محمدصادق جنان‌صفت

اگر بخواهیم فرازها و فرودهای خیره کننده‌ای را که به پیروزی حزب عدالت و توسعه در ترکیه منجر شد، به زبان شیرین فارسی ترجمه کنیم، می‌توان گفت حزب یاد شده «گل» کاشت و گل درو کرد. در روزهای گذشته ده‌ها گزارش خبری، تحلیل و تفسیر از سوی کارشناسان و ناظران بین‌الملل درباره این رویداد شگفت‌انگیز بر روی خروجی‌ سایت‌های خبری قرار گرفته و دلایل پیروزی حزب عدالت و توسعه توضیح داده شده است.

نوشته حاضر عقیده دارد کلید پیروزی حزب عدالت و توسعه در سال‌های اخیر را باید در امور اقتصادی جست‌وجو کرد. به این معنی که اعضای ارشد این گرایش به خوبی درک کردند که عناصر و متغیرهای اقتصادی نیروی فوق‌العاده‌ای برای کسب آرای مردم دارند و این درک عمیق خود را با کارآمدترین روش‌ها به عمل تبدیل کردند.

تجربه جامعه بشری و خرد انسانی می‌گوید، مردم از نهاد دولت می‌خواهند کسب و کار آنها را رونق دهد، امنیت آنها را فراهم کند و سازگاری ایجاد کرده و مانع از فشارهای تورمی شود. هر دولتی این اقدام‌ها را با کارآمدی انجام دهد، می‌تواند آرای مردم را به دست آورد. اما هدف‌های یادشده آسان به دست نمی‌آیند و نیاز به سازمان‌دهی مناسب، داشتن برنامه نیرومند برخاسته از یک تفکر سازگار و نیرومند، تعامل با مردم و جامعه بین‌المللی و استفاده از کارشناسان ورزیده و دلسوز دارد. حزب عدالت و توسعه در سال‌های اخیر این راه را به خوبی طی کرد. کاهش شدید نرخ تورم در ترکیه از ۹/۴۰درصد در سال ۲۰۰۱ به نرخ یک رقمی در سال ۲۰۰۵ میلادی کار آسانی نبود و جز با تدبیر و دور اندیشی و از همه مهم‌تر فداکاری دولت به دست نمی‌آمد.

دولت برخاسته از حزب عدالت و توسعه در این سال‌هایی که توانست شتاب نرخ تورم را مهار کند، بر نفس خویش در خرج کردن مهار زده و از هزینه‌های دولت کاست تا این کامیابی به دست آید. علاوه‌بر این، حزب عدالت و توسعه راه را به معنای واقعی برای بخش‌خصوصی هموار کرد و مانع از فعالیت گسترده و آزاد آنها در داخل و خارج نشد. در این مدت حزب‌ عدالت و توسعه به طور منظم با رهبران نهادهای بخش خصوصی تعامل داشت و سازگاری کامل با آنها را در چارچوب منافع ملی پذیرفت.

از طرف دیگر حزب عدالت و توسعه برای این که سیاست‌های اقتصادی کارآمدی داشته باشد، یکی از ورزیده‌ترین اقتصاددانان این کشور را در راس سیاست‌گذاران اقتصادی گذاشت و هرگز در کار او دخالت نکرد. اعضای ارشد این حزب با درک درست از این که فقدان تعامل دقیق با جهان، اقتصاد ترکیه را زمین‌گیر می‌کند، از همه توانایی‌های بین‌المللی و جهانی برای جذب سرمایه، گسترده‌تر کردن بازار صادراتی، انتقال تکنولوژی و ارتقای مدیریت بنگاهداری و اقتصاد کلان استفاده کردند و مناسبات سیاسی خود را بر پایه منفعت اقتصادی بنا نهادند.

این رفتار خردمندانه مبتنی بر اندیشه درست و دقیق، به کامیابی اقتصادی ترکیه منجر شد و رضایت شهروندان را فراهم کرد. این گونه بود که حزب عدالت و توسعه «گل» کاشت.