نرخ بهره بین‌بانکی رکورد شکست

سود در نزدیکی سقف کریدور

دنیای اقتصاد : تازه‌ترین آمار نرخ سود بین‌بانکی بانک مرکزی نشان می‌دهد این متغیر که تحت‌تاثیر منابع عرضه‌شده بانک مرکزی در عملیات بازار باز تعیین می‌شود به بالاترین حد خود از سال ۱۳۹۴ تا به امروز یعنی ۸/ ۲۳درصد رسیده است. بررسی گزارش‌های عملیات سیاست پولی بانک مرکزی از آغاز امسال تا کنون نشان می‌دهد در تمام مراحل حراج عملیات بازار باز از فروردین تا مرحله سیزدهم در تاریخ ۳۱خرداد همیشه بخشی از سفارشات ارسال‌شده توسط بانک مرکزی پاسخ داده نشده است؛ اما در این مرحله و مرحله‌های بعدی حراج تا حراج بیست‌و‌پنجم در ۲۰ شهریورماه تمام سفارشات ارسال‌شده توسط بانک‌ها و موسسات پاسخ داده شده و ارزش سفارشات ارسال‌شده و سفارشات پذیرفته‌شده با هم برابر بوده است.

از همین حراج به بعد بود که نرخ بهره بین‌بانکی نیز روند صعودی به خود گرفت و به مرز 24درصدی کریدور نزدیک شد. بررسی گزارش‌های عملیات سیاست پولی بانک مرکزی نشان می‌دهد این روند از حراج دهم در تاریخ 11 خرداد آغاز شد. زمانی که بانک مرکزی از 5/ 60هزار میلیارد تومان سفارش ارسالی در این حراج، 03/ 58هزار میلیارد تومان از سفارشات را پذیرفت. یعنی تنها 4درصد سفارشات توسط بانک مرکزی تامین نشد. در دو حراج یازدهم و دوازدهم نیز به‌ترتیب 4/ 1 و 9/ 3درصد سفارش‌های ارسال‌شده به بازار توسط بانک مرکزی تامین نشد و در دو حراج بعدی نیز هیچ‌گونه سفارش تامین‌نشده وجود نداشته است. در تمام حراج‌های انجام‌شده از آغاز سال، بخش عمده‌ای از سفارشات ارسال‌شده توسط بانک‌ها تامین‌نشده باقی می‌ماند و به طور متوسط پیش از حراج دهم 7/ 37درصد سفارشات ارسالی بانک‌ها توسط بانک مرکزی تامین‌نشده بود.

این روند از حراج بیست‌وپنجم در 20 شهریورماه به بعد بار دیگر شروع شد و در هر حراج بعدی به طور میانگین 6/ 22درصد سفارشات پذیرفته‌نشده باقی مانده است. پیش از آغاز روند کاهشی نرخ بهره بین‌بانکی در میانه تابستان، این تصور در میان تحلیلگران اقتصادی به وجود آمده بود که در صورت ادامه وضعیت فعلی، نرخ بهره از آستانه کریدور، یعنی 24درصد، عبور خواهد کرد و سیاستگذار تنها دو گزینه در این میان در اختیار خواهد داشت: یا بار دیگر سیاست انبساطی را در پیش گیرد یا بانک‌ها را تحت فشار قرار دهد و با افزایش سقف کریدور بهره‌ای آن را به بیش از 24درصد افزایش دهد. سیاستگذار مدتی با برآورده کردن سفارشات بانک‌ها در بازار بین‌بانکی این نرخ را کاهش داده و در محدود 4/ 23 تا 6/ 23درصد نگه داشت.

اما با رسیدن به اواخر تابستان تصمیم سیاستگذار برای سخت‌گیری‌های بیشتر در قبال بانک‌‌ها این نرخ را تحت فشار قرار داد و به 8/ 23درصد رسید. پیش از این نرخ بهره در اوج خود در امسال در 27اردیبهشت‌ماه به 76/ 23درصد رسیده بود. در حقیقت نرخ بهره بین‌بانکی هزینه استقراض بین بانک‌هاست و نشان می‌دهد بانک برای تامین ذخایر موردنیاز خود برای وام‌دهی و خلق نقدینگی به چه میزان هزینه می‌پردازد. به نظر می‌رسد بانک مرکزی با هدف اجرای سختگیرانه‌تر سیاست کنترل ترازنامه‌ای برای کنترل نقدینگی، به دنبال اعمال این سیاست از طریق نرخ بهره بین‌بانکی است؛ سیاستی که تاکنون در حوزه کنترل نقدینگی تا حدودی موفقیت‌آمیز بوده است.