ارتقای مهارت‌زایی در اشتغال دانش‌آموختگان
طرح کارورزی یکی از برنامه‌های دولت در راستای رونق تولید و ایجاد اشتغال برای جوانان جویای کار، به‌ویژه فارغ‌التحصیلان با عنوان دستورالعمل طرح کارورزی است که در سال ۱۳۹۵ به تصویب شورای عالی اشتغال رسید و به تبع آن، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف به اجرای آن شد و سایر وزارتخانه‌های مربوطه هم موظف به همکاری در این زمینه شدند. در این راستا، تفاهم‌نامه‌های بین‌دستگاهی منعقد و دستورالعمل اجرای طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی و آمادگی شغلی تدوین شد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌منظور افزایش فرآیند جذب و اشتغال دانش‌آموختگان و همچنین ایجاد انگیزه کارآفرینی و کسب‌وکار، تمهیداتی اندیشید که به‌واسطه آن، بستر مناسب برای مهارت‌آموزی دانش‌آموختگان فراهم شد تا بتوانند با ثبت‌نام در طرح کارورزی تحت نظارت این وزارتخانه، به یادگیری و کسب تجربه در زمینه شغلی مورد نظر خود بپردازند.
معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسوولیت اجرای طرح کارورزی را بر عهده دارد که در کنار برنامه‌ریزی و تعیین شرایط نام‌نویسی، با راه‌اندازی سامانه‌ای از داوطلبان و واحدهای متقاضی جذب کارورز، ثبت نام به عمل می‌آورد.
این طرح فرصت بسیار مناسبی برای آشنایی دانش‌آموختگان با محیط کار است تا با فراگیری مهارت‌های شغلی مورد نیاز از جمله تعهد کاری، فعالیت تیمی، وقت‌شناسی و... موجبات پیشرفت خود را در بازار کار فراهم کنند. در واقع، هدف از کارورزی، انتقال مهارت‌ها و دانش فنی مورد نیاز بازار کار در محیط واقعی کار به کارورز و همچنین ایجاد زمینه شناخت کارفرما از شخصیت، استعداد و توانمندی‌های نیروی کاری بوده که قرار است در یک بنگاه اقتصادی مشغول به فعالیت شود.
طرح کارورزی به نیرو‌های ماهر و متخصص در انتخاب هوشمندانه کار و به کارفرما در انتخاب نیروی واجد صلاحیت حرفه‌ای مورد نیاز بنگاه کمک می‌کند، ضمن اینکه مزایایی مانند مشوق‌های بیمه‌ای را برای کارفرمایان فراهم می‌کند. مهم‌ترین منابع اجرای طرح، بودجه سنواتی دستگاه‌های مجری، بودجه استان‌ها، درآمدهای ناشی از قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها و ردیف‌های متفرقه بودجه، کمک‌های بلاعوض مردمی، سازمان‌های حمایتی، موسسات خیریه و نهادهای عمومی غیردولتی و منابع اشتغالزایی دولت است که به تصویب شورای عالی اشتغال می‌رسد.
تا پایان سال ۹۹ تعداد ۴۴۴ هزار نفر از جوانان جویای کار در سامانه کارورزی ثبت‌نام کرده بودند. از این تعداد، بیش از ۱۳۹ هزار نفر مطابق دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی واجد شرایط بودند. این وزارتخانه، میزان اشتغال ایجادشده ناشی از اجرای این طرح را ارائه کرده که براساس آمارها، روند عملکرد اجرای طرح مثبت بوده و با استقبال فارغ‌التحصیلان جویای کار و بنگاه‌های مشمول مواجه شده است. در مجموع، بررسی عملکرد این طرح حاکی از آن است که طی سال‌های ۹۶ تا ۹۹ بیش از یک‌سوم متقاضـیان کارورزی (طرف عرضه) در بنگاه‌های مشمول (طرف تقاضا) جذب و از مزایای طرح بهره‌مند شده‌اند.
طرح مشوق بیمه‌ای برای کارفرمایان دانش‌آموختگان
طرح مشوق بیمه‌ای (معافیت بیمه کارفرمایی)، طرح معافیت بیمه کارفرمایی در راستای اجرای آیین‌نامه اجرایی ماده «۷۱» قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی و معافیت بیمه کارفرمایی مرتبط با آن است.
این طرح شامل برقراری معافیت بیمه سهم کارفرما به مدت حداکثر دو سال برای کارفرما در صورت جذب کارورز است، به‌این‌ترتیب که پس از جذب کارورز در کارگاه، هزینه برقراری معافیت بیمه کارفرما (معادل ۲۰درصد حقوق و دســتمزد مصوب شورای عالی کار) از سوی دولت جهت برقراری معافیت بیمه کارفرمایی به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود.
جامعه هدف این طرح که در سطح ملی در حال اجراست، دانش‌آموختگان دانشگاهی شغل اولی دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر هستند که دوره کارورزی را طی کرده باشند.
اجرای معافیت بیمه کارفرمایی مرتبط با طرح کارورزی تا پایان سال ۹۹ به جذب و به‌کارگماری تعداد ۱۸ هزار و ۱۹۷ کارورز از سوی ۶ هزار و ۸۳۱ کارفرما منجر شده است. در سال ۹۸ با توجه به تاخیر پیش‌آمده در تامین منابع لازم و همچنین نبود زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح از سوی ســازمان تامین اجتماعی عملکرد کمتری را شاهد بودیم. طی سال‌های ۹۸ تا ۹۹ بخشی از موانع برطرف شد و همچنین با ابلاغ دستورالعمل اصلاحی طرح مشوق بیمه‌ای در آبان‌ماه سال ۹۹، شاهد رشد اشتغال ایجادشده در این طرح هستیم. در مجموع برای حدود ۱۸ هزار نفر به واسطه اجرای این طرح اشتغال ایجاد شده است. این طرح بر مبنای بند «۲» سیاست‌های کلی اشتغال ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و بند «۵» سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر ارتقای مهارت در نیروی کار شغل اولی که در بدو استخدام دانش و مهارت کافی ندارد، تمرکز دارد.
در این طرح، کارفرما فرصت یک‌ساله دارد تا به داوطلبان واجد شرایط، مهارت‌های شغلی را در محیط کار انتقال دهد و در مقابل، از مزیت عدم شمولیت قوانین کار و تامین اجتماعی در مدت اجرای دوره آموزشی به مدت حداکثر یک سال برخوردار باشد. این طرح پتانسیل بسیار بالایی در ارتقا و انتقال دانش حین کار توسط متخصصان شاغل در هر رشته فعالیت به نیروی کار تازه‌وارد دارد. از این منظر، ترکیب دانش علمی و عملی می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کارآیی در عملکرد بنگاه‌ها منجر شود. به دلیل برخی موانع، به‌رغم اینکه حرکت روبه جلویی در سال ۹۷ ایجاد شـده بود، در سال ۹۸ به خاطر شیوع ویروس کرونا، عملکرد طرح شاهد روند کاهشی و در سال ۹۹ شاهد روند افزایشی بوده است. اکنون آموزش‌ها تنها به دانش‌آموختگان دانشگاهی اختصاص ندارد، بلکه دانشجویان می‌توانند در طول مدت تحصیل نیز از مهارت‌های تخصصی فنی و حرفه‌ای برای ورود به بازار کار بهره‌مند شوند.
