مدیرعامل گروه «نکسا» عنوان کرد
سازنده‌ها گرفتار پیچ‌وخم‌های اداری
این اتفاق در حالی می‌افتد که در کشورهای توسعه‌یافته ساختمان‌ها در بسیاری موارد به هم شباهت دارند و از اصول خاصی تبعیت می‌کنند. البته به گفته متخصصان، هویت و معماری شهرها صرفا به معنای یکسان‌سازی ساختمان‌ها نیست بلکه حفظ چند عنصر مهم مانند تعداد طبقات، رنگ، پر و خالی‌های نما و... می‌تواند در القای هویت و جلوگیری از اغتشاش بصری موثر باشد. متاسفانه آن‌قدر وضعیت معماری به‌ویژه در کلان‌شهرهای ما به قهقرا رفته که چنانچه کسی بخواهد در یک خیابان و کوچه ساختمان بسازد، هیچ اصل اولیه‌ای برای تبعیت وجود ندارد و به قول برخی کارشناسان تنها اصل اولیه «اختلاف» است. به همین خاطر برخی از سازندگان و معماران بنام، سعی کرده‌اند بتوانند با طراحی و اجرای ساختمان با هویت، معیاری برای سایر ساخت‌وسازها ایجاد کنند و ذائقه مردم را که دیرزمانی است، به‌صورت ناخواسته تغییر کرده، اصلاح کنند.
گروه «نکسا»، یکی از معدود شرکت‌های ساختمانی است که بهبود کیفیت سیما و منظر شهری را هدف قرار داده و در ساختمان‌سازی همواره خودش را به‌عنوان یک پیشرو نشان داده است. این شرکت از سال ۱۳۸۸ در حوزه سرمایه‌گذاری، ساخت و فروش ساختمان‌های مسکونی فاخر به ارائه خدمات می‌پردازد و توانسته پروژه‌های چشم‌نوازی را خلق کند.
مدیرعامل این شرکت می‌گوید: در این پروژه‌ها با استفاده از توان معماران حرفه‌ای، ساختمان‌های فاخری را بنا کرده‌ایم که می‌تواند منبع الهام سایر سازندگان باشد. برای ما افتخار است که پروژه «سدروس» در فستیوال جهانی معماری WAF ۲۰۱۹ به‌عنوان برترین پروژه در دنیا معرفی می‌شود.
وی می‌افزاید: شناسایی معماران بزرگ و خلاق همواره یکی از دغدغه‌های ما بوده است. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با داود دوست‌محمدی، مدیرعامل گروه ساختمانی نکسا است که به معرفی نحوه فعالیت‌های این شرکت و موضوعاتی نظیر احیای هویت معماری ایرانی – اسلامی و همچنین مشکلات سازندگان در صنعت ساختمان می‌پردازد.
در بخش معماری نقطه قوت پروژه‌های نکسا را ناشی از چه مواردی می‌دانید؟
به‌طورکلی معماری پروژه برای ما در اولویت قرار دارد. این دیدگاه ازآنجا نشات می‌گیرد که ساخت‌وساز در کشور ما در طول چند دهه اخیر اغلب ساختمان‌هایی فاقد معماری فاخر بنا کرده و تقلید از دیگر ساختمان‌ها وجه غالب بازار بوده که این رویه درنهایت باعث ایجاد فرهنگ غلطی در جامعه شده است. نگاهی به ساختمان‌های سطح شهر تهران گویای این واقعیت است که معماری ما به طرز افراطی سراغ اضافه کردن تزئینات رفته درحالی‌که این ساختمان‌ها علاوه بر اینکه زیبا نیستند، تناسبی با فرهنگ و هویت ما ندارند و از طرفی باعث افزایش هزینه‌های ساخت می‌شوند که البته درنهایت این افزایش هزینه‌ها از خریدار و مصرف‌کننده نهایی دریافت شده است. ما در تمامی پروژه‌ها همواره سعی کرده‌ایم که دنباله‌رو سایر ساختمان‌ها نباشیم و نقش یک پیشرو را در ساخت‌وساز ایفا کنیم تا از این طریق بتوانیم در سیما و منظر شهری تغییرات مثبتی ایجاد کنیم. بنابراین شجاعت در طراحی را در دستور کار قرار داده‌ایم و حتی اگر این پروژه‌ها به مذاق بخشی از بازار خوش نیامده باشد، روی اصول درست پافشاری کرده‌ایم. ماحصل این رویه استقبال از پروژه‌های ما بوده است. متاسفانه امروز از یک طرف شاهدیم که فارغ‌التحصیلان معماری فاقد کار هستند و از طرفی بیش از ۷۰ درصد ساختمان‌ها بدون استفاده از معمار و طراح متخصص ساخته می‌شوند. حتی بسیاری از ساختمان‌ها در انتهای اتمام اسکلت شروع به ارائه طرح نما می‌کنند درحالی‌که این طرح‌ها باید کاملا متناسب با پلان‌های داخلی ساختمان باشد. ما اعتقاد داریم که صفر تا صد ساختمان باید توسط یک معمار طراحی شود تا از این طریق بین داخل و نمای آن هماهنگی و پیوستگی وجود داشته باشد.
با توجه به اینکه معماران بزرگ همواره صحبت از ضرورت احیای معماری ایرانی – اسلامی می‌کنند به نظر شما در زندگی امروز می‌توان این معماری را پیاده کرد؟
به نظر من معماری ایرانی – اسلامی را می‌توانیم حفظ کنیم اما یادمان باشد که این به معنای کپی کردن آثار گذشتگان نیست چون اقتضائات زمان تغییر کرده است اما می‌توان از آثار گذشتگان به‌عنوان یک منبع الهام استفاده کرد و از ارزش‌های آن در معماری امروز بهره برد. به‌عنوان‌مثال امسال در رقابت معماری مجله معمار ویلایی در شهرستان گیلاوند به نام «مادی» (نهرهای آب‌رسانی در معماری گذشته اصفهان) به‌عنوان رتبه دوم معرفی شد که کاملا امروزی طراحی شده و درعین‌حال معماری فاخر گذشته را می‌توان در تمامی بخش‌های آن لمس کرد.
آیا اقدامی برای شناسایی معماران برتر کشور و جذب آنها برای پروژه‌هایتان داشته‌اید؟
شناسایی معماران بزرگ و خلاق همواره یکی از دغدغه‌های ما بوده است. امسال تصمیم گرفتیم برای یکی از پروژه‌های نکسا که به دلیل وسعت زمین و محل پروژه امکان خلاقیت را برای معماران فراهم می‌کرد، مسابقه طراحی برگزار کنیم. البته درگذشته هم دو مسابقه معماری با حضور معماران صاحب‌نام برگزار کرده بودیم اما این بار صرفا از معمارانی در مسابقه استفاده کردیم که چندان شناخته‌شده نباشند. مسابقه «نکسا ۳۴» با حضور ۱۸ معمار برگزار شد و شرکت‌کننده‌های جوان در این مسابقه واقعا ما را شگفت‌زده کردند. درنهایت یکی از طرح‌ها به‌اتفاق آرای هیات‌داوران برای ساختمان «نکسا ۳۴» انتخاب شد. اقدام مهم دیگر ما در ضمن این رقابت، یافتن ایده مناسب برای زندگی در دوران بیماری‌هایی نظیر کووید-۱۹ در ساختمان‌های مسکونی بود که طرح‌های بسیار خوبی از طرف معماران به دست ما رسید و در این بخش هم جایزه ویژه را به یکی از طرح‌ها تقدیم کردیم. این طرح‌ها در وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی ما قرار گرفته تا معماران و دانشجویان از این خلاقیت استفاده کنند.
در مورد مشکلاتی که در عرصه ساخت‌وساز با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنید هم توضیح دهید.
یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که جامعه سازندگان با آن مواجه هستند، مربوط به طولانی بودن زمان صدور پروانه ساختمان است. اگرچه معتقد هستیم تمامی بررسی‌ها در رابطه با صدور پروانه باید انجام شود، اما این فرآیند را می‌توان به‌صورت منسجم‌تر و بدون افزایش بوروکراسی اداری انجام داد. امروز برای اخذ پروانه یک قطعه زمین کوچک حدود یک سال زمان نیاز است؛ درحالی‌که در شهری مانند دبی زمین را به همراه پروانه در اختیار سازنده قرار می‌دهند، اما در کشور ما علاوه بر زمانبر بودن، شاهد تناقضات آشکاری بین نهادهای مسوول در مسائل واحد هستیم. به‌طور مثال شهرداری نقشه‌ها را تایید می‌کند، اما آتش‌نشانی همان نقشه را رد می‌کند و نظام‌مهندسی هم نظری متفاوت از این دو دارد. درحالی‌که نقشه‌ها توسط مهندس دارای صلاحیت از سازمان نظام‌مهندسی طراحی می‌شود، اما این سازمان عنوان می‌کند که نقشه‌ها را باید مجددا کنترل کند و این یعنی دوباره‌کاری و طولانی شدن فرآیندها؛ در کنار این نهادها، می‌توان به سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری هم اشاره کرد که به شکل افراطی در خصوص درختان تصمیم‌گیری می‌کند و تصمیم‌گیری در آن بسیار کند و زمانبر است. درحالی‌که نهادهای مذکور می‌توانند در یک نهاد گرد هم بیایند و تمام جزئیات را بررسی کنند. متاسفانه امروز سازنده‌ها قربانی تعدد و تناقض قوانین نهادها می‌شوند.
شما راه‌حلی برای این مشکل مدنظر دارید؟
متاسفانه شهرداری در همان مرحله اولیه که هنوز هیچ طرح و نقشه‌ای برای ساختمان نهایی نشده و سازنده هنوز به مقدار کافی ایده‌پردازی نکرده است، تمامی جزئیات را از سازنده می‌خواهد. سازنده هم با توجه به‌اجبار شهرداری نقشه‌های صوری برای نما، برق و مکانیک و سازه ارائه می‌کند اما در زمان ساخت طرح و نقشه‌ها را تغییر می‌دهد و در ادامه هم شهرداری به دلیل اینکه سازنده مطابق با نقشه‌ها کار نکرده، پروژه‌اش را تعطیل می‌کند. معتقدم برای حل این مشکل باید تصویب نقشه‌های فاز ۲ شامل برق، مکانیک، نما و آتش‌نشانی از مراحل صدور پروانه خارج و به مهندسان قانونی پروژه واگذار شوند تا پس از صدور پروانه تهیه، ارائه و تصویب شوند.
چند سالی است که کمیته‌های نمای شهرداری‌ها برای سروسامان دادن به نمای ساختمان‌های سطح شهر ایجاد شده‌اند. شما عملکرد این کمیته‌ها را چگونه می‌بینید؟
قطعا نفس ایجاد کمیته‌های نما اقدام ارزشمندی است و کسی نمی‌تواند بگوید نمای ساختمان من به کسی ربطی ندارد چراکه نما یک حق عمومی است اما اعتقاد دارم باید کمیته‌های نما ضوابط و الگوهایی برای مناطق مختلف به تفکیک ارائه کنند که علاوه بر اینکه مانع افسارگسیختگی نما شود، باعث یکسان‌سازی و بی‌روح شدن نماهای شهر نشود.
سال‌هاست موضوع اخذ مالیات از خانه‌های خالی مطرح می‌شود و کماکان اجرایی نشده است. نظر شما در خصوص این طرح چیست؟
در خصوص خانه‌های خالی باید ریشه‌های مشکل را بررسی کنیم و عمده مشکل در اقتصاد کلان است نه صنعت ساختمان. در واقع سرمایه‌ای شدن مسکن در اقتصاد کشور و تورم عمومی بالا باعث شده تا شاهد خانه‌های خالی عرضه‌نشده به بازار باشیم. طرح مالیات بر خانه‌های خالی سال‌هاست برای رفع این معضل مطرح می‌شود، اما قابلیت اجرایی ندارد؛ چراکه در این خصوص بدون بررسی ابعاد آن، شتاب‌زده عمل شده است. علاوه بر این مالیات، اخیرا مالیاتی از طرف دولت برای ساختمان‌سازی تصویب شده که مشمول ساختمان‌های جدید می‌شود و چنانچه اجرایی شود، هزینه‌های ساخت‌وساز را افزایش می‌دهد و به‌طور طبیعی مسکن باز هم گران‌تر می‌شود. این در حالی است که هم‌اکنون مالیات ارزش‌افزوده که طبق قانون باید توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت شود، از جیب سازنده پرداخت می‌شود و امکان دریافت مستقیم آن از مردم وجود ندارد، بنابراین بازهم به نوع دیگری قیمت‌ها بالاتر می‌رود. علاوه بر این تورم مصالح ساختمانی به‌شدت در حال افزایش است و این عامل هم می‌تواند عامل موثر دیگری بر قیمت مسکن شود. در کنار این هزینه‌ها، می‌توان به هزینه‌های سنگین بیمه تامین اجتماعی اشاره کرد که بدون ارائه خدمات از سازندگان دریافت می‌شود. متاسفانه مجموع این عوامل چشم‌انداز قیمتی مثبتی را برای بخش مسکن به همراه نخواهد داشت.
