ضرورت مواجهه کارشناسی با یارانه‌ها

محمد شریعتمداری

یارانه‌ها (subsidies) با اهداف جبران تنزل قدرت خرید مردم (بعد تقاضاDemand side)، قدرتمندسازی تولید (بعدعرضه supply side)، جلوگیری از قاچاق و هم‌طرازی با قیمت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی طراحی و اجرا می شود. طرح هدفمند ساختن یارانه‌ها و بعدا قانون هدفمندی یارانه‌ها کمابیش با اهداف فوق و بیشتر با تقویت و جانبداری از بعد تقاضا تدوین و اجرا شده؛ بنابراین در ادامه راه نیز باید چنین بشود.

تهیه و اجرای طرح عظیمی نظیر هدفمند ساختن نظام یارانه‌ها به لحاظ آثار و پوشش و پیش نیازها و تداوم مسیر و تکمیل و نظارت بر روند اجرا نیاز به کارشناسی گسترده، فراگیر، پویا و غیر مکانیکی دارد.

استفاده مستمر از مجریانی امین، شجاع و باورمند به این قانون و ایجاد جو ذهنی و اجرایی مثبت، در کنار رصد کردن آثار منفی و تبعات ناشی از آن با توجه به رهاوردهای علمی و تجارب سایر کشورها (برخی کشورهای آمریکای جنوبی، لهستان، بلوک شرق سابق پس از فروپاشی شوروی) در تقویت آثار مثبت و به بار نشستن طرح بسیار موثر می‌باشد.

هدفمندسازی یارانه‌ها یک ضرورت در اقتصاد کشور ما بوده و هست، به همین دلیل مخالفت با اصل آن بسیار قلیل بوده و این امر خود برای اجرای چنین طرحی یک موهبت به شمار می‌آید.

در طول زمان آنچه ممکن است، طرح و قانون مذکور را ضعیف، مخالفت‌برانگیز و کم‌اثر نماید، فرآیند اجرا است.

برخورد ترحم آلود و قیم مآبانه با مردم یارانه‌بگیر، برخی اقدامات نظیر فرستادن پیامک جهت انصراف، می‌تواند ضعف در کارشناسی یا اجرا را به جامعه القا کند؛ بنابراین نکاتی نظیر همین نکته می‌تواند بسیار با اهمیت شمرده شود.

به اعتقاد اینجانب الان هم نمی‌توان ادعا کرد که یارانه‌ها هدفمند شده و قدرت خرید مردم تناسب منطقی و اقتصادی با بهای واقعی سبد مصرفی دارد. نمی‌شود روزانه شدن افزایش‌های بی‌ضابطه و رهایی قیمت‌ها را که متاسفانه گاهی یادآور تجربه ایام جنگ جهانی دوم در برخی کشورها و مشخصا آلمان است، دید و همچنان دم از هدفمندی یارانه‌ها زد. نمی‌شود افزایش قیمت ارز را که اثر شدید بر تولید و مصرف و توزیع درآمدها دارد، دید و در عین دلاریزه شدن هزینه زندگی و مصرف مردم و ریالی بودن درآمدها، به ثابت ماندن یارانه‌ها راضی شد و با برخورد سیاسی با مساله‌ای اقتصادی، از سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی سخن گفت، که مردم همه مسوولان ما را یکی می‌بینند و علاقه‌مند هستند که اختلافات دیدگاه‌های درون سیستم به نفع آنان یا بهتر بگوییم به نفع تامین منافع ملی حل و فصل شود. مطالبات مردم، برای اینکه با مساله یارانه‌ها ایستا برخورد نشود، در راستای جبران کاهش قدرت خرید مردم حرکتی عزتمند انجام شود و هدفمندی یارانه‌ها، از برخوردهای مکانیکی و سیاسی فاصله بگیرد، مطالباتی است به حق و شرایط پیش‌گفته با پرداختی فعلی فاصله بسیاری دارد. در یک بررسی کارشناسانه با لحاظ شرایط فعلی قیمت‌ها خصوصا قیمت ارز و انرژی می‌توان گفت که ارزش واقعی یارانه نقدی در شرایط فعلی به شدت تنزل کرده و نگاه سیاسی به این پدیده می‌تواند این مبلغ را بیشتر ذوب کند و تحولات دو روز گواه این مدعاست.

استفاده از طرح هدفمندی یارانه‌ها به مثابه ابزاری سیاسی برای تخریب دولت و یا برعکس ابزاری برای مردم فریبی از نگاه نگارنده گناهی است، نابخشودنی و معتقد است بیان این مطلب حرکتی در جهت احقاق حق مردم شریفی که در همراهی با اجرای این طرح بزرگ اقتصادی بسیار شجاعانه عمل کردند و با توجه به بررسی‌های کارشناسی، در جهت منافع و مصالح ملی ایران است.

نظارت بر روند قیمت‌ها، سپردن امر مردم به خود آنان بر اساس اعتماد و از موضع تکریم آنان، رصد کردن تخلفات و سوء استفاده از جو حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و برخورد قاطع با این امور به نظر اینجانب یک ضرورت است.