در آستانه روز حمل‌ونقل اعلام شد
بهره برداری از ایستگاه مرکزی راه‌آهن سلطانیه
در خصوص مزایای حمل ریلی می‌توان به افزایش ظرفیت بار جابه‌جاشده، کاهش مصرف سوخت نسبت به حمل جاده‌ای، کاهش ترافیک جاده‌ای و حفظ محیط‌زیست اشاره کرد. شرکت فولاد متیل با برقراری ۱۲ واحد خدماتی در سراسر کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه پخش محصولات در صنعت فولاد کشور به‌حساب می‌آید. این شرکت بر اساس رسالت ترسیم شده فولاد مبارکه برای مدیریت توزیع محصولات خود تشکیل شده که در این راستا فعالیت‌های متنوعی طی سال‌های اخیر انجام داده است. بر اساس سیاست‌های فولاد مبارکه طی یکی، دو سال اخیر علاوه بر مدیریت توزیع محصولات فولاد مبارکه، تامین مواد اولیه کارخانه‌های وابسته به فولاد مبارکه به‌ویژه فولاد سنگان نیز در دستور کار هلدینگ متیل قرارگرفته است.
شرکت توسعه بازرگانی متیل همیار در ابتدا برای فعالیت در حوزه بازرگانی و خریدوفروش کالا تاسیس شد، اما پس از تامین مواد اولیه کارخانه‌های وابسته به فولاد مبارکه، اصلاح اساسنامه در سال ۹۹ صورت گرفت و حمل مواد معدنی نیز به اساسنامه قانونی متیل همیار اضافه شد؛ این شرکت به‌عنوان بازوی اصلی حمل به‌ویژه حمل ترکیبی شرکت فولاد متیل و برنامه‌ریزی حمل محصولات نقش بسزایی ایفا کرده و شرکت توسعه بازرگانی متیل همیار از شرکت‌های تازه تاسیس فولاد متیل است که باهدف توسعه حمل ریلی با به‌کارگیری هزار واگن باری و دو هزار ناوگان جاده‌ای برای حمل محصولات تمرکز کرده است.
متیل همیار از همان ابتدا که شرکت متیل با فولاد سنگان در خصوص تامین سه میلیون تن کنسانتره سنگ‌آهن موردنیاز فولاد سنگان قرارداد منعقد کرد به‌عنوان بازوی حمل شرکت فولاد متیل فعالیت می‌کند.
به گفته اسدی مدیرعامل شرکت متیل‌همیار، هدف از راه‌اندازی این شرکت فعالیت در حوزه بازرگانی، حمل‌ونقل، صادرات و واردات است اما آن چیزی که امروز در متیل همیار انجام می‌شود حمل مواد معدنی به مقاصد مختلف ازجمله شرکت فولاد سنگان واقع در خواف است.
وی همچنین در مورد استراتژی اصلی شرکت متیل همیار می گوید: یک شرکت چند رشته‌ای است که به‌عنوان شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی استراتژی خود را ترسیم کرده که علاوه بر حمل‌ونقل، فعالیت‌های بازرگانی داخلی و بین‌المللی نیز ازجمله اهداف آن است.
مشروح گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» را با مدیرعامل شرکت متیل همیار در مورد عملکرد و طرح و برنامه‌های توسعه‌ای شرکت و همچنین دیدگاه و نظرات وی درباره مشکلات و چالش‌های صنعت ریلی بخوانید:
هدف‌گذاری شرکت برای توسعه حمل‌ونقل ریلی چیست؟
استفاده از ریل به‌عنوان حمل‌ونقل ایمن، ارزان و سریع برای حمل مواد اولیه از اهداف هلدینگ فولاد مبارکه است و این استراتژی در تمامی بخش‌های حمل‌ونقلی آن در دستور کار قرار گرفته و بالطبع سیاست فولاد متیل و متیل همیار نیز تبعیت از این سیاست کلان و انتقال بار از جاده به ریل است.
حمل بار از طریق جاده سالیان متمادی در کشور تجربه‌شده و با تبعاتی ازجمله مصرف انرژی، حوادث جاده‌ای و هدر رفت محصول روبه‌رو بوده است که بخشی از آن در حمل جاده‌ای به ریل نظیر مصرف انرژی، ایمنی و جلوگیری از حوادث جاده‌ای بهینه خواهد شد؛ زیرا سالانه در حوادث جاده‌ای بالغ بر ۱۸ هزار نفر کشته می‌شوند که بخشی اعظمی از آن ناشی از ظرفیت حمل جاده‌ای است، زیرا جاده‌های ما مازاد بر ظرفیت به‌ویژه در برخی از مسیرها بار تحمل می‌کنند ازاین‌رو انتقال این بار از جاده به ریل منجر به خلوت شدن جاده‌ها و افزایش سطح ایمنی برای سفرهای شخصی و خانوادگی خواهد شد. بر این اساس، سیاست دولت طی سال‌های اخیر بر پایه توسعه حمل ریلی و ایجاد زمینه‌های مزیت حمل ریلی نسبت به حمل جاده‌ای قرار گرفته است.
شرکت فولاد متیل و متیل همیار خود را موظف به تبعیت از سیاست‌های کلان کشور می‌دانند و برای ایجاد چنین ظرفیتی علاوه بر سیاست‌گذاری در زمینه تصدی‌گری ناوگان، ایجاد ظرفیت‌های تملک واگن و حمل جاده‌ای در دستور کار شرکت قرار دارد. ازاین‌رو دولت در سیاست‌های ابلاغی خود برای تصدی و در اختیار گرفتن واگن و ناوگان جاده‌ای تمهیداتی اندیشیده که شرکت متیل همیار در حال مذاکره برای استفاده از تسهیلات لازم برای خرید واگن و ناوگان در چارچوب سیاست‌های کلان کشور است.
از برنامه‌های کوتاه‌مدت شرکت نیز افزایش استفاده از ظرفیت ناوگان موجود ریلی و جاده‌ای است. با توجه به قرارداد بین شرکت با کارفرمای اصلی، برای دستیابی به اهداف پیش‌بینی‌شده از تعهدات اصلی به کارفرما در قرارداد، نیازمند افزایش حدود سه برابری استفاده از ناوگان ریلی و جاده‌ای موجود است که در این راستا حداقل تعداد ناوگان ریلی در اختیار باید به حدود ۳ هزار واگن و جاده‌ای نیز به ۵ هزار برسد که بر این اساس در حال مذاکره با شرکت‌های مختلف ریلی و جاده‌ای هستیم.
شرکت متیل همیار چه برنامه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای را در دست اجرا دارد؟
ازجمله برنامه‌های توسعه‌ای در دستور کار شرکت تامین ناوگان ریلی و جاده‌ای است که بر اساس سیاست‌های ترسیم‌شده در فولاد متیل در حال پیگیری است. هم‌اکنون حدود یک هزار واگن در حال انجام خدمات به‌صورت امانی و حدود ۲ هزار ناوگان جاده‌ای نیز خدمات حمل جاده‌ای را در این شرکت انجام می‌دهند. تمام این خدمات به‌صورت برون‌سپاری و در قالب قرارداد با شرکت‌های همکار ریلی در مسیرهای سلطانیه و یزد به سنگان صورت می‌گیرد. در حوزه جاده‌ای نیز در دو مبدا کارخانه‌ها و ایستگاه راه‌آهن سنگان خدمات ارائه می‌شود، به این ترتیب بار خریداری شده از کارخانه‌های کوچک در سطح منطقه غرب و مرکزی کشور توسط باربری‌های همکار ما به محل دپوها حمل و پس از حمل ریلی در ایستگاه سلطانیه تحویل پیمانکار حمل جاده‌ای و از آنجا به کارخانه فولاد سنگان منتقل می‌شود.
در خصوص تفاهم‌نامه حمل کنسانتره آهن از ایستگاه سلطانیه به مقصد ایستگاه سنگان خراسان رضوی توضیح بفرمایید، تاکنون به چه میزان تخلیه صورت گرفته است؟
در راستای اجرای سیاست‌های ابلاغی و تحقق برنامه‌های پیش‌بینی‌شده راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در زمینه شناسایی منابع جدید بار، با پیگیری‌ها و اقدامات فنی و بازرگانی و با تشکیل جلسات متعدد، تفاهم‌نامه همکاری بلندمدت حمل محموله کنسانتره سنگ‌آهن از مبدا ایستگاه سلطانیه (زنجان) به مقصد سنگان در شرق کشور منعقد شد.
تفاهم‌نامه همکاری بلندمدت برای حمل ریلی محموله کنسانتره بین راه‌آهن منطقه شمال غرب و شرکت توسعه بازرگانی متیل همیار نیز منعقد شد. هم‌اکنون فعالیت‌های ما به‌صورت روزانه در ایستگاه سلطانیه و یزد صورت می‌گیرد و تاکنون بالغ‌بر ۵۰۰ هزار تن بار کنسانتره سنگ‌آهن از ایستگاه سلطانیه و به همین میزان بار نیز از استان یزد به مقصد سنگان حمل شده است. پیش‌بینی می‌شود بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته و تجهیز زیرساخت‌های موردنیاز تا پایان امسال حدود ۳ میلیون تن بار از این دو ایستگاه به مقصد فولاد سنگان حمل شود که از این میزان حدود ۲ میلیون تن از ایستگاه سلطانیه و یک‌میلیون تن از ایستگاه یزد حمل خواهد شد.
به‌تازگی نیز موفق شدیم مصوبه راه‌آهن کشور را برای بهره‌برداری از ایستگاه سلطانیه به مدت ۱۰ سال اخذ کنیم. ایستگاه سلطانیه به‌طور کامل برای حمل مسافر راه‌اندازی شده بود که با تجهیزات صورت گرفته از این ایستگاه بالای ۵۰۰ هزار تن حمل بار صورت گرفته است و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده این ظرفیت افزایش یابد.
در روز ۲۶ آذرماه که مصادف است با روز حمل‌ونقل در تقویم رسمی کشور، با حضور مدیرعامل فولاد مبارکه و هلدینگ متیل، معاونان راه‌آهن و همچنین معاونان استانداری زنجان و مدیرکل راه‌آهن شمال غرب به‌صورت رسمی بهره‌برداری از زنجیره تامین و حمل مواد معدنی فولاد مبارکه از کارخانه‌های کوچک کلید خورده و هاب مرکزی سلطانیه به‌طور رسمی افتتاح خواهد شد.
میزان سرمایه‌گذاری موردنیاز در طرح جدید و تاثیرات راه‌اندازی این خط جدید چیست؟
بخشی از سرمایه‌گذاری موردنیاز در طرح‌های شرکت متیل همیار در زمینه فرآیند خرید از کارخانه‌های کوچک است، زیرا فولاد مبارکه با واحدهای بزرگ تولید سنگ‌آهن و کنسانتره کشور طرف قرارداد است یا بخشی از سهام آنها را خریداری کرده است.
در سراسر کشور کارخانه‌های کوچکی نیز در حال تولید هستند که ظرفیت تولید آنها بسیار محدود بوده یا اینکه فصلی هستند، از این رو فولاد مبارکه برای اینکه بتواند از این کارخانه‌های کوچک خرید کند به شرکت فولاد متیل ابلاغ کار کرده است که بتواند بار این واحدهای تولیدی را در یک مکان تجمیع و از آنجا منتقل کند.
فولاد متیل با خرید از کارخانه‌های کوچک با توجه به توان محدود اقتصادی، موجب افزایش ظرفیت این واحدها خواهد شد که افزایش اشتغال محلی و توسعه آنها را به همراه دارد.
نخستین دغدغه هر تولیدکننده‌ای بازار فروش محصول است اما به‌تمامی کارخانه‌های کوچکی که در سطح کشور در حال تولید هستند، می‌توان نوید داد که در زمینه طرح‌های توسعه، تأمین سرمایه در گردش و همچنین افزایش اشتغال آنها در کشور از طرف شرکت فولاد متیل حمایت خواهند شد.
به دلیل اتفاقاتی که امسال در حوزه قیمت‌گذاری محصولات رخ داد بخشی از زنجیره مواد اولیه با تلاطم مواجه شد به‌گونه‌ای که افزایش بسیار زیادی در زمینه قیمت مواد اولیه معدنی داشتیم که این اتفاق فولاد متیل را نیز با چالش مواجه کرد، اما با حمایت‌های فولاد مبارکه به‌عنوان یکی از خریداران عمده و اصلی‌ترین خریداران کارخانه‌های کوچک توانستیم نقش بسزایی ایفا کنیم و طی سال‌های آتی نیز این روند ادامه خواهد یافت.
هم‌اکنون علاوه بر ۲ هاب سلطانیه و بند خشک یزد، ۳ هاب دیگر ازجمله هاب ایستگاه راه‌آهن همدان، ایستگاه کرمان و ایستگاه زاهدان را نیز در دست مطالعه داریم.
در زمینه ایستگاه همدان تفاهم‌های اولیه صورت گرفته است و پیش‌بینی می‌شود بتوان در زون اصلی تولید کنسانتره کشور که از کردستان شروع و تا سیرجان ادامه می‌یابد، هاب‌های مختلف را برنامه‌ریزی و مدیریت کرد.
آنچه در مورد هاب‌های حمل کنسانتره برای متیل و متیل همیار مهم است برنامه خرید از واحدهای تولیدکننده کوچک است زیرا توزیع جغرافیای سنگ‌آهن در کشور محدود بوده و تمامی استان‌های کشور از چنین ظرفیتی برخوردار نیستند؛ از این رو در این حوزه جغرافیایی باید امکان خرید حداقلی را برای برنامه‌ریزی حمل ریلی داشته باشیم؛ بنابراین در حال برنامه‌ریزی برای رسیدن به حداقل خرید روزانه هستیم که بتوان طی حمل ترکیبی، بار را روی ریل نیز منتقل و حمل کنیم و بعد از رسیدن به آن ظرفیت حتما هاب‌هایی را که مطالعه کردیم اجرایی خواهیم کرد.
ایجاد باراندازهای فولاد مبارکه از برنامه‌های شرکت فولاد متیل در افق بلندمدت است که در این صورت با اجرایی شدن این برنامه، فولاد مبارکه براساس سند استراتژیک خود محصولاتش را فقط در مبارکه دپو نمی‌کند و نسبت به ایجاد باراندازهای ثانویه در نقاط مختلف کشور اقدام کرده که برای این امر سه شرکت زیرمجموعه فولاد متیل ازجمله آهن و فولاد اصفهان، صنیع کاوه تهران و آهن و فولاد توس تجهیز شدند.
برای ایجاد باراندازها اتصال ریلی موردنیاز بود به همین منظور برای سه شرکت فوق خط ریلی فرعی و محوطه باراندازی ایجاد و جرثقیل‌های موردنیاز را مستقر کردیم. همچنین درصددیم تا باراندازها را حداقل در دو شرکت دیگر زیرمجموعه یعنی فولاد گستر یزد و سهند تبریز نیز ایجاد کنیم و برای این مهم در یزد نسبت به خرید زمین اقدام ودرحال تجهیز ریل هستیم.
یکی از مواردی که در آینده برای ایجاد باراندازها موردنیاز است حمل ترکیبی است؛ به‌گونه‌ای که بار از فولاد مبارکه در محل کارخانه ما توسط ریل حمل و در بارانداز انبار تا در صورت نیاز به ایجاد ورق به دست مصرف‌کننده برسد یا اینکه مصرف‌کننده بر اساس سفارش خود از فولاد مبارکه، سفارش خود را در باراندازها تحویل بگیرد و به محل اصلی مصرف حمل کند.
ایجاد باراندازها علاوه بر اینکه یک امر استراتژیک است که توسط پدافند غیرعامل در فولاد مبارکه ترسیم‌شده، در راستای گسترش زنجیره مصرفی فولاد مبارکه می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل در قیمت تمام‌شده محصول نقش بسزایی داشته باشد.
چطور می‌توان به بهره‌وری مورد انتظار در حمل‌ونقل ریلی رسید و آیا در حمل‌ونقل بین‌المللی هم حضور دارید؟
بهره‌وری جزء لاینفک سیاست‌های کلان کشور محسوب می‌شود بر اساس تجربه‌های کسب‌شده در بسیاری از کشورهای دنیا، جاده فقط برای حمل مسافر و سفرهای مردمی است و در حوزه بار به‌طور عمده باید از حمل‌ونقل ریلی استفاده کرد. در کشورها نیز نقش ریل به‌واسطه طرح‌هایی که تاکنون اجرانشده بود یا ظرفیتی که برای حمل‌ونقل ریلی تعریف شده بود، از رونق چندانی برخوردار نبود، اما چند سالی است که دولت در حال تجهیز ناوگان و توسعه حمل‌ونقل ریلی است؛ این در حالی است که کارخانه‌ها و صنایع بزرگی چون فولاد مبارکه نقش مهمی در توسعه این حمل‌ونقل دارند و می‌توانند به‌درستی از این سیاست حمایت کنند.
تمامی شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه در کشور در پی صادرات محصول تولیدی این شرکت هستند همچنین درصد هستیم تا صادرات را افزایش دهیم که بالطبع حمل‌ونقل ریلی و بین‌المللی در این زمینه نقش بسزایی می‌توانند ایفا کنند.
همچنین در زمینه حمل‌ونقل به حوزه صادرات فولاد مبارکه کمک خواهیم کرد زیرا صادرات جزو برنامه‌های استراتژیک فولاد متیل است و حتی در زمینه واردات نیز در بخشی از مواد معدنی ظرفیت‌هایی در کشور داریم که می‌توانیم در کشور از آنها استفاده کنیم؛ این ظرفیت‌ها در حال شناسایی و برنامه‌ریزی برای استفاده هستند.
مشکلات و چالش‌های صنعت ریلی چه مواردی هستند؟ چطور سهم این صنعت در حمل‌ونقل افزایش پیدا می‌کند؟
کل صنعت ریلی کشور با چالش‌هایی ازجمله کمبود لکوموتیو و گسترش شبکه ریلی، نرخ ترجیحی ریل‌بر جاده مواجه است که در بخش‌هایی در حال برون‌رفت از چالش‌های موجود هستیم. به‌ویژه در زمینه توسعه شبکه ریلی که طی سالیان گذشته زحمات زیادی برای آن کشیده شده از جمله ایجاد ایستگاه همدان که امیدواریم این شبکه تا مرز ایران و عراق گسترش پیدا کند.
براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته هم‌اکنون دولت تسهیلاتی برای خرید واگن به شرکت‌های حمل‌ونقلی ازجمله ما پرداخت خواهد کرد تا بتوانیم واگن‌های موردنیاز را خریداری کنیم.
فولاد متیل سهامدار اصلی یکی از شرکت‌های ساخت واگن، شرکت آهن و فولاد درخشان اراک است و ازاین‌رو برای تامین واگن مشکلی وجود ندارد.
خرید واگن ازجمله سیاست‌های بلندمدت شرکت است که این امر نیازمند تامین نقدینگی است، استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی از سیاست اصلی بوده و خرید ناوگان صرفا در جهت تکمیل ظرفیت حمل‌ونقلی است.
در حوزه ناوگان جاده‌ای نیز سیاست بلندمدت تامین همه ناوگان نیست و بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای کاهش ریسک حمل است، اما کماکان استفاده از بخش خصوصی اصلی‌ترین سیاست بوده و ادامه خواهد داشت. ضمن اینکه سیاست تصدی‌گری کامل را در حوزه ناوگان دنبال نمی‌کنیم، اما برای افزایش بهره‌وری و کاهش ریسک حتما بخشی از ناوگان را به‌صورت مالکیت در دستور کار آینده قرار خواهیم داد.
