آسیا و اروپا در سنت‌شکنی ۷۳ ساله ناکام ماندند؟
شانس دومین زن برای «IMF»
کریستالینا جورجیوا در یک قدمی تصدی کرسی ریاست صندوق بین‌المللی پول قرار گرفته است. صحبتی که از طرف هیات اجرایی صندوق، بعد از جلسه روز دوشنبه در واشنگتن اعلام شد. هیات اجرایی صندوق، طی بیانیه‌ای اعلام کرده است که جلسه‌ای با جورجیوا با هدف تکمیل فرآیند انتخاب او برگزار خواهد کرد تا نهایتا این فرآیند تا ۴ اکتبر-۱۲ مهر- به نتیجه برسد. جورجیوا درحال‌حاضر «مدیر ارشد اجرایی گروه بانک جهانی» است و با این انتخاب، او تبدیل به دومین زنی خواهد شد که رئیس این نهاد بین‌المللی پولی می‌شود. با توجه به اینکه جورجیوا تنها نامزد جانشینی لاگارد است، به احتمال زیاد سنت ریاست اروپایی‌ها بر صندوق ادامه پیدا خواهد کرد. فارغ از اینکه جورجیوا به این سمت برسد یا نه، سکاندار آینده IMF با ۵ چالش آرژانتین، رشد اقتصادی دنیا، جنگ تجاری، کسب منابع مالی و حل مشکل بدهکاران روبه‌رو خواهد بود.
شکست گزینه‌های غیراروپایی
پس از رایزنی‌های جبهه‌های مختلف برای به کرسی نشاندن نامزد خود در صندلی ریاست صندوق بین‌المللی پول باز هم اروپایی‌ها توانستند گزینه‌شان را به بقیه گروه‌ها تحمیل کنند. چند ماه پیش زمانی که کریستین لاگارد از سمت خود در صندوق استعفا داد تا به‌عنوان نامزد نهایی ریاست بانک مرکزی اروپا تمرکز خود را بر چالش جدید خود بگذارد، نام‌های زیادی برای جانشینی او مطرح شد. علاوه بر جبهه اروپایی که همواره مدعی ریاست صندوق بوده است، در دوره اخیر گزینه‌های آسیایی و آمریکایی بیش از هر زمان دیگری مدعی نشستن بر کرسی ریاست این نهاد بین‌المللی بودند. اما با اعلام نام کریستالینا جورجیوا به‌عنوان نامزد نهایی به‌نظر می‌رسد حداقل برای یک دوره دیگر نیز سنت ۷۳ ساله ریاست اروپایی‌ها بر IMF ادامه پیدا کند. این در حالی بود که گزینه‌های اروپایی دیگری از جمله مارک کارنی، رئیس بانک مرکزی انگلیس و اولی رن، رئیس بانک مرکزی فنلاند از جمله نام‌هایی بودند که برای جانشینی لاگارد از آنها یاد می‌شد. همچنین کارمان شان موگاراتنام وزیردارایی سابق سنگاپور، آگوستین کارستنس رئیس سابق بانک مرکزی مکزیک و محمد العریان مدیر اجرایی مصری شرکت پیمکو نیز افراد غیراروپایی بودند که می‌توانستند بر سنت اروپایی بودن رئیس IMF خط بطلان بکشند.
کارنامه جورجیوا
جورجیوا ۶۶ ساله که ملیتی بلغارستانی دارد هم اکنون به‌عنوان مدیر اجرایی بانک جهانی مشغول فعالیت است؛ منصبی که از ابتدای سال ۲۰۱۷ در اختیار او بوده است. او همچنین در سال‌جاری طی دوره‌ای ریاست گروه بانک جهانی را نیز بر عهده داشته است. کریستالینا دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه اقتصاد ملی و جهانی در صوفیه بلغارستان دریافت کرده و سپس در دانشکده اقتصاد این دانشگاه به سمت استادی نائل شد. او همچنین فعالیت‌های مهمی در سطح قاره سبز داشته و از سال ۲۰۱۴ به مدت دو سال نایب‌رئیس کمیسیون اروپایی در اتحادیه اروپا بوده است.
چالش‌های پیش رو
در صورت نهایی شدن انتخاب جورجیوا برای ریاست صندوق بین‌المللی پول انتظار می‌رود وی تمرکز خود را روی مشکلاتی که لاگارد نیز در گذشته با آنها دست به گریبان بود، بگذارد. موضوعاتی مانند مبارزه با تغییرات آب و هوایی در جهان و گرم شدن زمین، بهبود وضعیت کارگران زن و تلاش برای کاهش نابرابری. مقایسه گذشته حرفه‌ای این دو زن حاکی از آن است که جورجیوا به‌دلیل کار روی مباحث مربوط به توسعه و مرتبط بودن فعالیت‌های دانشگاهی‌اش به این موضوع، از این لحاظ تجربه بیشتری نسبت به لاگارد دارد. این موضوع از این لحاظ دارای اهمیت است که عمده فعالیت‌های صندوق بین‌المللی پول مربوط به کشورهای درحال توسعه است. اما قسمت ضعیف‌تر کارنامه جورجیوا نسبت به لاگارد آشنایی کمتر او با بحران‌های مالی، در اقتصادهای توسعه‌یافته است. موضوعی که به توجه با سوابق لاگارد در امور مالی یکی از نقاط قوت رئیس سابق صندوق بین‌المللی پول بود. با این همه عمده مسائلی که جورجیوا در صندلی ریاست صندوق با آنها مواجه خواهد شد به پنج دسته تقسیم می‌شود.
آینده طرح کمک به آرژانتین
بزرگ‌ترین کمک مالی صندوق بین‌المللی پول در تاریخ، در معرض خطر قرار گرفته و ممکن است تاثیرگذاری خود را از دست بدهد. کمک ۵۷ میلیارد دلاری که به دولت اصلاح‌طلب مائوریسیو ماکری رئیس‌جمهور کنونی آرژانتین پرداخت شده است. موضوع این است به محض اینکه جورجیوا در سمت جدید خود مستقر شود، پیش‌بینی می‌شود ماکری انتخابات ریاست‌جمهوری را به آلبرتو فرناندز رقیب پوپولیست خود ببازد. رقیبی که همدلی بسیار پایین‌تری با سیاست‌های صندوق بین‌المللی پول دارد و در صورت انتخاب چالش‌های زیادی را برای جورجیوا ایجاد خواهد کرد. از هم‌اکنون نیز با افزایش احتمال پیروزی فرناندز، پزو واحد پول آرژانتین درحال سقوط است؛ موضوعی که سبب می‌شود پیشرفت‌های اقتصادی که تحت‌نظر صندوق در آرژانتین درحال وقوع است خنثی شود و نهایتا جورجیوا را در شرایطی قرار دهد که باعث بازنگری در برنامه‌های صندوق در آرژانتین شود. برنامه‌هایی که تاکنون نیز مورد انتقاد شدید تحلیلگران اقتصادی قرار گرفته است.
کُندی اقتصاد جهانی
دومین چالش جورجیوا مربوط به اقتصاد جهانی است. سرعت رشد اقتصادی جهان رو به کاهش است؛ موضوعی که به احتمال بسیار قوی فشارها را بر صندوق به‌عنوان آخرین گزینه برای دریافت وام بیشتر خواهد کرد. براساس پیش‌بینی‌های IMF، رشد اقتصادی جهان در سال‌جاری به ۲/ ۳ درصد خواهد رسید؛ رشدی که نسبت به سال‌های اخیر کاهش داشته است. در سال ۲۰۱۷ مقدار رشد جهانی برابر با ۸/ ۳ درصد و در سال ۲۰۱۸ برابر با ۶/ ۳ درصد بوده است. با این کاهش سرعت رشد اقتصادی در جهان تعداد کشورهایی که به‌دنبال کمک از صندوق بین‌المللی پول خواهند آمد، بیشتر خواهد شد؛ موضوعی که جورجیوا، باید در شرایط کنونی تدابیری برای آینده آن اتخاذ کند.
جنگ تجاری
جنگ تجاری بین واشنگتن و پکن نه تنها کل اقتصاد دنیا را به خطر انداخته است، بلکه پای نهادهای بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول را نیز وارد این ماجرا کرده است. لاگارد ارتباط بسیار محکمی با ترامپ و رهبران چین داشته است، موضوعی که انتظار می‌رود جورجیوا نیز آن را ادامه دهد. اما به هر حال ریسک‌های بالقوه‌ای صندوق را در این نزاع تهدید می‌کند. ریسک‌هایی از جمله اعتراض آمریکا یا چین به تحقیقات این نهاد و رد کردن یافته‌های اصلی صندوق یا ایجاد اختلال در کمک‌های مالی این نهاد. از همین رو است که تحقیقات صندوق بر موضوعاتی مانند شفافیت ارزی و بدهی از نزدیک دنبال می‌شود.
پیدا کردن پول
جورجیوا در اسرع وقت مجبور است کار نیمه‌تمام لاگارد در مذاکره با آمریکا برای تمدید گرفتن وام از آمریکا را به نتیجه برساند. موضوعی که باعث می‌شود منابع صندوق بین‌المللی پول در حدود یک هزار میلیارد دلار باقی بماند. با این وجود بسیاری از مقامات صندوق باور دارند این مقدار ذخیره برای پاسخگویی به تقاضایی که صندوق در هنگام رکود جدید یا بحران مالی احتمالی با آن روبه‌رو خواهد شد، کافی نیست.
علاوه بر آرژانتین، کشورهای دیگری نیز هستند که مشکلات دست و پا‌گیری برای صندوق به‌وجود آورده‌اند. تمرکز جورجیوا در این زمینه بیشتر باید روی اوکراین و پاکستان باشد؛ کشورهایی که مکرر از صندوق پول قرض گرفته‌اند اما هرگز نتوانسته‌اند اقتصاد و سیستم مالی خود را به‌طور کامل باثبات کنند. با استقرار دولت جدید در کی‌یف پایتخت اوکراین، این کشور امیدوار است که تا پایان سال‌جاری برای دریافت وام‌های جدید با صندوق بین‌المللی پول به توافق برسد. بعد از ماه‌ها مذاکره پاکستان توانست در ماه جولای وام‌های جدید خود را تضمین کند اما تردیدهایی درباره موفقیت این برنامه وجود دارد. آمریکا نیز در مورد وام‌های پرداختی جدید به پاکستان ابراز نگرانی کرده که این پول‌ها ممکن است صرف پرداخت بدهی به چینی‌ها شود.
ارسال نظر