شهرام شریف

اقدام وزیر ارتباطات در تغییر تعرفه پیام کوتاه از دو جهت قابل بررسی است. نخست آنکه این وزارتخانه طی ماه‌های اخیر زیر فشارهای شدید نهادهای نظارتی و افکار عمومی برای کاهش تعرفه بسیاری از سرویس‌های خود از جمله پیام کوتاه قرار داشته است و ... ... دوم آنکه اقدام برای دو نرخی کردن تعرفه پیامک یک پاسخ دوپهلو به این انتظارها است. ساده‌اندیشی است اگر تصور کنیم پیام کوتاه، ارزش اقتصادی چندانی برای بحث و اظهار نظر ندارد. این سرویس به ظاهر ساده تا یک سال قبل در حدود ۳۷‌درصد از درآمدهای شرکت مخابرات را تشکیل می‌داد. بر اساس آمارها، روزانه بیش از ۴۵‌میلیون پیام کوتاه در کشور رد و بدل می‌شود که این میزان در طی ماه به ۲/۱میلیارد پیام می‌رسد.

چنین حجم گسترده‌ای از پیغام که کمترین بار ترافیکی (در مقایسه با سرویس‌های

مکالمه و ...) را برای شبکه مخابراتی کشور به همراه دارد، روزانه ۶۰۰‌میلیون تومان درآمد به جیب یک شرکت دولتی واریز می‌کند.

بی‌سبب نیست که سازمان بازرسی کل کشور طی ماه‌های اخیر بیشترین فشار را برای کاهش قیمت آن به وزارت ارتباطات وارد کرده و بی‌جهت نیست که وزیر و همراهانش در شرکت «همراه اول» با استفاده از همه توان خود با کاهش قیمت آن مخالفت کرده بودند.

حال وزارت ارتباطات تصمیم گرفته است که قیمت پیامک فارسی را به ۸۹ ریال کاهش و در مقابل پیامک لاتین را از ۱۴۲ریال به ۲۲۲ریال افزایش دهد. چنین تصمیمی ظاهرا برای توسعه زبان فارسی در محیط تلفن‌همراه صورت گرفته است. هر چند سیاست کاهش تعرفه پیامک فارسی به جهت تشویق اقدام مناسبی به نظر می‌رسد، اما حتی همین موضوع نیز شبهاتی برانگیخته است.

نخست آنکه بسیاری از تلفن‌های همراه در دست مردم هم اکنون قادر به پشتیبانی از زبان فارسی نیستند و نمی‌توان مردم را مجبور به خرید گوشی‌هایی کرد که زبان فارسی را پشتیبانی می‌کنند. از سوی دیگر هم‌اکنون کاراکترهای فارسی در سیستم فعلی دوبرابر محسوب می‌شود و به همین ترتیب یک پیام کوتاه ۱۶۰ کاراکتری فارسی عملا دو پیام کوتاه محسوب شده و بنابراین نه تنها کاهشی در قیمت پیام کوتاه فارسی صورت نگرفته، بلکه قیمت آن افزایش هم پیدا کرده است. حال حتی اگر به این سیاست تشویقی بدبینانه نگاه نکنیم، افزایش قیمت پیام کوتاه لاتین به هیچ وجه توجیه‌پذیر نیست. اولا پیام (حال به هر زبانی) در حوزه محتوا قرار می‌گیرد و نمی‌توان به دلیل استفاده کاربران از زبان مورد علاقه خود قیمت سرویس را تغییر داد. مثلا در مورد سرویس ارائه نشده MMS نمی‌توان گفت ارسال عکس‌ها و فایل‌هایی که فارسی و ایرانی هستند، ارزان تر و عکس‌ها و فایل‌های خارجی گران تر است. بنابراین ارائه راهکاری تشویقی ( آن هم با تمام شبهات حاکم بر آن) توجیهی بر گران کردن دیگر سرویس‌ها نیست.

امروزه بسیاری از اپراتورها در سراسر جهان در اولین استفاده هزاران پیام کوتاه رایگان به مشترکان خود هدیه می‌دهند. بسیاری از آنها قیمت پیام کوتاه را در ساعات خاصی از روز کاهش می‌دهند (کاری که شرکت ایرانسل نیز در ایران تجربه کرده) و عملا پیام کوتاه ارزان‌ترین و حداقل‌ترین سرویسی است که اپراتورها ارائه داده و هیچ بهانه‌ای را برای کاهش آن و تشویق مردم به استفاده بیشتر از آن از دست نمی‌دهند. به نظر می‌رسد همه این مسائل با خصوصی سازی شرکت ارتباطات سیار و ایجاد فضای رقابتی مساوی با دیگر اپراتورها رفع می‌شود، شرکتی که تغییر قیمت تعرفه پیام کوتاهش را هیات وزیران تصویب می‌کند و وزیر ارتباطات برای اعلام آن جلسه مطبوعاتی می‌گذارد.