شهرام شریف جهان اینترنت در حال چرخش به سمت موبایل است. این گزاره‌ای است که پیش از این نشانه‌هایش را در فضای کسب‌و‌کار و زندگی دیجیتالی این روزها هم دیده‌ایم و حالا آمارهای تخمینی اتحادیه جهانی مخابرات هم آن را تایید می‌کند. نگاهی به تکنولوژی‌های متعدد در دسترس نشان می‌دهد که ماشین اینترنت در ایران از پیچ و خم‌های تکنولوژیک متعددی عبور کرده است. به‌رغم سرعت و شتاب اولیه و چالش‌های معمول و مرسوم هر روند تازه‌ای، این ماشین در ایستگاه نسل سوم توقف بسیار طولانی داشته که باعث عقب‌ماندگی بزرگ ما از متوسط توسعه جهانی شده است. گزارش جدید ITU نشان می‌دهد که کشورهای آفریقایی که از قضا در زمانی نه‌چندان دور شکاف دیجیتالی عمیقی با جهان توسعه‌یافته داشتند، توانسته‌اند به لطف توسعه موبایل مسیر جایگزین مناسبی برای رسیدن به جهان توسعه‌یافته بیابند. این کشورها حالا چالش روند توسعه اینترنت پرسرعت کابلی را که عمده‌ترین ضعف آنها محسوب می‌شده با موبایل به خوبی پر کرده‌اند. این واقعیتی است که توانایی تکنولوژی‌هایی چون نسل سوم و نسل چهارم امکان توسعه سریع را به هر کشوری می‌دهد. این موضوع نقشه‌های راه توسعه دیجیتالی همه کشورهای جهان - اعم از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه - را تغییر داده است. تنها طی ۱۰ سال اخیر بخش عمده کشورهایی که در ایجاد زیرساخت‌های کابلی ناموفق بودند مسیر ایجاد ساختارهای بی‌سیم را پیموده‌اند و حالا اما به لطف رشد گوشی‌های هوشمند و جایگزینی موبایل و تبلت با کامپیوتر، امسال تعداد مشترکان اینترنت پرسرعت موبایل از کشورهای توسعه‌یافته هم پیشی می‌گیرد. این یعنی در جهانی که حالا از هر ۳ نفر یکی به موبایل دسترسی دارد، اتصال به اینترنت پرسرعت همراه یک ضرورت است.

اما چرا این تجربیات موفق جهانی را ما در ایران نداریم؟ چرا ایران با داشتن ضریب نفوذ ۴۰ درصدی اینترنت و ۱۰۵ درصدی موبایل در دسترسی به اینترنت موبایل چنین کند و با تاخیر عمل کرده است؟ چرا باید پیشرفته‌ترین گوشی‌های هوشمند جهان را در عقب‌مانده‌ترین شبکه‌های مخابراتی به اینترنت متصل کنیم و بخش عمده کاربردهای آنها را عملا فراموش کنیم؟

برای این پرسش‌ها می‌توان پاسخ‌های متعددی یافت، از بی‌انگیزگی و بی‌اعتقادی دولت گذشته به توسعه اینترنت گرفته یا اشتباهات متعدد در عرصه رگولاتوری و مقررات‌گذاری، ایجاد انحصار، بی‌توجهی مجلس و کم‌انگیزگی اپراتورها تا جهانی که منتظر ما نمانده و جلو زده است. اما مهم‌تر از یافتن مقصر برای گذشته تعیین چارچوب مناسب برای آینده است. دولت فعلی به‌رغم شناسایی دقیق مشکلات و عقب‌ماندگی‌ها در این بخش انتخاب سریعی نکرده است. وابسته کردن مجوز ارائه نسل سوم و نسل چهارم به الزامات دیگر عملا ایجاد یک پیچ و خم دیگر در مقابل دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت همراه است. اگر وزارت ارتباطات همین امروز هم مجوز توسعه نسل سوم و حتی نسل چهارم را به دو اپراتوری که از نظر تجاری اشتیاق لازم را برای این منظور دارند بدهد باز هم به اندازه کافی دیر کرده است. مسوولان ارتباطی باید به این نکته توجه کنند که اینترنت پهن باند نه فقط مسیر درآمدزایی اپراتورها که حق شهروندی و دروازه‌ای به سمت تجارت آنلاین و اقتصاد دیجیتالی هم هست. ایران حالا با داشتن ضریب نفوذ یک درصدی اینترنت موبایل عملا در قعر جدول اینترنت پرسرعت موبایل جهان قرار دارد. اگر جهان توسعه‌یافته را الگو قرار نمی‌دهیم، حداقل باید به روش کار موفق جهان در حال توسعه و کشورهای آفریقایی نیم‌نگاهی داشته باشیم.