مهدی نصرتی

هفته دولت معمولا فرصتی است برای تقدیر و تجلیل از تلاش‌‌های دولت و مجالی است که در کنار انتقادات معمول، اقدامات ارزنده دولت‌‌ها نیز مورد تقدیر قرار گیرد. در اینجا قصد داریم به برخی از اقدامات مثبت دولت و اثرات مطلوب آن بپردازیم. البته واضح است که دستاوردهای دولت منحصر به موارد ذیل نمی‌‌شود بلکه در اینجا نگاهی به اقدامات مثبتی داریم که کمتر به آنها پرداخته شده است:

۱ - سهمیه‌‌بندی بنزین: شاید بتوان سهمیه‌‌بندی بنزین را بزرگترین دستاورد دولت نهم به شمار آورد. در حالی که مطالعات و مقدمات سهمیه‌‌بندی از دولت‌‌های پیشین شروع شده بود ولی هیچ یک از دولت‌‌های قبلی که نگران عواقب سیاسی سهمیه‌‌بندی بودند در این زمینه پیش‌قدم نشدند. بنابراین جسارت و عزم دولت در این زمینه قابل تقدیر است. البته مواردی مانند امکان‌‌پذیر نبودن واردات بیشتر به لحاظ فیزیکی و زیرساختی و همچنین نگرانی از تحریم‌‌های احتمالی بر واردات بنزین نیز بر عزم دولت نهم افزود. هرچند در نهایت نیز این طرح منجر به کاهش مصرف نشده ولی حداقل تا حدی توانسته است قاچاق بنزین را کنترل کند.

۲ - عرضه بنزین آزاد: در کنار بحث سهمیه‌‌بندی بنزین، عرضه بنزین آزاد نیز کاملا ضروری و بدیهی می‌‌نمود. هرچند که مجموعه دولت در چند ماهه اول از فروش بنزین آزاد امتناع می‌‌کرد و آن را تورم‌‌ زا می‌‌دانست ولی در نهایت پس از چند ماه با عرضه بنزین آزاد توانست رشد بازار سیاه بنزین را کنترل کند.

۳ -‌‌ پذیرفتن گرانی و افزایش قیمت‌ها: برای درمان هر بیماری لازم است از وجود آن مطلع باشیم و آن را بپذیریم. دولت نهم که در ابتدا بروز تورم و افزایش قیمت‌‌ها را انکار می‌‌کرد یا آن را موردی و مقطعی می‌‌دانست، با ‌‌پذیرفتن افزایش قیمت‌‌ها، گام بزرگی در راه علاج این بیماری اقتصادی برداشت.

۴ - ‌‌پذیرفتن وجود رابطه میان نقدینگی و تورم: گام دوم پس از تایید وجود بیماری، تشخیص علت آن است. در ابتدای شروع به کار دولت نهم، اقتصاددانان و منتقدان، افزایش حجم نقدینگی و تبدیل دلارهای نفتی به ریال را تورم‌‌زا می‌‌دانستند و نسبت به بازگشت تورم شدید در جامعه هشدار می‌‌دادند، اما برخی دولتمردان وجود هرگونه رابطه میان افزایش نقدینگی و تورم را به صراحت انکار می‌‌کردند (برای نمونه رییس سابق سازمان مدیریت سابق). هرچند انکار این واقعیت بدیهی در ابتدا موجب افزایش شدید و باور نکردنی در قیمت مسکن شد و به تدریج افزایش قیمت‌‌ها به سایر بخش‌‌های اقتصاد نیز تسری یافت، اما در نهایت دولت ‌پذیرفت که

عامل اصلی افزایش تورم، افزایش نقدینگی است. بدین ترتیب دولت گام بزرگ دیگری در راه مبازره با تورم برداشت.

۵ - تلاش در جهت کنترل نقدینگی: گام سوم پس از تشخیص علت بیماری تورم، تلاش برای کنترل آن بود که از سوی بانک مرکزی در حال انجام است.

۶ - عدم کاهش نرخ ارز: با وجود این که تمایلی در برخی مجموعه‌‌های دولتی و حتی برخی افراد جامعه برای کاهش نرخ ارز و تقویت ریال وجود دارد، ولی اقدام دولت در ایستادگی در برابر این تمایل ستودنی است. چرا که کاهش نرخ ارز به معنی تیر خلاصی به پیکر نیمه جان صنعت و صادرات است و موجب تضعیف توان صادراتی کشور می‌‌شود و در نهایت نیز موجب بازگشت سیستم چند نرخی خواهد شد. خوشبختانه دولت تاکنون در برابر این موضوع ایستادگی کرده است.

۷ - تلاش در جهت هدفمند‌‌کردن یارانه‌ها: دولت ‌‌پذیرفته است که باید یارانه‌‌ها هدفمند و قیمت برخی از کالاها و خدمات یارانه‌ای واقعی شود. هرچند سیاست تثبیت قیمت‌‌ها که مشترکا توسط دولت فعلی و مجلس هفتم انجام شد هزینه‌‌هایی را به کشور وارد کرد، اما در نهایت دولت به این نتیجه رسید که گریزی از هدفمند‌‌کردن یارانه‌‌ها نیست. در کنار برخی از اقدامات مثبتی که برشمردیم باید به مهم‌ترین نقطه قوت دولت نهم نیز اشاره کرد یعنی برخورداری از حمایت بی‌شائبه رسانه ملی و سایر نهادها. در حقیقت نزدیکی فکری دولت با صدا و سیما و سایر نهادها موجب افزایش فضای همدلی و پرهیز از وجود اصطکاک‌‌ها و برخوردهای شدیدی شده است که در دوره‌‌های قبل شاهد بودیم و موجب تحلیل رفتن قوای دولت‌‌های سابق می‌‌شد. هر چند این نقطه قوت نیز در صورت عدم رعایت اعتدال و عدم انتقاد سازنده از دولت، می‌‌تواند در نهایت به ضرر دولت تمام شود.