سطح انبساط اقتصاد ایران از ۲/ ۴ درصد فصل اول به ۵/ ۲ درصد در فصل دوم رسید

نیش‌ترمز تابستانی «رشد»

دنیای اقتصاد : مرکز آمار ایران اولین تصویر از رشد اقتصادی تابستان۱۴۰۱ را به‌روز کرد. این آمارها نشان می‌دهد رشد اقتصادی در فصل دوم به ۵/ ۲درصد رسیده که این رقم نسبت به رشد فصل اول ۷/ ۱واحد درصد کاهش یافته است. در مجموع نیز میزان رشد اقتصادی در ۶ماه نخست سال جاری ۳/ ۳ ثبت شده که این رقم برای مدت مشابه سال قبل ۶/ ۵درصد گزارش شده است. برخی از کارشناسان تاکید می‏کنند افت رشد سرمایه‏گذاری و افزایش سطح استهلاک از تشکیل سرمایه، یکی از دلایل مهم ثبت رشد پایین در اقتصاد ایران است. در میان گروه‌های اقتصادی، دو گروه کشاورزی و واسطه‌گری مالی در تابستان سال جاری شاهد رشد منفی بودند. مطابق گزارش مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی بخش صنایع و معادن سطح خود را حفظ کرده است.

آخرین آمار رشد منتشرشده حاکی از آن است که سرعت رشد اقتصاد ایران در تابستان سال جاری، نسبت به بهار کاهش یافته است. بر این اساس درحالی‌که نرخ رشد اقتصادی فصل بهار سال جاری 2/ 4 درصد اعلام شده بود، این عدد در تابستان 5/ 2درصد به ثبت رسید. این آمار موجب شد رشد اقتصادی شش‌ماهه ابتدایی سال 1401 به سطح 3/ 3درصد برسد. جزئیات منتشرشده از رشد اقتصادی حاکی از آن است در‌حالی‌که رشد اقتصادی گروه کشاورزی و و ساختمان در نیمه اول سال 1401 منفی بوده است، بخش صنعت، تامین آب، برق و گاز و گروه خدمات شاهد رشد بودند. بر اساس آمار اعلام‌شده، سطح تولید ناخالص داخلی کشور به بیش از 387هزار میلیارد تومان، به قیمت سال پایه 90، رسیده است. خدمات با 53درصد، استخراج نفت و گاز طبیعی با 14درصد و صنعت با 13درصد بیشترین سهم را از تولیدات اقتصادی کشور در شش‌ماهه نخست امسال داشتند.

به‌روزرسانی رشد 1401

روز گذشته مرکز آمار ایران اطلاعات مربوط به رشد اقتصادی شش‌ماهه ابتدایی سال 1401 را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی ایران با رشد 3/ 3درصدی در بهار و تابستان 1401 به سطح 387هزار میلیارد تومان رسید. تولید ناخالص داخلی متغیری است که ارزش بازاری تمام کالاها و خدماتی را که درون مرزهای یک کشور طی یک دوره مالی تولید می‌شود اندازه می‌گیرد. جزئیات منتشرشده از این گزارش نشان می‌دهد سرعت رشد اقتصادی در دومین فصل 1401 با کاهش مواجه شده است. بر این اساس، درحالی‌که اقتصاد ایران در بهار 1401 رشدی 2/ 4درصدی را تجربه کرده بود، این متغیر در تابستان به 5/ 2درصد کاهش یافت. بر همین اساس می‌توان گفت سرعت رشد اقتصادی در دومین فصل سال با کاهش مواجه شده است.

سهم گروه‌های اقتصادی

تولیدات اقتصادی کشور گروه‌ها و صنایع مختلفی را در بر می‌گیرد. این رشته‌های اقتصادی هر یک سهم متفاوتی از کل تولیدات اقتصادی کشور دارند. جزئیات آمارهای منتشرشده از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد در 6ماهه ابتدایی سال 1400 بخش خدمات با 53درصد بیشترین سهم را از تولید اقتصادی کشور دارد. از سوی دیگر بخش استخراج نفت و گاز طبیعی 14 درصد از تولید کشور را به خود اختصاص داده است.  بخش صنعت نیز جایگاه سوم را در میان تولیدات اقتصادی کشور دارد و 13درصد از کل تولیدات را تشکیل می‌دهد. تامین آب، برق و گاز طبیعی 8درصد و گروه کشاورزی 7درصد از کل تولیدات اقتصادی کشور را به خود اختصاص داده است. درنهایت بخش ساختمان با سهم 4درصدی و بخش معادن با سهم یک‌درصدی کوچک‌ترین بخش‌های تولید ناخالص داخلی کشور به شمار می‌روند.

رشد منفی کشاورزی

اطلاعات منتشرشده از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد در‌حالی‌که گروه کشاورزی و ساختمان با کاهش تولید مواجه بودند، دیگر بخش‎های اقتصادی عمده در 6ماهه ابتدایی سال رشد داشته‌اند. بر این اساس گروه کشاورزی در دو فصل اول سال 1401 منفی 2/ 2درصد رشد کرد. این در حالی است که نرخ رشد این گروه در سه ماه ابتدایی سال منفی 8/ 0درصد بود. این بخش در سال گذشته نیز رشد منفی 6/ 3درصدی را بر جای گذاشته بود. رشد شش‌ماهه ابتدایی سال 1400 نیز عدد منفی 5/ 4درصد را ثبت کرد. رشد منفی پی‌در‌پی بخش کشاورزی تا حد زیادی به مسائل مربوط به آب و خشکسالی و تغییرات قیمت ارز و نهاده‌های وارداتی مورداستفاده در بخش کشاورزی باز می‌گردد.

حفظ رشد صنعت

در بخش صنایع و معادن، سرعت رشد اقتصادی تغییری نکرد. بر این اساس درحالی‌که در بهار 1401 نرخ رشد بخش صنایع و معادن 5درصد ثبت شده بود، در تابستان نیز همین سطح رشد را حفظ کرد و عدد 5درصد را به ثبت رساند تا رشد شش‌ماهه سال 1401 نیز 5درصد به ثبت برسد. این در حالی است که نرخ رشد گروه صنایع و معادن در سال 1400 معادل 6درصد به ثبت رسیده بود. این عدد در نیمه نخست سال گذشته 1/ 9درصد را ثبت کرد که در مقایسه با نرخ رشد 5درصدی شش‌ماهه امسال از کاهش رشد این بخش در سال 1401 حکایت دارد.

بااین‌حال آمارهای منتشر‌شده از بخش صنایع و معادن تولیدات صنعت نفت را نیز دربرمی‌گیرد. برای درک بهتر تغییرات رشد در این بخش می‌توان بخش نفت را از آن جدا کرد. بدون نفت، بخش صنایع و معادن در شش‌ماهه ابتدایی سال جاری 6درصد رشد کرده است. این آمار در مقایسه با رشد 3/ 7درصدی فصل بهار با کاهش مواجه شده است. با مقایسه این آمار با سال گذشته می‌توان گفت وضعیت تولید صنایع و معادن بدون محاسبه نفت بهبود یافته است و از سطح 6/ 4درصد در سال 1400 به 6درصد در سال 1401 رسیده است. بخش صنعت به‌تنهایی در 6ماهه ابتدایی سال جاری 9/ 4درصد رشد کرده است که در مدت مشابه سال گذشته 4/ 3درصد رشد کرده بود.

افت رشد سوخت؟

با‌این‌حال کاهش چشمگیری در بخش استخراج نفت و گاز طبیعی به چشم می‌خورد. بر این اساس در‌حالی‌که 6ماهه نخست سال 1400 این بخش با رشد چشمگیر 3/ 18درصدی مواجه شده بود، در 6ماهه سال جاری به 2/ 3درصد رسید. از سوی دیگر آمارها حاکی از آن است که رشد این بخش در تابستان بیش‌تر از بهار بوده است. بر این اساس در‌حالی‌که بخش استخراج نفت و گاز در بهار 1/ 1درصد رشد کرده بود، این عدد در 6ماهه سال جاری به 2/ 3درصد رسیده است.

شاگرد اول گروه‌ها

بیشترین رشد اقتصادی نیمه نخست سال جاری به بخش تامین آب، برق و گاز مربوط است. این بخش در فصل بهار و تابستان امسال با رشد 9/ 12درصدی مواجه شد که در مقایسه با رشد 3/ 6درصدی مدت مشابه سال گذشته شاهد افزایش قابل‌توجهی بوده است. در عوض گروه ساختمان با یکی از بالاترین افت‌ها مواجه شد و در‌حالی‌که در نیمه اول سال گذشته 1/ 8درصد رشد کرده بود، در نیمه نخست سال جاری 6/ 1درصد کوچک‌تر شد.

انقباض رشد خدمات

بخش خدمات، به عنوان بزرگ‌ترین گروه اقتصادی در تولید ناخالص داخلی ایران، در تابستان 1401 با کاهش سرعت رشد مواجه شد. د‌رحالی‌که این بخش در بهار سال جاری رشد 9/ 3درصدی را ثبت کرده بود، رشد شش‌ماهه این بخش به 6/ 2درصد کاهش یافت. این در حالی است که در نیمه نخست سال 1400 بخش خدمات 7/ 4درصد بزرگ‌تر شده بود. در میان زیرمجموعه‌های بخش خدمات، به‌جز واسطه‌گری‌های مالی، تمام بخش‌ها رشد مثبت به ثبت رساندند.