آیا ظرفیت نهفته بانوان اقتصاد شبه‌جزیره را شکوفا می‌کند؟
ضرر هند از مشارکت کم زنان
وضعیت هند
این کشور جزو 12 کشور دارای پایین‌ترین نرخ مشارکت زنان در نیروی کار است، فهرستی که شامل افغانستان و سومالی می‌شود. قابل‌توجه است که عربستان سعودی درصد بیشتری از زنان شاغل یا جویای کار دارد. هند اخیرا در این حوزه پیشرفت‌هایی داشته است. درصد زنان در نیروی کار از 21درصد در سال 2018 که پایین‌ترین نرخ بوده است اندکی افزایش یافته است، اما این دستاوردهای کوچک به‌سختی به دست آمده است. حتی شرکت‌هایی که برای استخدام زنان تلاش کرده‌اند، با مشکل مواجه بوده‌اند.
نرخ پایین نیروی کار زنان در هند به کاهش درصد زنان در نیروی کار جهان از حدود 51درصد در سال 2000 به 47درصد در سال گذشته کمک کرد. اقتصاددانان نرخ پایین مشارکت زنان در هند را به دو عامل اصلی نسبت می‌دهند: اشتغالزایی ضعیف، که منجر به رقابت شدید برای فرصت‌های موجود شده است، و فرهنگ عمیقا محافظه‌کارانه که بر جایگاه زن در خانه تاکید دارد. هند به‌‌رغم اینکه در سال‌های اخیر سریع‌ترین رشد اقتصادی جهان را داشته است، در دهه گذشته به صورت خالص هیچ شغل جدیدی اضافه نکرده است. شکست هند در آوردن زنان بیشتر به نیروی کار، جاه‌طلبی این کشور برای سرمایه‌گذاری بر جمعیت جوان خود را پیچیده می‌کند، زیرا شرکت‌های غربی به دنبال جایگزین‌هایی برای چین برای تولید هستند.
بر اساس گزارش موسسه جهانی مک‌کینزی، اگر این کشور تا سال 2030 نرخ مشارکت زنان در نیروی کار را 11درصد افزایش دهد، پرجمعیت ترین کشور جهان میتواند تولید ناخالص داخلی خود را 734میلیارد دلار افزایش دهد. براساس گزارش بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی هند در سال گذشته حدود 4/ 3تریلیون دلار بود. براساس گزارش مرکز نظارت بر اقتصاد هند، اندیشکده بمبئی، در سال گذشته تنها 38میلیون زن در هند در مقایسه با 368میلیون مرد در کار دستمزدی مشغول به کار بودند. فشار فرهنگی آن‌قدر قوی است که آنامیکا پاندی، یک کارآفرین 26ساله در دهلی نو، گفت که بسیاری از زنان معتقدند کار کردن در خارج از خانه یک کار شرم‌آور است که فقط مختص فقراست. سال گذشته، پاندی یک شرکت مواد غذایی طبیعی به نام ناریو را تاسیس کرد.
او گفت که در ابتدا می‌خواست کارمندان زن را استخدام کند، از جمله در انبارداری، تدارکات و فروش، اما زنان از سرزنش عمومی می‌ترسیدند. پاندی درنهایت مردانی را برای تمام مشاغلی که شامل بیرون از خانه بودن می‌شود استخدام کرد. او گفت که توانسته است بیش از 500 زن را برای فروش محصولات ناریو در رسانه‌های اجتماعی و در رویدادهایی در خانه‌هایشان برای دوستان و همسایگان پیدا کند، اگرچه این کار آسانی نبود. آنمول جگی، یکی از بنیان‌گذاران استارت‌آپ کرایه راننده بلو اسمارت، گفت از رانندگان زن می‌خواسته مشتریان را که 50درصد آنها زن هستند، نمایندگی کنند.
گاهی اوقات باید با اعضای خانواده بنشینید و به آنها بگویید: «هی، این شغل فروش نیست. او برای انجام کاری از خانه بیرون نمی‌رود.» در سال 2021، بلو اسمارت اعلام کرد که قصد دارد 500 راننده زن را ظرف یک سال استخدام کند. این شرکت با همکاری دولت هند یک برنامه آموزشی را برای آموزش رانندگی به زنان و کمک به آنها برای دریافت گواهینامه رانندگی راه‌اندازی کرد.
بلو اسمارت برای رفع نگرانی‌های ایمنی، سه دکمه وحشت را در هر خودرو نصب کرد تا در مواقع ناراحتی از آنها استفاده کنند، به رانندگان زن اجازه داد فقط در شیفت‌های روزانه کار کنند و زنان را در نزدیکی ایستگاه‌های بزرگ مترو برای رفت‌وآمد راحت‌تر مستقر کرد. تنها 80 نفر از 800 زنی که رانندگی را یاد گرفته بودند، به شغلی دست یافتند. این شرکت 6500 راننده مرد دارد. جگی گفت بسیاری از زنان می‌خواستند کار کنند اما در برابر اعضای خانواده که با این ایده مخالف بودند تسلیم می‌شدند. اکثر زنانی که برای این شرکت کار می‌کنند، مادران مجردی هستند که نیازهای مالی آنها بر مخالفت خانواده‌شان غلبه می‌کند.
اثر کرونا
در بسیاری از بخش‌های اقتصاد هند بسیاری از مشاغل در طول همه‌گیری ناپدید شدند و دیگر برنگشتند. کار در بخش کشاورزی، اشتغالزاترین بخش هند، در دهه‌های اخیر با مکانیزه‌تر شدن مزارع کاهش یافته است. سایر بخش‌ها، به‌ویژه تولید، نتوانستند آن را جبران کنند. آلیس ایوانز، مدرس ارشد در کینگز کالج لندن، می‌گوید: «تنها وقتی تعداد مردان تمام شد، باید چند زن را استخدام کنید. اما این کمبود نیروی کار هرگز در هند محقق نشد.»
اقتصاددانان می‌گویند رونق مشاغل میتواند به غلبه بر انگ اجتماعی که مانعی برای کار بیشتر زنان است کمک کند. ژاپن و کره جنوبی هر دو دارای نرخ مشارکت زنان در نیروی کار کمتر از 50درصد بودند قبل از اینکه اقتصاد آنها در دهه‌های 1970 و 1980 شروع به رشد کند. امروزه، مشارکت زنان در نیروی کار حدود 55درصد در کره جنوبی و 54درصد در ژاپن است؛ اگر زنان بالای 64 سال را کنار بگذاریم، این نرخ‌ها بسیار بالاتر است. بر اساس گزارش بانک جهانی، این نرخ برای زنان 15 تا 64ساله در کره جنوبی 60درصد و در ژاپن 74درصد است، ولی در هند 25درصد است.
ظهور چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی نیز توسط زنانی که به نیروی کار این کشور پیوستند تقویت شد. طبق داده‌های سازمان بین‌المللی کار سازمان ملل، از آنجا که میلیون‌ها زن به کارخانه‌ها در شهرها سرازیر شدند، نرخ مشارکت زنان در اوایل دهه 1980 به بیش از 70درصد افزایش یافت. هنگامی که یک کشور تا حد معینی توسعه می‌یابد، درصد مشارکت زنان در نیروی کار اغلب کاهش می‌یابد، زیرا ثروت بیشتر به زنان این امکان را می‌دهد که تصمیم بگیرند در خانه بمانند یا زمان بیشتری را برای ادامه تحصیلات عالی بگذرانند. در این میان فقدان مراکز مراقبت از کودک نیز میتواند نقش داشته باشد. اقتصاددانان می‌گویند این عوامل به افت چین کمک کرده است، جایی که سهم زنان شاغل از 73درصد در سال 1990 به 61درصد کاهش یافته است. نرخ آن هنوز از بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بالاتر است. در ایالات متحده، نرخ مشارکت زنان در نیروی کار در دو دهه گذشته نوسان داشته است، زیرا تعداد بیشتری از زنان در خانه مانده‌اند.
زیان از‌دست‌رفته
طبق گزارش بانک جهانی، این نرخ در سال گذشته حدود 56درصد بود که اندکی نسبت به 59درصد در سال 2000 کاهش یافت. بیماری همه‌گیر کرونا برخی از زنان را از نیروی کار خارج کرد، اما اخیرا تعداد زیادی از آنها بازگشته‌اند. بر اساس گزارش اداره آمار کار، نرخ زنان 25 تا 54ساله شاغل در ایالات متحده در ماه ژوئن به رکورد 8/ 77درصد رسیده است. آلمان، فرانسه، بریتانیا و استرالیا همگی از سال 2000 شاهد افزایش درصد زنان شاغل یا جویای کار بوده‌اند. بخشی از چیزی که افت هند از سال 2000 را برای اقتصاددانان نگران‌کننده می‌کند، این است که قبل از خروج این کشور از رتبه کشورهای با درآمد متوسط پایین رخ داده است.
تولید ناخالص داخلی سرانه هند در حدود 2400دلار و کمتر از یک‌پنجم تولید ناخالص داخلی چین است. در کشور همسایه، بنگلادش، کارگران زن نقش مهمی در کمک به توسعه صنعت پوشاک ایفا کرده‌اند - اگرچه کارخانه‌های این کشور به خاطر مسائل ایمنی و استثمار کارگران متهم شده‌اند. نرخ مشارکت زنان در نیروی کار بنگلادش در سال گذشته 38درصد بود که از 28درصد در سال 2000 افزایش داشته است. تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور از سال 2019 از هند پیشی گرفته است.
