چرا مرگ روزانه در سیستان‌وبلوچستان صفر شد؟
شاهد ایرانی معجزه واکسن
اولویت تسریع در واکسیناسیون
آمارها نشان می‌دهد که سیستان‌وبلوچستان بعد از سپری‌کردن پیک جدید کرونا، روز یکشنبه فوتی کرونایی نداشته است. در این استان، از مردادماه افراد بالای 40 سال شروع به دریافت واکسن کردند و از 30 مرداد افراد بالای 35 سال نیز به جرگه دریافت‌کنندگان واکسن اضافه شده‌اند. همه اینها نشان می‌دهد که یکی از دلایل مهار کرونا در استان سیستان‌وبلوچستان، تسریع در واکسیناسیون است. تاثیر واکسیناسیون در سایر کشورهای دنیا نیز مشاهده شده است. به‌عنوان مثال، بررسی داده‌ها در اونتاریو (یکی از شهرهای کانادا) نشان می‌دهد که احتمال ابتلای افراد واکسینه‌نشده 1/ 8 برابر بیشتر از احتمال ابتلا در افراد کاملا واکسینه شده است. همچنین احتمال بستری‌شدن افراد (بالاتر از 60 سال) واکسینه‌نشده 2/ 14 برابر بیشتر از افراد واکسینه‌شده در این بازه سنی است. همه اینها لزوم تسریع در واکسیناسیون را در جهت کاهش فوتی‌ها و بستری‌ها و همچنین رفع نااطمینانی‌ها یادآوری می‌کند.
راز مهار کرونا در سیستان
رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان روز شنبه هفته جاری خبر داد که در منطقه تحت پوشش این دانشگاه، ۱۶۶ بیمار جدید مبتلا به کرونا بستری شده و تعداد ۲ فوتی در این بازه زمانی در مراکز درمانی استان سیستان‌وبلوچستان ثبت شده است.او افزود: با احتساب تعداد بیماران بستری جدید در این استان، در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد کل بیماران بستری در استان سیستان‌وبلوچستان به ۳۹۷ نفر رسیده است. خبرها از روز یکشنبه این استان حکایت از آن دارد که تعداد فوتی‌ها و بستری‌های این استان به کمترین مقدار خود رسیده است. برخی از گزارش‌ها حکایت از آن دارد که تعداد فوتی‌های روز یکشنبه این استان به صفر رسیده است. همه این آمار حکایت از آن دارد که این استان در جنوب‌شرقی ایران توانسته از پیک پنجم کرونا عبور کند. حال سوال اصلی این است که چرا این استان سریع‌تر از بقیه استان‌ها از پیک پنجم کرونا گذر کرده است.
برخی افراد در پاسخ به این سوال این‌طور استدلال می‌کنند که کمتر شدن تعداد تلفات در استان سیستان‌وبلوچستان صرفا به دلیل رد شدن این استان از پیک خود بوده و به‌زودی بقیه نقاط کشور نیز به این وضعیت خواهند رسید. این در حالی است که با مقایسه این استان با سایر استان‌ها می‌توان متوجه شد که یکی از نقاط تمایز، واکسیناسیون فراگیر در نقاط مختلف این استان است. از اواسط مردادماه روند واکسیناسیون در این استان شدت گرفته بود، به‌طوری‌که در این ماه تمام افراد بالای 40 سال و همچنین افراد در معرض خطر بالای 18 سال نیز می‌توانستند واکسن دریافت کنند. رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان 25 مرداد در مصاحبه‌ای با صدا و سیما از روند واکسیناسیون در این استان اظهار رضایت کرد. به گفته رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی استان زاهدان، پوشش واکسیناسیون در گروه سنی بالای ۴۰ سال تاکنون حدود ۳۷ درصد بوده و در گروه سنی بالای ۶۰ سال حدود ۵۰ درصد پیشرفت داشته است. بعد از این تاریخ نیز همچنان روند واکسیناسیون این استان بسیار مطلوب بوده، به‌طوری‌که 30 مرداد مقامات زاهدان خبر دادند که تمام جمعیت 35 سال به بالا می‌توانند واکسن دریافت کنند. به گفته مقامات این استان با توجه به شرایط منطقه، از تاریخ 31 مرداد، جمعیت سنی بالای ۳۵ سال، یعنی متولدین ۶۵ و قبل از آن می‌توانند برای دریافت واکسن کرونا به مراکز تجمیعی واکسیناسیون مراجعه کنند. روند واکسیناسیون در این استان موجب شده، این منطقه از کشور بتواند در تاریخ 7 شهریور فوتی کرونایی نداشته باشد. روند واکسیناسیون مطلوب در این استان و نتیجه‌بخش بودن اثرات این واکسن بر تعداد فوتی‌ها و بستری‌ها می‌تواند شاهدی بر این مدعا باشد که تسریع در واکسیناسیون یکی از الزامات سیاستگذاری برای مهار کرونا محسوب می‌شود.
در زمینه فرآیند واکسیناسیون و لزوم تسریع در روند آن، خوب است به تجربه سایر کشورها نیز توجه شود. به‌تازگی، آماری از واکسیناسیون در اونتاریو منتشر شده که بسیار جالب توجه است. در این آمار به‌خوبی می‌توان متوجه شد که واکسیناسیون تا چه اندازه می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. داده‌های بررسی‌شده از این شهر نشان می‌دهد از 14 دسامبر سال گذشته تا 7 آگوست سال جاری، حدود 10 میلیون و 553 هزار نفر موفق به دریافت حداقل یک دز واکسن کرونا شده‌اند. از این تعداد حدود 9 میلیون و 320 هزار نفر دو دز واکسن کرونا دریافت کرده‌اند و بیش از دو هفته از دریافت دز دوم واکسن آنها می‌گذرد. این گزارش این 9 میلیون نفر را کاملا واکسینه‌شده نامیده و سایر افراد واکسینه‌شده را نسبتا واکسینه‌شده (موفق به دریافت واکسن شده، اما هنوز ایمنی کامل پیدا نکرده‌اند) نامیده است. از میان افراد کاملا واکسینه‌شده (بیش از 9 میلیون نفر)، صرفا 2 هزار و 455 نفر مبتلا به کرونا شده‌اند. این رقم صرفا 4/ 6 درصد از کل افراد مبتلا در این مدت (از 14 دسامبر تا 7 آگوست) بوده است. در ضمن این داده‌ها نشان می‌دهد که احتمال ابتلای افراد واکسینه‌نشده 1/ 8 برابر بیشتر از احتمال ابتلا در افراد کاملا واکسینه‌شده و احتمال بستری شدن افراد (بالاتر از 60 سال) واکسینه‌نشده 2/ 14 برابر بیشتر از افراد واکسینه‌شده در این بازه سنی است. البته از 14 دسامبر سال گذشته، افراد واکسینه‌نشده حدود 2/ 95 درصد کل مبتلایان و دارندگان علائم بیماری را تشکیل داده‌اند، در حالی که این رقم برای افراد کاملا واکسینه‌شده، 6/ 0 درصد و برای افراد نسبتا واکسینه‌شده 2/ 4 درصد گزارش شده است. همچنین در همین بازه، 5/ 92 درصد کرونایی‌های بستری‌شده و 1/ 92 درصد فوتی‌های کرونایی، موفق به دریافت واکسن نشده‌اند. در همین حال افراد کاملا واکسینه‌شده 8/ 0 درصد از بستری‌های کرونایی و 2/ 1 درصد از فوتی‌های کرونایی را تشکیل می‌دهند.
سرعت واکسیناسیون
به باور بسیاری از صاحب‌نظران اپیدمیولوژیست، در مورد واکسن کرونا دو مولفه اهمیت بسیاری برای کاهش روند پاندمی کرونا در میان کشورها دارد: سرعت واکسیناسیون افراد و میزان اثربخشی هر کدام از واکسن‌ها. به‌طور کلی میان این دو مولفه یک بده‌بستان (trade-off) وجود دارد، به این معنا که واکسن‌هایی که اثربخشی بیشتری دارند، به دلیل اینکه تقاضای بیشتری برای آنها در سطح دنیا وجود دارد، به یک معنا نادرترند. همین امر سرعت واکسیناسیون را کاهش می‌دهد. در مقابل، واکسن‌هایی که اثربخشی کمتری دارند، به وفور یافت می‌شوند و می‌توان با استفاده از آنها روند واکسیناسیون را سریع‌تر کرد. بررسی مدل‌های ریاضی نشان می‌دهد، سرعت بیشتر روند واکسیناسیون از اهمیت بیشتری نسبت به اثربخشی واکسن برخوردار است. این امر به‌آن معناست که باید اولویت سیاستگذار تسریع در روند واکسیناسیون باشد. به هر روی تسریع در روند واکسیناسیون همگام با سایر کشورهای دنیا می‌تواند تعداد فوتی‌های کرونایی و بستری‌ها را کاهش دهد. همچنین هزینه‌های مالی سیاسی و اجتماعی مرتبط با پاندمی را تا حدودی تعدیل کند و در آخر اقتصاد را از نااطمینانی برون‌زا در زمینه برخی از کسب‌وکارها نجات دهد.
تزریق واکسن به ۵/ ۱۸ میلیون نفر
