کاتالیست‌های ایرانی همتراز با رقبای خارجی
در همین راستا شرکت نفت و گاز سرو با نگاه ملی، به بازار ورود کرد و توانست عرصه را بر رقبای اروپایی و آسیایی خود نسبت به گذشته تنگ‌تر کند. از مهم‌ترین وظایف به انجام رسیده در شرایط تحریم برای حضور در بازار‌های رقابتی، تامین مواد اولیه در کمترین زمان ممکن بود که سرو با تمرکز به این امر برای تداوم تولید و جلوگیری از توقف آن تلاش مستمر داشت. در این زمینه یکی از مهم‌ترین بخش‌های وابسته به تولید در هر بنگاه اقتصادی، بخش بازرگانی آن به شمار می‌رود که تمامی فرآیند‌ها نظیر تهیه مواد اولیه، شناسایی بازار، رایزنی در میان روابط گمرک و بازرگانی و... را بر عهده دارد. زیراکاتالیست به لحاظ ساختاری یک کالای استراتژیک محسوب می‌شود و در ترکیبات تولید آن کانی‌های معدنی گرانبهایی به کار می‌رود. از این رو امر بازرگانی از اهمیت بالایی برخوردار است. البته برخی از این کانی‌ها در داخل کشور وجود دارند، اما متاسفانه تکنولوژی استحصال آن در کشور وجود ندارد. به هر ترتیب لازمه ساخت کاتالیست، تامین مواد اولیه است و می‌توان گفت که اقدام برای تامین مواد موجود در ساختار آن نیز یک اقدام استراتژیک است. به عبارتی برای ساخت کاتالیست، ابتدا تهیه مواد اولیه آن برای ترکیب ساختاری بسیار پیچیده به همراه مطلوب بودن کیفیت، امری حیاتی به شمار می‌رود. در همین راستا سعید نوعی، مدیر بازرگانی شرکت نفت و گاز سرو که در مسیر تامین مواد اولیه برای پایداری و تداوم تولید در شرکت نفت و گاز سرو، نقش خط شکن را بر عهده دارد به بیان فراز و فرود‌های تامین مواد اولیه در این مسیر می‌پردازد. وی با اشاره به اینکه در هنگام تهیه و خرید ترکیبات مورد نیاز برای ساخت کاتالیست بیشتر با مشکل کمبود یا نبود کالا مواجه هستند، خاطر نشان کرد: در برخی مواقع برای تامین مواد مورد نیاز تولید کاتالیست با پرداخت هزینه یا به عبارتی سرمایه‌گذاری بر بنگاه‌های کوچک دانش‌بنیان به ایجاد محصول موردنیاز اقدام می‌کنیم.
سعید نوعی به تحریم‌های فعلی اشاره کرد و افزود: برای تامین مواد اولیه به جای واردات، با انجام سرمایه‌گذاری، سعی بر آن داریم تا با برون‌سپاری به شرکت‌های دانش‌بنیان، ساخت تجهیزات و تامین مواد اولیه مورد نیاز را در داخل کشور انجام دهیم.
عقب‌ماندگی چینی‌ها در دانش فنی
این مدیر بازرگانی با اشاره به این مطلب که بیشترین میزان واردات کاتالیست از کشورهایی نظیر چین و هند انجام می‌شود، گفت: اگر چه برخی اقلام در حوزه مواد اولیه تولید کاتالیست در چین موجود است، اما به لحاظ دانش و تکنولوژی، با وجود حضور شرکت‌های برجسته اروپایی در این کشور، چینی‌ها در زمینه تولید برخی از کاتالیست‌ها به مراتب از مجموعه نفت و گاز سرو عقب‌تر هستند. وی ابراز امیدواری کرد: نکته حائز اهمیت این است که سرو هیچ فرمولی از ترکیبات کاتالیست‌ها را در اختیار نداشته و در این زمینه با هیچ شرکت خارجی همکاری نکرده است. وی تاکید کرد: سرو صاحب دانش فنی تولید کاتالیست در ایران بوده که تنها به روش مهندسی معکوس، مطالعات و تحقیقات واحد «آر اند دی» فعال در شرکت به دانش فنی لازم در این صنعت و تجاری‌سازی کاتالیست‌ها دست یافت. وی بر این باور است که تولید کاتالیست و بومی‌سازی کردن فرآیند تولید آن از سوی سرو یک اقدام ملی است و در این عرصه سرو مانع از ارزبری به سبب عدم انجام واردات کاتالیست‌های خارجی شده است. نوعی یادآور شد: در دنیا برای طراحی یک کاتالیست چند سال زمان صرف می‌کنند تا محصول به مرحله تجاری‌سازی و تولید برسد. این در حالی است که در کارخانه‌های سرو با تلاش بخش توسعه و تحقیق شرکت، از مرحله طراحی کاتالیست جدید تا تولید و تجاری‌سازی زمان کمتری صرف می‌شود و این سیستم کاملا پویا است. به همین دلیل است که مدل‌های همکاری خاصی را شرکت سرو در حوزه تجاری‌سازی این محصولات استراتژیک تعریف کرده است. وی بر این باور است که اگر توان دانشی سرو صرف این راه نمی‌شد در شرایط تحریم بسیاری از کارخانه‌های فولادی و پتروپالایشی باید معطل واردات این کالای استراتژیک، آن هم در شرایطی که کشور از کمبود ارز رنج می‌برد، می‌شدند و قیمت گزافی را برای تامین آن پرداخت می‌کردند. وی توضیح داد: قیمت‌های تعیین شده برای کاتالیست‌های ساخته شده از سوی سرو با توجه به کیفیت آن در مقایسه با نمونه‌های اروپایی که از سوی شرکت‌هایی چون جانسون متی انگلیس یا‌هالدر تاپسویی دانمارک تولید می‌شوند بسیار ارزان‌تر است.
اعتمادسازی میان مشتریان
وی از ایجاد اعتماد میان مشتریان سرو به عنوان عامل پایداری در وفاداری آنها یاد و اظهار کرد: سرو در راه‌اندازی واحدهای مصرف‌کننده کاتالیستی به درخواست مشتری در کنار آنها قرار دارد تا با به اشتراک‌گذاری دانش خود با مشتریان، شرایط پایداری را در عملکرد بهینه برای راه‌اندازی یک واحد صنعتی فراهم کند. این خدمات برای رفع دغدغه مدیران صنایع کشور به صورت رایگان ارائه می‌شود. این در حالی است که اگر شرکت مذکور به دنبال واردات دانش اروپایی بود، علاوه بر ایجاد وقفه در فعالیت برای انجام عیب‌یابی هزینه هنگفتی را به آنها تحمیل می‌کرد.
به گفته نوعی، سرو نه تنها به تعهدات داخلی خود پایبند است بلکه با به کارگیری توان شرکت‌های داخلی برای ساخت ماشین‌آلات مورد نیاز خط تولید خود، در راستای طرح‌های توسعه، نقش شتاب‌دهنده را نیز برای این قبیل شرکت‌ها ایفا می‌کند. وی خاطرنشان کرد: بار‌ها اتفاق افتاده که طرح و نقشه ساخت ماشین‌آلات را به همراه هزینه ساخت آن به شرکت‌های کوچک یا کارگاه‌ها تحویل داده و در ازای آن تجهیزات یا ماده اولیه مصرفی که جز مایحتاج سرو است دریافت کرده است. این در حالی است که برای تهیه بخش کوچکی از آنها چند برابر قیمت، هزینه واردات تحمیل می‌شد که با هدف بزرگ‌تری که در داخلی‌سازی داشتیم به این موفقیت دست پیدا کردیم. وی بر این باور است که سرو با بررسی رویکرد اثرگذاری بهای تمام شده کوچک‌ترین قطعات مصرفی در بهای تمام شده محصول نهایی، تلاش خود را برای بهینه‌سازی انجام داده و به طور کامل راهکار‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. وی در این باره خبر داد که در راستای این رویکرد، سرو از متخصصان بنامی در این زمینه کمک گرفته است و امید دارد، این تصمیم دستاوردهای مطلوبی را برای سرو به همراه داشته باشد.
دستاوردهای مهم سرو
وی به دستاورد مهمی که سرو به آن اشراف کامل پیدا کرده و دریچه‌ای جدید به روی صنعت پترو پالایشی گشوده است، اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین این اقدامات دستیابی به توانایی ساخت کاتالیست‌های فرآیندی و تکمیل زنجیره کاتالیست‌های مصرفی فرآیندهایی چون اوره، آمونیاک و متانول در صنعت پتروشیمی بوده که این محصولات به طور کامل از واحد تحقیق و توسعه سرو به مرحله تولید نهایی و تجاری رسیده است. وی افزود: تولیدات سرو در گذشته به صورت تک‌محصولی بود، اما با دستیابی به دانش فنی کاتالیست‌های فرآیندی که کاتالیست‌های پیچیده‌ای هستند عملا تعداد محصولات در سبد سرو رو به افزایش شد و سبب شد تا تنوع در محصولات به مزیتی رقابتی برای این شرکت تبدیل شود.
این مدیر بازرگانی گفت: از این رو خط تولید این محصولات پیچیده در دستان متخصصان داخلی طراحی و به اجرا درآمده است. به‌طوری‌که از فناوری‌های نوین در طراحی این خطوط تولید استفاده شده و ایستگاه‌های کاری به حالت اتوماسیون درآمده است.
مدیر بازرگانی شرکت سرو بر این باور است که مهم‌ترین امر در روند تولید، حفظ کیفیت محصولات بوده و به همین منظور در انتخاب مواد اولیه و موجودی کالا به سرعت برنامه‌ریزی می‌کند. نوعی افزود: شرایط بازار به گونه‌ای شده است که در برنامه‌ریزی تامین مواد اولیه تنها به دو یا سه مرجع و تامین‌کننده اکتفا نکرده و همیشه پیش‌بینی‌ها فراتر از روزمرگی سرو بوده است. اگر سرو به این سبک پیش نمی‌رفت باید خطوط تولید تا به حال متوقف می‌شدند.
نوعی خاطرنشان کرد: با استفاده از ادبیات انعطاف‌پذیری در زنجیره تامین اقدام به خوشه‌بندی زنجیره تامین در تهیه و تامین اقلام اساسی کرده و مرزهای جغرافیایی را برای تامین مواد و تجهیزات مورد نیاز گسترش دادیم.
کارخانه جدید سرو در آستانه راه‌اندازی
وی با اشاره به این موضوع که سرو به زودی به بزرگ‌ترین کارخانه تولید انواع کاتالیست در منطقه تبدیل می‌شود، افزود: کارخانه جدید سرو در آینده نزدیک افتتاح خواهد شد که به لحاظ تنوع محصول تولیدی و تناژ تولید کاتالیست مجموعه‌ای منحصر به فرد در منطقه شناخته خواهد شد. وی با اشاره به گذشته سرو و نحوه راه‌اندازی کارخانه‌ها به منظور ورود به عرصه تجاری‌سازی تصریح کرد: سرو تا قبل از این یک کارخانه کوچک‌مقیاس بود، اما امروز با داشتن ۴ کارخانه توسعه چشمگیری در این زمینه داشته است. وی افزود: راه‌های صادرات محصولات سرو را نیز بررسی کرده و در این زمینه مطالعاتی صورت گرفته است، اما اولویت سرو تامین نیاز کاتالیست داخل با توجه به شرایط تحریم‌هاست. نوعی ادامه داد: از آنجا که سطح همکاری با تامین‌کننده‌ها را ارتقا بخشیدیم سرمایه در گردش مطلوبی برای سرو حاصل شده است.
هدف‌گذاری برای بومی‌سازی
وی که خود تحصیلکرده رشته شیمی است معتقد است پیچیدگی تولید کاتالیست آنچنان از درجه بالایی برخوردار بوده که تعداد شرکت‌های صاحب دانش فنی تولید کاتالیست در دنیا کمتر از شرکت‌های فعال در حوزه انرژی هسته‌ای است و این شرکت سرو است که به عنوان یکی از شرکت‌های مطرح در حوزه تولید کاتالیست هدف‌گذاری برای بومی‌سازی سایر کاتالیست‌های مصرفی صنایع کشور را نیز در دستور کار و برنامه خود دارد. وی اظهار کرد: زمانی بود که تولید سالانه سرو به ۱۰۰ تن در سال نمی‌رسید، اما امروز شاهد تولید بیش از ۱۵۰۰ تن انواع کاتالیست در سال از سوی سرو هستیم.
حفظ نیروهای انسانی در اولویت
وی گفت: در حال حاضر با معضل جذب نیروی متخصص روبه‌رو هستیم و یکی از دلایلی که ما را به سمت سیستم‌های تمام اتوماتیک سوق داد همین امر است. سعید نوعی، مدیر بازرگانی شرکت نفت و گاز سرو از توسعه و تجهیز خطوط تولید جدید کاتالسیت به صورت هفتگی خبر داد و تصریح کرد: در دوره کرونا نه تنها تعدیل نیروی انسانی نداشتیم بلکه با جذب نیرو، اکنون تعداد نیروهای انسانی سرو با ۳۰درصد رشد نسبت به سال قبل به حدود ۴۰۰ نفر رسیده است. وی خاطرنشان کرد: امید است شرکت نفت و گاز سرو به‌عنوان پیشگام تولید کاتالیست و بازوی مستحکم صنایع پتروشیمی، پالایش و فولاد کشور بتواند در مسیر توسعه دانش فنی سایر کاتالیست‌ها نیز موفق عمل کرده و از سویی ارزآوری، صرفه‌جویی ارزی و اشتغال‌زایی را برای کشورمان نیز بیش از پیش به همراه داشته باشد.
