در گفت‌و‌گو با مدیرعامل «هلثیوم» بررسی شد
چالش‌های توزیع‌کنندگان آنلاین
قصه پر پیچ و خم کرونا، تا امروز بالا و پایین‌های زیادی داشته است. شرایط ویژه کووید-۱۹ و ترس انتقال آن، خیلی‌ها را در سراسر جهان با خرید اینترنتی آشتی داده است. شاید تا پیش از این همه‌گیری، کمتر کسی می‌توانست سرعت رشد تجارت الکترونیک در ایران را چنین زیاد پیش‌بینی کند. براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، حجم معاملات الکترونیک در سال ۹۸، ۴/ ۰درصد بیش از سال ۹۷ بوده و برابر ۱۴/ ۰ ثبت شده است. این میزان معادل ۵/ ۱ میلیارد تراکنش در سراسر کشور با گردش مالی ۴۲۳هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است. هرچند اقبال مردم به فروشگاه‌های آنلاین، رشد بی‌سابقه‌ای به کسب و کار‌ها هدیه داده، اما کمتر کسی آن روی سکه را دیده و از مشکلات و چالش‌های فروش آنلاین در این دوره خبر دارد. محمدعلی مقدس، مدیر عامل شرکت هلثیوم در خصوص چالش‌های توزیع‌کنندگان آنلاین در بحران کرونا به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: اصلی‌ترین مشکل ما در طول این همه‌گیری، کمبود کالا در برابر افزایش تقاضا و افزایش ناگهانی قیمت کالاهای ضروری مثل انواع و اقسام ماسک‌ها، دستکش‌ها و... بود. همچنین ناموجود شدن این کالاها در مجاری رسمی، کسب و کار ما را با مشکلات زیادی رو‌به‌رو کرده است.
نوسان قیمت و کمبود کالا، در سال ۹۹
مدیرعامل هلثیوم اصلی‌ترین چالش فعالیت فروشگاه‌های آنلاین در حوزه‌هایی مثل بازار لوازم پزشکی و تجهیزات پزشکی، لوازم آرایشی بهداشتی و کالاهای توانبخشی یا کمک توان بخشی را یکی بحث تامین کالا و دیگری بحث فروش کالا می‌داند و توضیح می‌دهد: نوسانات قیمت‌ها در بهار و تابستان ۹۹ باعث شده بود عملا قیمت تمام شده کالا و موجودی آنها به صورت ناگهانی و آنی مدام در بازار تغییر کند. شرایط طوری بود که هر قیمت کالایی که با هماهنگی تامین‌کننده‌ها در فروشگاه می‌گذاشتیم، تغییر می‌کرد. این وضعیت برای تامین‌کننده‌ها در سیستمی‌که در ابتدای شروع فعالیت طراحی کرده بودیم، پاسخگو نبود. تغییر قیمت و عدم اعلام موجودی کالا به ما مشکلاتی به‌وجود آورده بود که ما با پیاده‌سازی سامانه‌هایی در بستر فضای مجازی و وب این موضوع را به گونه‌ای حل کردیم که تامین‌کننده بتواند به صورت آنی موجودی و آخرین قیمت کالا را در آن ثبت و به‌روزرسانی کند.
از سختی‌های تامین تا پیچیدگی‌های فروش آنلاین لوازم پزشکی
مسوول ارشد این شرکت، در توضیح سختی فعالیت در بازاری که حجم بیشتر آن هنوز به شکل سنتی نیازهای خود را رفع می‌کند، می‌گوید: شروع فعالیت در این بازار بسیار سخت بود؛ در ابتدای کار عملا مجبور بودیم سرمایه را به طور جدی درگیر تامین و ذخیره کالا برای به فروش رساندن آن نکنیم و تلاش می‌کردیم صرفا با حذف واسطه‌ها به صورت مستقیم کالاهایی مثل انواع و اقسام سوندها، سرنگ‌ها، پانسمان‌ها و البسه مصرفی مورد نیاز مراکز درمانی و داروخانه‌ها و ... را از یکسری تامین‌کننده‌های مشخص تهیه کرده و به فروش برسانیم. در این مدل ما به سراغ تامین‌کننده‌ها می‌رفتیم، اما به مرور با ایجاد ارتباطات مناسب با مجموعه‌های بزرگ و متوسط توانستیم اعتماد تامین‌کنندگان را جلب کنیم. حالا بعد از گذشت چهار سال از آغاز فعالیت، این تامین‌کننده‌ها هستند که به سراغ ما میآیند و از بستر هلثیوم برای فروش محصولات خود استفاده می‌کنند.
وی همچنین در خصوص چالش‌های فروش آنلاین می‌افزاید: تا قبل از سال ۹۵، کمتر مجموعه‌ای به طور جدی در حوزه فروش آنلاین لوازم آرایشی و بهداشتی، لوازم مصرفی پزشکی و توانبخشی فعال بود و شرکت ما یکی از اولین مجموعه‌هایی بود که به حوزه لوازم مصرفی پزشکی به طور خاص وارد شد. با توجه به این مساله، یکی از چالش‌های جدی ما ایجاد تغییر را در رفتار مخاطبان و مشتریانی بود که به شکل خرید و فروش سنتی در این بازار، عادت کرده بودند. ما سعی کردیم برای بازاری تا پیش از این به شکل سنتی، فعال بود از ظرفیت‌های خرید و فروش آنلاین، بگوییم و آگاهی لازم را بین بازیکنان این بازار ایجاد کنیم. «هلثیوم» با رویه‌های فروش به صرفه و حذف واسطه‌های کاذب سعی کرده با کاهش هزینه‌ها از طریق فروش آنلاین، مشکلات بازار سنتی را حل کند.
قوانین نامشخص معضل توزیع‌کنندگان آنلاین تجهیزات پزشکی
مدیرعامل این مجموعه در پاسخ به این سوال که آیا دولت گامی برای حمایت این دست کسب‌وکار‌ها برداشته است به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: دولتی‌ها تاکنون هیچ حمایتی از فعالیت‌های ما نکرده‌اند. این در حالی است که چهار سال و بیشتر است که ما و کسب‌وکار‌های مشابه، در این بازار فعال هستیم. نهادهای مرتبط با دولت طی این سال‌ها هنوز نتوانسته‌اند قوانین روشنی برای مجموعه‌های نوپایی که می‌خواهند هزینه‌های درمان را کاهش دهند؛ وضع کنند. به اضافه فعالیت در این فضا هنوز انسجام کافی ندارد و از طرفی بین وزارت بهداشت، اداره کل تجهیزات پزشکی، سازمان غذا و دارو و وزارت صمت اختلاف نظر جدی بر سر فعالیت‌های کسب‌وکار‌هایی مشابه ما وجود دارد. همین معضل نبود راهکار مشخص از سوی اداره کل تجهیزات پزشکی، سازمان غذا و دارو و درگیری بین مجموعه‌های منتسب به دولت، جلوی حرکت بازار به سوی خرید و فروش آنلاین تجهیزات پزشکی را گرفته است. با وجود این ما فعالان حوزه توزیع آنلاین تجهیزات و لوازم پزشکی مصرفی از تمامی متولیان و نهادهای مرتبط انتظار داریم زودتر برای ایجاد یکپارچگی لازم اقدام کنند. همچنین امیدواریم دولتی‌ها با ارائه راهکار مناسبی سایر بازیکنان بازار را به پا گذاشتن در این مسیر تشویق کنند. به علاوه به دلیل نوظهور بودن این شاخه از فعالیت، از نهادهای دولتی مرتبط انتظار داریم از این دست کسب و کار‌ها که دقیقا در راستای اهداف دولت برای کاهش هزینه‌های درمان گام برمی‌دارند در بحث تهیه کالا، تسهیل رویه‌های اداری، کسب مجوز و کمک‌های مازاد حمایت‌های بیشتری به‌عمل آورند.
ارزش پیشنهادی یک فروشگاه آنلاین تجهیزات پزشکی
یکی از مشکلات بازار سنتی، عدم‌ثبات تامین‌کنندگان در ارائه کالاها و عدم اطمینان خریداران برای تهیه آنها است. این مقام مجموعه هلثیوم در این خصوص می‌گوید: این بازار با وجود تعداد زیادی از افراد غیرمتخصص و غیرمرتبط همواره نوسانات زیادی را تجربه می‌کند. همین موضوع عموما سبب عدم اطمینان خریداران به اصالت کالاها هنگام خرید محصولات و قیمت نامناسب آنها می‌شود. از همین رو یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های وزارت بهداشت تحت نظر اداره کل تجهیزات پزشکی، سازمان غذا و دارو و وزارت صمت، حذف واسطه‌های کاذب برای کاهش سطح قیمت تمام‌شده محصولات و کالاهای اساسی است. مجموعه ما هم تاکنون در همین راستا سعی داشته گامی بردارد و با برقراری ارتباط مستقیم با واردکننده‌ها و تولیدکنندگان و کسب نمایندگی آنها، قیمت محصولات را بشکند تا بتواند این محصولات را با قیمت پایین‌تری برای گروه هدف خود شامل بیماران ضایعه نخاعی در مقیاس کوچک و در مقیاس متوسط مطب‌ها و کلینیک‌ها و در مقیاس بزرگ‌تر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی عرضه کند.
محبوبیت خرید آنلاین در دوران کرونا
وی در ادامه یکی از اصلی‌ترین مشکلات شرکت هلثیوم در دوران شیوع ویروس کرونا را کمبود کالا در برابر افزایش تقاضا می‌‌خواند و اضافه می‌کند: افزایش ناگهانی قیمت کالاهای ضروری این دوران مثل انواع و اقسام ماسک‌ها، دستکش‌ها و ... در کنار ناموجود شدن آنها در مجاری رسمی این کالاها، یکی از تاثیرات و مشکلات شیوع این ویروس بر کسب کار ما بود. به علاوه عمده فعالیت در این بازار تا پیش از همه‌گیری، چه در مراکز دولتی و خصوصی و چه داروخانه‌ها و کلینیک‌ها به شکل سنتی انجام می‌شد. البته هنوز هم حجم زیادی از بازار به سمت بازار آنلاین نیامده‌اند، ولی با شیوع کرونا مزایای خرید آنلاین بیشتر موردتوجه قرار گرفت، از همین رو رشد مجموعه ما به واسطه شیوع کرونا در مقیاس کوچک بیماران و مصرف‌کننده‌های نهایی نسبت به شهریور سال ۹۸، تقریبا هزاردرصدی بوده و همچنین در حجم سفارش‌ها ۱۰ برابر و در تعداد کاربران در بازه مشابه نیز ۱۰ برابر رشد را تجربه کردیم.
وی همچنین می‌افزاید: با توجه به اینکه ماهیت خرید آنلاین، آسان بودن و در دسترس بودن است. اصلی‌ترین نقش ما در این دوران، تهیه کالاهای ضروری مصرف‌کنندگان بود. ما تلاش کردیم این کالاها را راحت‌تر به دست مصرف‌کنندگان برسانیم. همچنین بعد از شیوع ویروس کرونا، توانستیم ارتباط خوبی با تولیدکنندگان ماسک‌های سه‌لایه کشی، فیلتردار و انواع دستکش‌ها و ... برقرار کنیم و قیمت این محصولات را با ارتباط مستقیمی که داشتیم، حتی پایین‌تر از قیمت داروخانه‌ها نگه داریم و به نوعی به کاهش هزینه‌های درمان کمک کردیم.
نوید خرید اعتباری لوازم پزشکی مصرفی با هلثیوم
مدیر مسوول این مجموعه اضافه‌شدن امکان خرید اعتباری به خدمات هلثیوم را یکی از برنامه‌های آینده این شرکت می‌داند و توضیح می‌دهد: یکی از عادات بازار سنتی خرید و فروش این کالاها، خرید اعتباری است. ما متوجه شدیم برای اینکه بخواهیم در این بازار به عنوان یک فروشگاه آنلاین و خرید و فروش نقدی فعالیت کنیم، باید امکان بحث خرید و فروش اعتباری را برای مشتریان خود فراهم کنیم. از همین رو با یکی از بانک‌های خصوصی مطرح کشور طرف قرارداد شدیم تا با همکاری آنها سربار فروش اعتباری را کاهش دهیم. این بانک قرار است کارت‌های اعتباری را در اختیار مشتریان قرار دهد و از این طریق عملا بانک مسوولیت پرداخت‌های نقدی سفارش‌ها، اعتبار و اقساط را به ما داده و این سربار را کنترل خواهد کرد چرا که بانک‌ها، ابزارهای لازم برای کم کردن ریسک فروش اعتباری را در دست دارند و بهتر می‌توانند این مساله را مدیریت کنند.
بازار لوازم پزشکی ایران، ظرفیت زیادی برای توسعه دارد
وی در آخر ضمن اشاره به ظرفیت بازار ایران برای گسترده‌تر شدن می‌گوید: از آنجا که هزینه تمام‌شده کالا و کارگر در حال حاضر بسیار پایین‌تر از سایر کشورها است و صادرات هم یکی از اصلی‌ترین فرصت‌ها برای تولیدکنندگان داخل به شمار می‌رود، بازار ایران می‌تواند از این فرصت استفاده و سهم بیشتری از بازار‌های جهانی کسب کند. این امکان بالقوه در بازار ما وجود دارد. اگر حمایت‌های بیشتری از نهادهای دولتی داشته باشیم، می‌توانیم به توسعه بازار لوازم پزشکی و افزایش سهم آن کمک کنیم. هلثیوم با همین سیاست تا امروز، درخواست‌های زیادی از سوی مجموعه‌های خارجی برای تهیه کالاهای پزشکی از کشورهای منطقه داشته و از طریق فضای وب و با توجه به سطح تولید محتوا در خصوص کیفیت و نحوه کارآیی محصولات و ... توانسته راه را برای برقراری ارتباط با بازار مصرف‌کنندگان هموار کند.
