میثم هاشم‌خانی بعد از وفاق ارزشمند دولت و مجلس بر «افزایش سهم خانوارهای آسیب‌پذیر از یارانه نقدی»، اولین اقدام عملی در این زمینه از پس‌فردا کلید می‌خورد. به نظر می‌رسد که سه هدف اصلی برنامه ثبت‌نام مجدد برای دریافت یارانه نقدی را می‌توان به این‌صورت فهرست کرد: زمینه‌سازی برای کاهش «جمعیت زیر خط فقر» (فقر درآمدی، فقر سلامت و درمان، فقر آموزش و فقر تغذیه)، تحکیم «سرمایه اجتماعی» از طریق تشویق شهروندان متمول به انصراف داوطلبانه از یارانه نقدی به نفع گروه‌های نیازمندتر و بالاخره افزایش دقت بانک اطلاعاتی خانوارهای متقاضی دریافت یارانه (شامل افزایش دقت در مورد تازه‌متولدین، تازه‌مزدوجین و افراد فوت‌شده). اما اگر بخواهیم به شکل موفق‌تری به این هدف‌های سه‌گانه دست یابیم، وفاق سیاستمداران و نیز صاحب‌نظران حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی را در حمایت از روند «هدایت یارانه‌ها به سمت کم‌درآمدها» تقویت کنیم و به‌علاوه خدای ناکرده شاهد شکل‌گیری نارضایتی‌هایی اجتماعی مشابه آنچه در مورد طرح خوشه‌بندی خانوارها در سال ۸۹ رخ داد نباشیم، به نظر می‌رسد برخی از کلیدی‌ترین مسائلی که می‌تواند در همین فرصت اندک مد نظر مدیران ارشد فاز دوم یارانه نقدی قرار گیرد، عبارت است از: اول) اقناع مناسب‌تر افکار عمومی با وجود موافقت دولت و مجلس با هدایت تدریجی یارانه‌ها به سمت کم‌درآمدها، به نظر می‌رسد که زمان کافی برای اقناع شهروندان در این زمینه صرف نشده است. در این فرصت اندک، به نظر می‌رسد که گفت‌وگوی تلویزیونی مستقیم ریاست محترم جمهور با مردم ظرف دو، سه روز آینده و طرح شفاف‌سازی برنامه‌های دولت برای هزینه‌کرد منابع مالی آزادشده در زمینه بهبود وضعیت گروه‌های آسیب‌پذیر، می‌تواند به همدلی بیشتر مردم کمک کند. دوم) «تعهد شفاف» در زمینه «شفافیت مالی» هرگونه شفاف‌سازی مالی در زمینه هزینه‌کرد منابع مالی آزادشده بر اثر انصراف داوطلبانه شهروندان یا حذف اجباری یارانه نقدی خانوارها، می‌تواند به همدلی بیشتر جامعه با این طرح کمک کند. برای مثال اگر همین فردا، مدیران اجرایی ارشد دولت تعداد محدودی برنامه‌های متمرکز بر گروه‌های آسیب‌پذیر را به‌طور دقیق مشخص کرده و اعلام کنند که کل منابع مالی آزادشده در این حوزه‌ها هزینه خواهد شد، می‌توان افزایش محسوس استقبال شهروندان از انصراف یارانه‌ای داوطلبانه را انتظار داشت. به بیان دیگر، اکنون که دولت مصمم بر تمرکز بودجه یارانه نقدی بر بهبود وضعیت خانوارهای محروم است، می‌تواند به‌صورت علنی مواردی را مشخص کرده (مثلا افزایش یارانه نقدی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، بهبود وضعیت مدارس و امکانات آموزشی در مناطق محروم، ایجاد بیمه درمانی مناسب برای خانوارهای فاقد بیمه درمانی و توزیع سبد کالا در میان خانوارهای کم‌درآمدتر) و متعهد شود که کل منابع مالی صرفه‌جویی‌شده در فاز دوم یارانه نقدی به این برنامه‌ها اختصاص یافته و گزارش‌های مالی علنی منظمی ارائه خواهد شد.

سوم) توجه به هزینه‌فرصت بالای ثبت‌نام مجدد، برای دهک‌های پایین

فرآیند ثبت‌نام اینترنتی، معادل هزینه‌فرصت ناچیز ثبت‌نام برای دهک‌های درآمدی بالا و هزینه‌فرصت بالا برای دهک‌های درآمدی پایین است. چه بسا این فرآیند ثبت‌نام برای بسیاری از ساکنان نیمه شمالی تهران کمتر از دو دقیقه طول بکشد، اما ساکنان مناطق روستایی ایلام مجبور باشند یک روز کامل خود را برای ثبت‌نام یارانه‌ای اختصاص دهند.

برای سبک ساختن این مشکل، به نظر می‌رسد یک راه‌حل مناسب آن است که کلیه خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی - که عموما جزو فقیرترین دو دهک درآمدی بوده و معمولا سرپرستان آنها سطح سواد پایین‌ و دسترسی مشکل‌تری به اینترنت دارند - خود‌به‌خود و بدون نیاز به ثبت‌نام مجدد، در فهرست دریافت‌کنندگان یارانه نقدی در فاز دوم قرار گیرند.

امید است که در فرصت اندک باقی‌مانده تا آغاز ثبت‌نام یارانه‌ای مجدد، شاهد بهبودهایی هر چند اندک در ساختار اجرایی مربوطه باشیم تا «همدلی ارزشمند دولت و مجلس» با «همدلی وسیع شهروندان» پاسخ داده شود.