گام بلند متخصصان داخلی در تولید موتورهای الکتریکی
طبق یکی از قوانین فیزیک موسوم به قانون فارادی، میدان‌های مغناطیسی متحرک منجر به القای جریان الکتریکی درون اجسام رسانا می‌شوند و بالعکس جریان‌های الکتریکی موجود درون اجسام رسانای متحرک، موجب القای میدان مغناطیسی در اطراف جسم رسانا خواهند شد. این قانون ریشه اختراع همه موتورهای الکتریکی است و موجب تبدیل انرژی الکتریکی به حرکت و انرژی مکانیکی است. در دنیای امروز، تقریبا تمام کسب‌وکار‌ها به حرکت دادن جسمی از موقعیتی به موقعیت دیگر نیاز دارند. مانند لوازم‌خانگی که قطعات متحرک مختلفی دارند تا خطوط تولید کارخانه‌ها. کاربرد موتورهای الکتریکی در صنایع مختلف به حدی زیاد است که شاید بتوان به‌جرأت گفت فقط کسب‌وکارهای تماما اینترنتی یا مجازی هستند که نیازی به موتورهای الکتریکی ندارند.
ایران در بین کشورهای برتر تولیدکننده موتورهای الکتریکی پرقدرت
دانش ساخت موتورهای الکتریکی با افزایش توان و قدرت آنها رابطه دارد و هرچه توان تولیدی مورد انتظار از یک موتور الکتریکی بیشتر باشد، دانش ساخت پیچیده‌تری را طلب می‌کند. برخی صنایع نیاز دارند تا سرعت و آهنگ حرکت مکانیکی موتور الکتریکی آنها زیر فشارهای مختلف ناشی از وزن اجسام مختلفی که حرکت می‌دهند، ثابت بماند. موتورهای الکتریکی این‌چنینی را موتورهای سنکرون می‌نامند. شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین (جمکو) یکی از شرکت‌های داخلی فعال در صنعت تولید الکتروموتور، به همت تیم تحقیق و توسعه خود موفق شده موتورهای الکتریکی سنکرون با ظرفیت بالای 4 مگاواتی را تولید کند. دستاوردی که ایران را در ردیف معدود کشورهای تولیدکننده این موتورهای الکتریکی قرار داده است. جمکو که از شرکت‌های زیرمجموعه سازمان اقتصادی کوثر است، از سال 69 برای اولین بار در کشور آغاز به فعالیت کرده است. درحال‌حاضر این شرکت علاوه بر تولید موتورهای الکتریکی نسبت به تعمیر و بازآوری (اورهال) موتورهای ازکارافتاده و همچنین انجام ارزیابی‌های مهندسی بر روی انواع موتورهای الکتریکی ساخته‌شده در کشور طبق استانداردهای ملی و بین‌المللی در آزمایشگاه‌های خود در هشت کارگاه مجهز و مجزا فعال است. گستره ژنراتورها و موتورهای الکتریکی تولیدی و بازآوری‌شده این شرکت از نمونه‌های فشار ضعیف و کوچک آغاز شده و حتی موتورهای الکتریکی فوق سنگین و حتی موتورهای ضد انفجار که برای مقاصد خاص کاربرد دارد را هم شامل می‌شود. محصولات صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین دارای کیفیتی رقابتی با انواع محصولات مشابه دنیاست و هم‌اکنون نقشی تاثیرگذار در از بین بردن وابستگی پیشین بخش‌های مختلف صنعتی کشور به موتورهای الکتریکی وارداتی دارد. بنا به گفته محمد رستمی مدیرعامل شرکت جمکو، مجموع توان الکتریکی محصولات تولیدی شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین در طول سال درحال‌حاضر بالغ‌بر350 مگاوات است که این رقم قابلیت افزایش تا 1200 مگاوات را نیز دارد. حاصل تلاش این شرکت، اشتغال‌زایی مستقیم برای 400 نفر و ایجاد اشتغال غیرمستقیم برای 5 هزار نفر است. برنامه مدیران این شرکت افزایش میزان اشتغال‌زایی تا 60 درصد میزان کنونی است. رستمی می‌افزاید: از دیگر برنامه‌های مسوولان شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین، تنوع‌بخشی به محصولات تولیدی این کارخانه است. به‌طور مثال خط تولید موتورهای الکتریکی و کمپرسورهای مخصوص یخچال و فریزرهای خانگی و صنعتی به‌عنوان یکی از نیازهای مهم و حیاتی در کشور در آینده نزدیک در این شرکت عملیاتی خواهد شد. قریب به دو دهه فعالیت شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین منجر به بومی‌سازی دانش طراحی و ساخت موتورهای الکتریکی و ژنراتورهای تولیدی این شرکت شده است. موتورهایی که تا پیش از این واردات آنها از اروپا ارز زیادی از کشور خارج می‌کرد و هم‌اکنون واردات آنها در شرایط تحریمی خیلی سخت است؛ اما نمونه داخلی آنها امروزه با قیمتی کمتر از قیمت‌های عُرف کشورهای اروپایی در دسترس است. اما روی دیگر سکه، ارزآوری این شرکت برای کشور به ارائه خدمات فنی و مهندسی به کشورهای دیگر برمی‌گردد. بنا به گفته مدیرعامل شرکت جمکو، تاکنون موتورهای الکتریکی برخی کشورهای همسایه توسط متخصصان و مهندسان شرکت صنایع ماشین‌های الکتریکی جوین تعمیر و بازآوری شده‌اند.
