شهرام شریف

سال‌ها است جام جهانی را فراتر از یک رویداد ورزشی تفسیر می‌کنند؛ اما برگزاری این دوره از مسابقات جام جهانی نشان داد که گوشه‌های این رویداد ترکیبی به فضای رسانه‌ای و مجازی رسیده است. تا پیش از برگزاری این دوره از آن به عنوان نخستین جام جهانی که شبکه‌های اجتماعی در آن حضور دارند یاد می‌شد، حال آمارها نشان می‌دهد که جام‌جهانی نه تنها رکوردهای مربوط به تماشای تلویزیونی، بلکه آمارهای مربوط به ترافیک اینترنتی را هم شکسته است.

هر چند هنوز تلویزیون مهم‌ترین عامل اتصال میلیون‌ها نفر به این رویداد جهانی به شمار می‌رود، اما این دوره از جام‌جهانی فرصتی برای عرض اندام اینترنت بود. بسیاری از شبکه‌های اینترنتی امسال مسابقات جام جهانی را به صورت آنلاین یا روی گوشی‌های موبایل نمایش دادند و این فرصتی برای میلیون‌ها کاربری بود که در زمان پخش بازی‌ها به تلویزیون دسترسی نداشتند. این دوره از جام جهانی حتی در عرصه نمایش تلویزیونی و تکنولوژی‌های تصویری هم دوره‌ای منحصر به فرد به شمار می‌آید؛ چراکه برای نخستین‌بار برخی شبکه‌های تلویزیونی در کشورهای مختلف به پخش سه بعدی مسابقات اقدام کردند، بسیاری از تماشاگران تلویزیونی صداهای گوش خراش و ممتد ووووزلا را با تکنیک دالبی دیجیتال شنیدند و به زودی نیز قرار است، مجموعه‌ای از بازی‌ها که به صورت سه بعدی تصویربرداری شده با فرمت‌های بسیار با کیفیت در بازار عرضه شود؛ اما در حالی که همه این تاثیرات عمدتا در بخش نمایش و در واقع بیرون از زمین مسابقه تعریف می‌شد، فشار تکنولوژی ناگهان به درون زمین هم کشید. در حالی که تا پیش از جام جهانی هیات‌مدیره محافظه‌کار فیفا حاضر به تغییر قوانین مربوط به داوری نمی‌شد و خطاها و اشتباهات قضاوت را جزئی از جذابیت این ورزش تعبیر می‌کرد، چند اشتباه مهلک داوری و نمایش با کیفیت آنها برای تماشاگران و فشار رسانه‌ها باعث شد فیفا سر تعظیم فرود بیاورد. در واقع اشتباهات قضاوت در بازی‌های جام جهانی در این دوره بیش از دوره‌های پیشین نبود؛ اما به لطف تکنولوژی (دوربین‌های متعدد و با سرعت تصویربرداری بالا) میلیون‌ها تماشاگر خطاهای قضاوت را به وضوح مشاهده کردند و همین چاره‌ای برای سنت گرایان فوتبال باقی نگذاشت که در نخستین جلسه بعدی خود موضوع استفاده از تکنولوژی در جهت افزایش دقت داوری مسابقات را مورد بررسی قرار دهند؛ اما اتفاق مهم دیگر خود پورتال یا سایت اصلی مسابقات بود. سایتی نه فقط با کاربرد اطلاع‌رسانی که یک‌هاب بزرگ برای تبادل کل اطلاعات و هماهنگ‌کننده اصلی مسابقات.

همین سایت و رویکرد به فناوری اطلاعات بود که فیفا را خارج از زمین موفق‌تر کرد، سایت فیفا یک چهارراه بزرگ اطلاعاتی، هماهنگی، مشارکتی و تحلیلی بود که از جزئی‌ترین اطلاعات مربوط به وضعیت هر بازیکن در زمین تا رای‌گیری اینترنتی برای انتخاب برترین بازیکن زمین و پیش‌بینی آنلاین بازی را پوشش می‌داد. سایت فیفا نمونه‌ای از پورتال موفقی بود که نشان داد تا چه حد تماشای فوتبال به شیوه سنتی و اتکا به گزارشگرانی که عمدتا به حاشیه می‌روند، خسته‌کننده و ملال‌آور است. جام جهانی در این دوره نشان داد که رویدادهای عظیمی چون جام جهانی تا چه اندازه می‌تواند با بهره‌گیری از تکنولوژی بر بسترهای جدید، کاربردی و منعطفی قرار گیرد که حتی خود برگزار‌کننده هم تصورش را نمی‌کرد؛ اما این همه تازه آغاز راه تکنولوژی در چنین رویدادی است.