کارنامه کشورهای توسعهیافته در مدیریت بحران اقتصادی کرونا
با این حال آغاز موجهای جدید این بیماری در برخی از نقاط جهان، چالشهای جدیدی ایجاد کرد و برخی از کشورها را که پیشتر مدعی عبور از کرونا بودند، با مخاطراتی روبهرو کرد. در کنار محدودیتهای اجتماعی، سیاستهای اقتصادی نیز همچنان در دستور کار کشورهای توسعهیافته قرار دارد. در طول ۲۰ ماه گذشته سیاستهای اقتصادی کشورهای توسعهیافته برای مقابله با پیامدهای این بیماری، با موفقیت قابل توجهی روبهرو بوده و میتواند الگویی برای مدیریت بحران کرونا در دیگر کشورها نیز باشد. البته طبیعی است که هر کشوری براساس موقعیت و ساختار اقتصادی و اجتماعی خود، سیاستهای اصولی مدیریت بحران را پیریزی میکند، اما الگوهای مدیریتی کلان در برخی حوزههای نیز میتواند متاثر از نمونههای موفق یا نسبتا موفق جهانی باشد. در این گزارش، بهطور خلاصه برخی از مهمترین سیاستهای اقتصادی کشورهای توسعهیافته را در مواجهه با بحران کرونا مرور میکنیم.
چین: دولت چین برنامههای مختلفی را در جهت حمایت از کسبوکارها به اجرا گذاشته است که عبارتند از: معافیت در پرداخت بیمه تامین اجتماعی، پرداخت کمکهزینه مسکن، تعویق سررسید بازپرداخت تسهیلات برای بنگاههای کوچک و متوسط، تسهیل سرمایهگذاری خارجی جهت پایداری زنجیره تامین تولیدات صنعتی، تسهیل بازگشایی کسبوکارها و حذف اقدامات کنترلی زائد، بهرهگیری از خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات در بازگشایی مشاغل، کاهش مالیات و عوارض واحدهای صنعتی به صورت هدفمند و مرحلهای، حل مشکل کمبود نیروی انسانی صنایع با اختصاص بلیت هواپیمایی چارتری، ارائه بلیت قطار و اتوبوس رایگان یا ارزانقیمت برای بازگشت ارزانتر نیروها به شهرهای محل کار از سوی دولت، تمدید یکساله مزایا و مشوقها و تسهیلات دولت به کسبوکارهای دانشبنیان آسیبدید و در نهایت برقراری سیاستهای مالی و پولی انبساطی با هدف جبران اثرات منفی شوکهای طرف عرضه.
ایالاتمتحده آمریکا: برنامههای متنوعی به منظور حمایت از کسبوکارهای کوچک و کارآفرین طراحی و اجرا شده است که در ۹ محور زیر قابل دستهبندی هستند: ۱) برنامههای سیاستی حمایت از تامین مالی از طریق اعطای وام و ضمانت وام، ۲) برنامههای سیاستی برای تسهیل عقد قراردادهای پیمانکاری دولتی و خریدهای دولتی از کسبوکارهای کوچک متعلق به افراد دارای محرومیتهای اقتصادی و اجتماعی از جمله مراکز کسبوکار زنان و افراد دارای معلولیت، ۳) برنامههای سیاستی برای توسعه و توانمندسازی کسبوکارهای کوچک و کارآفرین، ۴) برنامههای سیاستی حمایت از شرکتهای سرمایهگذاری در کسبوکارهای کوچک، ۵) برنامههای سیاستی حمایت از تحقیق و توسعه، انتقال فناوری و همکاریهای فناورانه در کسبوکارهای کوچک با هدف حمایت از تجاریسازی دستاوردهای تحقیقاتی موسسات و آزمایشگاههای تحقیقاتی دولتی و غیرانتفاعی از طریق کسبوکارهای کوچک، ۶) برنامههای سیاستی حمایت از توسعه منطقهای با هدف کمک به توسعه اقتصادی، اشتغالزایی و سرمایهگذاری در فقیرترین مناطق کشور با فراهم کردن فرصتهای پیمانکاری دولتی برای کسبوکارهای کوچک فعال در این مناطق، همچنین توسعه و رشد یک صنعت خاص یا مجموعهای از صنایع وابسته در یک منطقه جغرافیایی خاص که به ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی منطقه منجر شود، ۷) برنامههای سیاستی حمایت از کسبوکارهای بومیان و کسبوکارهای آسیبدیده، از جمله برنامههای آموزشی با هدف افزایش سود و مهارتهای مدیریتی، کارآفرینی و مالی، ارائه خدمات مشاورهای برنامههای اعطای وام و تسهیل عقد قراردادهای پیمانکاری برای دولت فدرال، همچنین فراهم کردن وامهای کمبهره برای صاحبان کسبوکارهای کوچک و تامین سرمایه در گردش به صورت وامهای سوانح اقتصادی، ۸) برنامههای سیاستی حمایت از تجارت بینالمللی و صادرات کسبوکارهای کوچک، از جمله تسهیل شرکت در ماموریتهای تجاری و سفرهای فروش در بازارهای خارجی، شرکت در نمایشگاههای صادراتی، آموزش و مشاوره بازاریابی بینالمللی و آموزش صادرات به کسبوکارهای کوچک، ۹) برنامههای سیاستی حمایتهای حقوقی از کسبوکارهای کوچک.
ترکیه: با شیوع بیماری کرونا، تورم مواد غذایی در این کشور طی ماههای اخیر با افزایش روبهرو بوده است. از سویی، در طرف عرضه اقتصاد، بنگاهها بهدلیل کاهش حجم تولیدات که عمدتا تعطیلی آنها را به همراه داشت، با اخراج نیروی کار به افزایش نرخ بیکاری دامن زدند. دولت ترکیه به منظور خارجشدن از وضعیت بد ناشی از بیماری کرونا سعی کرده است با اجرای سیاستهایی نظیر به تعویق انداختن مالیات، کاهش نرخ بهره، افزایش میزان تسهیلات موردنیاز بانکها، اعطای بسته محرک ۳/ ۱۵میلیارد دلاری برای برای مقابله با آثار بیماری همهگیر بهعنوان سپر ثبات اقتصادی، تعویق سهماهه در بازپرداخت وام شرکتها، کاهش مالیات ارزشافزوده در سفرهای هوایی داخلی از ۱۸ درصد به یک درصد به مدت سه ماه، استمهال مالیات مثل بیمه تامین اجتماعی برای ۶ماه و... وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشد.