شهرام شریف

استیو جابز و مرگ او آغازگر بحث‌های مختلفی در حوزه مدیریت و کسب وکار است. شجاعت او در آزمودن روش‌های نو، توجه و درگیر شدن با جزئیات و عطش بی‌‌پایانش برای موفقیت، مثال زدنی است. او درست در لحظه‌ای اپل را ترک کرد که این شرکت در اوج موفقیت به سر می‌برد و در زمانی با این جهان وداع گفت که مشهورترین مدیر نیم قرن اخیر لقب گرفته است.

اما آنچه استیو جابز را از هم‌‌نسلان و رقبایش جدا می‌کند فقط موفقیت در معرفی محصولات بهتر به بازار و به دست گرفتن پرچم راهبری جهان تکنولوژی نیست، جابز در فرصت کمی که برای زندگی در این جهان داشت، نوع دیگری از نگاه به بازار را به همه یاد داد. او فرمول‌های مرسوم فشار تکنولوژی یا کشش بازار (Technology Push or market pull) را به سمت فشار تکنولوژی تغییر جهت داد. محصول آی پد او ابداع جدیدی در جهان کامپیوتر نبود، ولی وقتی در میان بهت همگان و نفی رقبا به بازار آمد، غول‌های تکنولوژی را به دنباله‌روی او در اندیشه تولید تبلت به تکاپو واداشت. استیو جابز اعتقاد داشت که مشتری امروزه ممکن است به نیازهای خود واقف نباشد و این شرکت‌ها هستند که این نیازهای جدید و محصولات را برای مشتریان تعریف می‌کنند. همین نوع نگاه، حساب اپل و جابز را از دیگران جدا کرد . جدا از این، شیفتگی او به طراحی و جزئیات تولید محصول هم بی‌حد و حصر بود.

اعتقاد به ایجاد تفاوت و پیروی نکردن از روش‌های کلاسه شده هزینه تولید به بهای کاهش کیفیت محصول، اپل را به سازنده با‌کیفیت‌ترین محصولات تبدیل کرده است. همین‌هاست که خریداران را از مدت‌ها قبل تشنه‌ عرضه محصولات اپل نگه می‌دارد یا کاری می‌کند که به شکل نادری مردم برای خرید محصولاتش صف ببندند. به همین دلیل است که امروز اپل از نظر سرمایه بازار (Market Capital) و برند، مقام‌های نخست بازار جهانی را در اختیار دارد. به جز این، استیو جابز نه فقط محصولات اپل که زندگی دیجیتالی ما را دگرگون کرد چرا که به تبعیت او جهان تکنولوژی به پیروی کردن از ایده‌های بلندپروازانه و کنار گذاشتن محافظه‌کاری قدم برداشت.

با این حال اگر بتوانیم یک ایراد به نوع مدیریت این اسطوره‌ مدیریت وارد کنیم آن وابستگی تام و تمام یک شرکت به یک شخصیت کاریزماتیک و جهانی است. دشوار بتوان پیش‌بینی کرد جهانی که استیو جابز پیرامون خود و اپل ساخته، بدون او هم می‌تواند به همین خوبی ‌به سمت موفقیت پیش رود. در جهانی مملو از احساسات که مشتریان برای مرگ صاحب شرکت گل و شمع پشت ویترین می‌گذارند چطور می‌توان انتظار داشت همه چیز مطابق خواست استیو جابز پیش برود؟