دکتر سید احمد میرمطهری

در حالی که قیمت طلا و نفت هر روز رکوردهای تازه‌ای از افزایش دارند، کشور در حال تجربه حذف یارانه‌ها و افزایش نسبتا شدید قیمت برخی حامل‌های انرژی است. بانک‌مرکزی هنوز بسته پولی سال‌جاری را قطعی نکرده و بودجه سال ۱۳۹۰ در مجلس نهایی نشده و اجرای برنامه پنجم در اولین سال خود فعلا شروع نشده، ناگهان موضوع حذف چند صفر یا همه صفرهای واحد پول ملی مطرح می‌شود. نحوه طرح آن نیز به نوعی است که ظاهرا بانک مرکزی تصمیم خودش را گرفته و قصد اجرای آن را دارد؛ فارغ از آنکه این یک تصمیم ملی است و بدون اخذ نظرات صاحب‌نظران و کارشناسان و فعالان اقتصادی و بررسی دامنه‌ها و بازتاب‌های این تصمیم که بر روی تک‌تک آحاد ملت ایران و تمامی سیاست‌های اقتصادی اثر می‌گذارد، نگاه بانک مرکزی به موضوع، برخوردی اداری و خالی از کار کارشناسی به نظر می‌رسد. اگر بانک مرکزی تعریف پول را که وسیله مبادله است می‌خواهد عوض کند و به تعریف ارزش پول و پول پرقدرت که به رشد اقتصادی، افزایش حجم صادرات، حجم ذخایر ارزی و توان تولید بستگی دارد، اعتقادی ندارد و حفظ ارزش پول ملی و مبارزه با تورم دیگر در دستور کار این بانک قرار ندارد نه یک صفر، بلکه همه صفرها را هم می‌تواند حذف کند. اینکه از محسنات این تصمیم، گفته شده که در آینده یک ریال برابر یک دلار خواهد شد، مژده‌ای نیست که با عجله چنین تصمیمی گرفته شود؛ چراکه اقتصاد ایران بر مبنای دلار نمی‌چرخد و آیا بانک مرکزی به نظریه برابری قدرت خرید اعتنایی دارد و یا آنکه صرفا با برابری فعلی هر ۱۰۰۰۰ ریال با یک دلار که آن‌هم محاسبه‌ای ایراددار است، می‌خواهد با حذف صفرهای ریال و برابر کردن هر یک ریال با یک دلار، پول ملی را افزایش ارزش دهد.

در شرایطی که بحران مالی جهانی کماکان استمرار دارد و پیامدهای آن‌ که رکود و کسادی است غیرمستقیم بر تراز پرداخت‌های اقتصاد ایران اثر می‌گذارد و رکود بیشتری را به داخل کشور منتقل کرده و شرایط رکود تورمی را تشدید می‌کند، رسانه‌ای کردن تصمیمی غیر کارشناسی در مورد پول ملی، در حالی که در پهنه بازار پول، مشکلات شبکه بانکی با مطالبات لاوصول و سرمایه‌ ناکافی برخی بانک‌ها به‌جای خود باقی است و بسته پولی بانک مرکزی برای سال جاری مواجه با ابهاماتی جدی می‌باشد، سایه‌های تردید بر ضرورت و اثربخشی حذف صفرها را افزایش می‌دهد. فراموش نشود شرط لازم برای عبور اقتصاد ایران از مشکلاتی که با آن مواجه است، فعلا دستکاری در صفرها نیست و در صورت اتخاذ چنین تصمیمی این وظیفه مجلس شورای اسلامی است که در این خصوص، نظر نهایی را در مورد پول ملی اعلام کند.