۱۳ درصد از جمعیت فعال در صنعت به خدمات منتقل شده‌اند
جابه‌جایی مشاغل در بخش‌های اقتصادی
اهمیت بررسی جریان کار و جمعیت
این گزارش بیان می‌کند آگاهی از پویایی بازار کار از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به همین دلیل ابزارها و آگاهی از تغییرات نیروی کار در سطح فردی نیز مهم است. زمانی که راهبرد اشتغال‌زایی اجرایی می‌شود، بررسی عملکرد آن ضروری بوده و آگاهی از پویایی بازار کار در این زمینه نیز به کار می‌آید. به همین دلیل است که در یک بازه زمانی در نظر گرفته شده، اندازه و ویژگی‌های جمعیتی افرادی که اشتغال خود را از دست داده‌اند، اندازه و ویژگی جمعیتی افرادی که کار پیدا کرده‌اند و اندازه جمعیت افرادی که کار پیدا کرده‌اند و اندازه و جمعیت افرادی که وضعیت کار آن‌ها طی زمان در نظر گرفته شده، تغییر کرده است، بسیار مهم و قابل بررسی است.
بر اساس این پژوهش بازار کار به طور کلی با استفاده از آمار جمعیت فعال، سطح اشتغال و نرخ بیکاری مورد مطالعه قرار می‌گیرد. مقایسه این شاخص‌ها در زمان‌های مختلف، تغییرات بازار کار را طی زمان نشان می‌دهد. در واقع گزارش مرکز آمار ایران که به صورت ماهانه در مورد اشتغال و بیکاری منتشر می‌شود بر همین اساس است. اما جابه‌جایی‌هایی که داخل این مقاطع زمانی رخ می‌دهد با این شاخص‌ها مشخص نمی‌شود. در واقع می‌توان گفت داده‌های مقطع نیروی کار به‌تنهایی نمی‌تواند کل اطلاعات مورد‌نیاز برای بررسی جزئیات حرکت جریان‌های در نظر گرفته شده را به وسیله برنامه‌های مختلف ارائه کند. نکته قابل‌توجه در این موضوع این است که سیاست‌های بازار کار در بیشتر موارد، برای متاثر ساختن جریان‌ها در جمعیت هدف، خواه از طریق تشویق، جلوگیری یا تغییر مسیر آن‌ها طراحی شده است.
تعریف گزاره‌های مورد بررسی
بر اساس تعاریف گزارش‌های مرکز آمار، زمانی به فردی شاغل گفته می‌شود که آن فرد دارای ۱۵سال و بیشتر بوده که در طول هفته مرجع طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده یا بنا به دلایلی به طور موقت کارش را ترک کرده باشد. علاوه بر آن، افرادی که برای اعضای خانوار خود که با وی نسبت خویشاوندی دارند کار می‌کنند اما مزدی دریافت نمی‌کنند، کارآموزانی که در هر دوره کارآموزی فعالیتی در ارتباط با فعالیت موسسه محل کارآموزی انجام می‌دهند، محصلانی که در هفته مرجع مطابق تعریف، کار کرده‌اند و تمام افرادی که در نیروهای مسلح به صورت کادر دائم یا موقت خدمت می‌کنند از جمله گروه‌های شاغل محسوب می‌شوند. از طرفی افراد بیکار کسانی هستند که با ۱۵ سال یا بیشتر دارای ۳ضابطه به صورت همزمان باشند. در واقع باید در هفته مرجع فاقد کار باشند، در هفته مرجع و سه هفته قبل از آن جویای کار باشند و در هفته مرجع یا در هفته بعد از آن برای اشتغال مزد‌بگیری یا خود‌اشتغالی، آماده برای کار باشند. علاوه بر آن افرادی که به دلیل آغاز به کار در آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نبوده، ولی جویای کار و آماده برای کار هستند نیز بیکار محسوب می‌شوند.
نا‌امیدی بیکاران از یافتن شغل
این گزارش به بررسی آمارهای جریان جمعیت دارای ۱۵ سال و بیشتر بر اساس وضعیت فعالیت از بهار ۱۴۰۰ به بهار ۱۴۰۱ پرداخته است. در این تحلیل آمارهای جریان بر حسب جنسیت، مناطق جغرافیایی، وضع اقتصادی و بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی، بخش و اشتغال رسمی و غیر‌رسمی ارائه شده است. بر این اساس در بهار سال گذشته از میان جمعیتی که در سن اشتغال بوده‌اند، ۳/ ۳۸ درصد شاغل، ۴/ ۳درصد بیکار و ۳/ ۵۸درصد جزو افراد غیرفعال بوده‌اند. در واقع جمعیت غیرفعال دارای بیشترین جمعیت، شاغلان و بیکاران به ترتیب در مرتبه بعدی قرار داشته‌اند. در بهار سال جاری نیز ۸/ ۳۷درصد شاغل، ۵/ ۳درصد بیکار و ۶/ ۵۸درصد غیرفعال بوده‌اند. به صورت کلی در یک سال مذکور ۴/ ۲۶درصد از جمعیت بیکار به غیرفعالان، ۵/ ۳۹درصد از جمعیت بیکار به دسته شاغلان و ۲/ ۱۲درصد از جمعیت شاغلان به غیرفعالان تبدیل شده‌اند؛ بنابراین بیشترین کاهش در جمعیت شاغل و بیشترین افزایش در جمعیت غیرفعال مشاهده می‌شود.
در واقع می‌توان گفت درصد قابل‌توجهی که در طول یک سال گذشته به دنبال کار بوده‌اند از این تصمیم منصرف شده‌اند. همچنین جمعیت بیکار در بهار سال ۱۴۰۱ به میزان ۱/ ۰درصد افزایش پیدا کرده است. بر همین اساس کمترین ثبات در وضع فعالیت نیز مربوط به بیکاران با مقدار ۱/ ۳۴درصد است. این میزان برای مردان ۱/ ۳۱درصد و برای مردان و برای زنان ۲/ ۴۰درصد است. البته این نکته نیز وجود دارد که برای مردان، ۵/ ۴۹درصد از بیکاران بهار ۱۴۰۰، در بهار ۱۴۰۱ تبدیل وضع فعالیت به شاغل داشته‌اند و ۴/ ۱۹درصد به غیرفعال تبدیل وضعیت داده‌اند. اما برای زنان ۱۶درصد جمعیت بیکار به شاغل و ۱/ ۴۳درصد به غیرفعال تبدیل شده‌اند.
حرکت از صنعت به خدمات
بر اساس تعاریف گزارش بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی شامل بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات است. این گزارش تغییرات ایجاد‌شده در این بخش‌ها را نیز مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس ماندگاری اشتغال در بخش خدمات با میزان ۵/ ۹۰درصد دارای بالاترین مقدار است. اشتغال در بخش‌های کشاورزی و صنعت نیز به ترتیب با مقدار ۷/ ۸۵ و ۸/ ۸۲درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشته‌اند. این نشان می‌دهد که بیشترین درصد انتقال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی مربوط به تغییر اشتغال در بخش صنعت به خدمات از بهار ۱۴۰۰ به بهار ۱۴۰۱ با میزان ۱/ ۱۳درصد بوده است. همچنین می‌توان گفت کمترین انتقال مربوط به انتقال از بخش خدمات به بخش کشاورزی بوده است. این به آن معناست که بیشترین میزان جابه‌جایی‌های رخ‌داده در فعالیت‌های عمده اقتصادی از بخش صنعت به خدمات بوده است. این مساله می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که در یک سال گذشته صنعت وضعیت روبه‌جلویی نداشته است. این امر می‌تواند ناشی از دلایل متعددی مانند نبود آزادی اقتصادی و همچنین تحریم‌های اقتصادی در سال‌های گذشته باشد.
