نکول دارایی ایمن نهایی

از نظر کارشناسان «نکولی» که درباره آن صحبت می‌شود، معمولی نیست. دلیل این امر آن است که مشکل روسیه بیشتر از آنکه مشکل مالی باشد، سیاسی است. ظاهرا قرار است روز چهارشنبه به سرمایه‌گذارانی که دارای اوراق قرضه دولتی هستند، ۱۱۷‌میلیون دلار سود پرداخت شود. احتمالا این پرداخت انجام می‌شود، اما مساله اصلی آن است که پرداخت‌‌‌ها به دلار نخواهد بود و روبل به‌‌‌جای دلار پرداخت می‌شود. برخی از قرارداد‌‌‌های بدهی روسیه اجازه چنین ترتیبی را می‌دهد. البته در این موارد امکان چنین کاری وجود ندارد. در حال حاضر روسیه دارای یک مهلت ۳۰ روزه است که طی آن می‌تواند پرداخت‌‌‌های خود را به روش عادی انجام دهد. اگر بدهی‌‌‌ها پرداخت نشود، طلبکاران در مورد آن اظهارنظر خواهند کرد. یکی از دغدغه‌‌‌ها در مورد نکول بدهی‌‌‌های روسیه آن است که نکول‌‌‌های دولتی موج شوک را به سیستم مالی جهانی وارد می‌کنند. دلیل شک هم آن است که نکول‌‌‌ها نشان‌‌‌ می‌دهند که یک دولت در اوج بحران مالی است؛ در چنین زمانی آن دولت یا نمی‌‌‌خواهد یا نمی‌تواند تعهدات خود را انجام دهد. در یک سیستم پولی مدرن، بدهی دولت به صورت کلی به عنوان دارایی ایمن نهایی تلقی می‌شود، به همین دلیل این یک شوک فراتر از عرصه تامین مالی به صورت عادی است.

نکول‌‌‌های تاریخی در روسیه

در طول تاریخ مدرن، نکول‌‌‌های کشور روسیه دو بار سیستم مالی جهانی را تکان داده است. در سال ۱۹۱۷، بلشویک‌‌‌ها بدهی‌‌‌های امپراتوری تزاری را رد کردند، و به همین دلیل روابط این کشور با متحدان سابق خود، به‌ویژه فرانسه برای دهه‌‌‌های متمادی تیره شد. در سال ۱۹۹۸ نیز در جریان بحران مالی که برای به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین تعیین‌کننده بود، روسیه بدهی‌‌‌های داخلی خود و برخی از بدهی‌‌‌های خارجی دوران شوروی را نپذیرفت. عواقب این نکول‌‌‌ها به اندازه‌‌‌ای بود که باعث سقوط صندوق تامینی LTCM یعنی بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری جهان در نیویورک شد. پیش‌‌‌فرض قریب‌‌‌الوقوع کنونی هیچ شباهتی به هیچ‌‌‌یک از این موارد ندارد. تنها چندماه پیش روسیه یک بدهکار دولتی با رتبه برتر بود. روسیه تنها ۳۸‌میلیارد دلار بدهی ارزی خارجی داشت که تنها ۲۰‌میلیارد دلار آن متعلق به سرمایه‌گذاران خارجی بود که برای یک اقتصاد یک تریلیون دلاری رقم ناچیزی است. ۱۱۷‌میلیون دلار کمتر از آن درآمدی است که روسیه از صادرات نفت و گاز خود داشت. تا دو هفته گذشته، روسیه از محل فروش گاز خود بیش از ۷۰۰‌میلیون دلار در روز درآمد داشت ولی در حال حاضر نمی‌‌‌خواهد سود اوراق خود را به دلار پرداخت کند.

دلیل امتناع از پرداخت دلار

دلیل آنکه روسیه می‌‌‌خواهد بدهی خود را به روبل پرداخت کند، آن نیست که نمی‌تواند ۱۱۷‌میلیون دلار پرداخت کند، یا دلیلش آن نیست که به صورت یک جانبه به این نتیجه رسیده است که این بدهی‌‌‌ها نفرت‌‌‌انگیز هستند و نباید پرداخت شوند. این کشور به طلبکاران خارجی پول نمی‌‌‌پردازد، زیرا در یک جنگ نیابتی نامتقارن با غرب قرار گرفته است، مبارزه‌‌‌ای که در آن، غرب تصمیم‌‌‌ گرفته است سیستم مالی را به سلاح خود تبدیل کند. روسیه همچنان با انباشت درآمدهای ارزی خود، ذخایر ارز کافی برای تسویه ۱۲ برابر بدهی ارزی خارجی خود را دارد. اما از اساس مشکل این کشور سیاسی است و به دلیل تحریم‌های آمریکا و اروپا، نمی‌تواند به ذخایر ارزی صدهامیلیاردی خود دسترسی پیدا کند. از طرفی زمانی که روسیه بدهی‌‌‌های خود را به روبل پرداخت می‌کند، مشخص نیست که طلبکاران خارجی بتوانند حساب‌‌‌های بانکی در روسیه ایجاد کنند، تا طلب خود را دریافت کنند.