لزوم تحلیل صنعت در مبحث ورشکستگی
همواره در جلسات و مذاکرات با دوستان و هم حرفهایها درخصوص مبحث ورشکستگی عرض کردهام، اصل بر کشف واقعیت است و نحوه حسابداری واحد مالی واحد تجاری نباید مسیر کارشناسی را تغییر و روی نوع نظریه تاثیرگذار باشد. در این فرصت محدود برای بیان کلام، به موضوع اساسی و بسیار با اهمیت تحلیل صنعت خواهم پرداخت. شرکتی تولیدی در مقیاس بزرگ با زیان انباشتهای برابر ۷۰ درصد سرمایه ثبت شده ۱۰ سال قبل، شرکتی بازرگانی با سود انباشته و هزینه مالی شناسایی نشده ناشی از تسهیلات معوق، شرکتی خدماتی با نسبت جاری زیر یک بهدلیل عدم وصول مطالبات از کارفرمای دولتی در شرایط تحریم و...، نمونههایی از موارد بحثبرانگیز ورشکستگی است که حسابداران در مسند کارشناس دادگستری باید نسبت به آن اظهارنظر کنند.
مطلبی که در اکثر گزارشها مشاهده میشود، موضوع عدم توجه به نوع صنعت واحد تجاری مدعی ورشکستگی است. آیا تجزیه و تحلیل امور ورشکستگی در یک موسسه مالی و اعتباری با یک شرکت تولیدی یکسان است؟ آیا این تحلیل در یک شرکت بیمهای با یک شرکت با موضوع فعالیت بازرگانی مانند یکدیگر است؟ طبیعتا پاسخ سوالات فوق خیر است. گستره مشتریان یک موسسه مالی و یک شرکت بیمهای با مشتریان یک شرکت بازرگانی حتی تولیدی قابل قیاس نیست. بنابراین بهعنوان مثال، نحوه شناسایی اقلام مشکوکالوصول دریافتنیها در واحدهای تجاری مزبور متفاوت بوده یا نتیجهگیری از مجموعه نسبتهای مالی برگرفته از صورتهای مالی اساسی این واحدها اگر مانند هم نیز باشد، باز هم متفاوت است.
مطلب دیگری که در بررسی صنعت باید مورد مداقه قرار گیرد، حاشیه سود صنعت (Profit Margin By Industry) است. حاشیه سود صنایعی همچون بانکداری، حملونقل، هتلداری، نفت، خدمات IT، قطعات خودرو و...، مطمئنا با یکدیگر متفاوت بوده و تحلیل نموداری آنها در نزدیکی به نقطه سر به سر و حتی قرار گرفتن در بستر زیاندهی، با یک قلم ثابت نباید نگارش شود. حسب اطلاعات جمعآوری شده توسط پروفسور ASWATH DAMODARAN (استاد دانشگاه نیویورک- در رشته مالی) درباره اطلاعات مالی ۹۶ صنعت، صنایع بانکداری و حملونقل دارای بالاترین حاشیه سود (حدود ۳۰ درصد) و صنایعی همچون تولید خودرو و قطعهسازی دارای حاشیه سود نزدیک به صفر (حدود ۳ درصد) و صنایعی همانند انرژیهای نو و سبز در حاشیه زیان قرار میگیرند. با عنایت به مطالب مطروحه فوق، ضرورت توجه به نوع صنعت شرکت مورد بررسی در مبحث ورشکستگی ضروری است.
شایسته و بایسته است که کتابی مختص امر ورشکستگی از لحاظ حسابداری و حسابرسی توسط استادان برجسته حرفه به نگارش درآمده و آموزش دانشگاهی نیز سرفصل ورشکستگی را به عناوین آموزشی خود اضافه کند.