جانبه‌ای را متوجه صنایع مختلف کشور کرده است، اما شرکت‌هایی وجود دارند که به پشتوانه اعتبار و کیفیت کاری، توانسته‌اند ارتباطات خارجی خود را حفظ کنند و از رشد و توسعه بازنمانند. شرکت جهان الکترونیک اکنون نه‌تنها طراحی و پیاده‌سازی بخش فراوانی از بوردهای الکترونیکی موردنیاز صنایع مختلف کشور اعم از خودرو، لوازم‌خانگی و صوتی تصویری را به عهده دارد و کشور را از واردات این بوردها از شرکت‌های چینی بی‌نیاز کرده، بلکه توانسته با انعقاد قراردادهایی، تولید بوردهای پروژه‌های تعدادی از شرکت‌های خارجی را نیز به عهده گیرد. جهان الکترونیک را می‌توان از معدود شرکت‌های ایرانی به حساب آورد که طی ۲۵ سال فعالیت خود، با بسیاری از شرکت‌های مطرح جهان اعم از شرکت‌های خودروسازی آلمانی همکاری داشته است. مهدی افلاطونیان، مدیرعامل شرکت جهان الکترونیک در تشریح دستاوردهای این شرکت طی سال‌های اخیر به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: اجرای پروژه شبکه‌های مخابراتی کشور طی همکاری مشترک با شرکت‌هایی مانند زیمنس آلمان، NEC ژاپن و آلکاتل فرانسه، یکی دیگر از مهم‌ترین پروژه‌های پیاده‌سازی شده توسط جهان الکترونیک به حساب می‌آید. طی این همکاری مشترک، بیش از ۱۰ میلیون کارت شبکه مخابراتی کشور تولید شد و بیش از ۳۵درصد خطوط ثابت تلفن ایران تولید جهان الکترونیک است. همچنین پس از افزایش اخیر قیمت دلار و اختلالاتی که در واردات تجهیزات الکترونیک به کشور ایجاد شد، این شرکت در همکاری با دیگر شرکت‌های فعال در این حوزه، وظیفه تولید مودم‌های مخابراتی منازل، بانک‌ها و مراکز مخابراتی (شرکت) را عهده‌دار شدند. یکی از مزیت‌های مهم فعالیت این شرکت آن است که کار تحقیق و توسعه بسیاری از بوردهای موردنیاز صنایع، توسط مهندسان جهان الکترونیک انجام می‌شود و طی همکاری‌های متعدد توانسته اعتماد و رضایت تولیدکنندگان مختلف کشور را جلب کند.
