۳ نشانه تورم در جهان
آینده تغییرات شاخص قیمت مصرفکننده یکی از مهمترین پرسشها برای اقتصاد جهانی است. بسیاری از کارشناسان پیشبینی میکنند که تورم سالانه به زودی کاهش خواهد یافت، دلیل آن نیز کاهش شدید قیمت کامودیتیها در مقایسه با افزایش شدید آن در سال گذشته است. برای مثال بنابر پیشبینیهای اقتصادی اخیر بانک مرکزی، انتظار میرود تورم سالانه در آمریکا از ۲/ ۵ درصد در پایان سال جاری به ۶/ ۲ درصد در پایان سال ۲۰۲۳ کاهش یابد. اما یک شرکت مشاورهای اطلاعات جدیدی را درباره یک شاخص فشار تورمی منتشر کرده که نشان میدهد در آمریکا و منطقه یورو همچنان فشارهای تورمی در حال ساخته شدن هستند. همچنین تغییرات سه شاخص دیگر نشان میدهد که بازگشت به دوران قبل از پاندمی کرونا و رشد پایین و ثابت قیمتها در کشورهای ثروتمند محتمل نیست. این سه شاخص موج افزایش دستمزدها، افزایش انتظارات تورمی مصرفکنندگان و شرکتهاست. در صورت تداوم این موارد میتوانند به یک نقطه بدون بازگشت منجر شوند که براساس گزارشهای بانک تسویه بینالمللی منجر به گسترش ذهنیت تورمی و افزایش سرعت هزینهکرد خانوارها میشود.
شواهد حاکی از آن است که کارگران در حال چانهزنی برای افزایش دستمزدهای خود هستند. این میتواند منجر به افزایش جدیدی در قیمتها شود. برای مثال در اسپانیا کارگران مزارع اشتراکی قراردادی تنظیم کردند که بر اساس آن افزایش حقوق کارگران وابسته به افزایش تورم خواهد بود. در آلمان درخواست افزایش ۷ تا ۸ درصدی حقوق کارگران مطرح شده است و کارگران بخش حملونقل بریتانیا هم برای افزایش ۷درصدی حقوق خود تلاش میکنند که البته مشخص نیست موفق شوند یا خیر. این اتفاقات رشد بیشتر و سریعتر دستمزدها را به دنبال دارد. حداقل دستمزد نیز درحال افزایش است. برای مثال هلند این اقدام را انجام داده است. اوایل این ماه آلمان نیز لایحهای را تصویب کرد که حداقل حقوق تا یکپنجم افزایش یابد. در ۱۵ ژوئن، اداره روابط صنعتی استرالیا هم میزان دستمزدها را ۲/ ۵ درصد افزایش داد که بیش از دو برابر افزایش نسبت به سال گذشته بود. افزایش بیشتر دستمزد به معنای افزایش بیشتر انتظارات تورمی است و این دلیل دوم ما برای نگرانی در این باره است که تورم پایین نیاید.
در آمریکا، انتظارات برای افزایش متوسط قیمت در کوتاهمدت به سرعت در حال افزایش است. بهطور متوسط کاناداییها میگویند که آنها برای تورم ۷ درصدی در سال آینده، بالاترین میزانی که کشورهای ثروتمند تجربه کردند، آماده هستند. حتی در ژاپن، سرزمینی که قیمتها به ندرت تغییر میکنند باورها درحال تغییر است. یک سال پیش بررسی بانک مرکزی نشان میداد که تنها ۸ درصد از مردم ژاپن بر این باورند که قیمتها بهطور قابلتوجهی در طول سال آینده افزایش پیدا خواهند کرد(قیمت مصرفکننده در واقع تنها ۵/ ۲ درصد در سال افزایش یافته است) با این حال، اکنون ۲۰ درصد از مردم ژاپن فکر میکنند که این اتفاق خواهد افتاد.
عامل سوم مربوط به انتظارات شرکتهاست. انتظارات تورمی خردهفروشان در یک سوم کشورهای عضو اتحادیه اروپا بالاتر از هر زمان دیگری است. بررسی انجامشده توسط بانک انگلستان حاکی از آن است که قیمت پوشاک برای مجموعههای پاییزی و زمستانی امسال ۷ تا ۱۰ درصد بیشتر از سال گذشته خواهد بود. امید بزرگ به تورم کمتر مربوط به قیمت کالاهاست. افزایش سریع در قیمت خودروها، یخچال و امثال آنها که به بخشی از تحولات زنجیره تامین مربوط بود، سال گذشته تورم را افزایش داد. اکنون شواهدی از برگشت وجود دارد. هزینه ارسال کالاها از شانگهای به لسآنجلس از اوایل ماه مارس به یکچهارم کاهشیافته است. در ماههای اخیر، بسیاری از خردهفروشان به دنبال پر کردن قفسه محصولات خود هستند. بسیاری از آنها اکنون در حال کاهش قیمت محصولاتشان هستند.
در آمریکا تولید خودرو بالاخره افزایش یافته است که میتواند بخشی از افزایش بیسابقه قیمت وسایل نقلیه در سال گذشته را از بین ببرد. کاهش قیمت کالاها میتواند در تئوری به خاموش شدن شعلههای تورم در کشورهای ثروتمند کمک کند و باعث تسهیل بحران هزینههای زندگی شده و فرصتی برای تنفس به بانکهای مرکزی بدهد. اما با اشاره به شواهد کافی از احتمال افزایش قیمتها در آینده، احتمال وقوع این اتفاق افزایش یافته است. بنابراین اگر صدای غرش تورم را برای مدت طولانیتری شنیدید شگفتزده نشوید.