مسوولان و استخدام‌های دولتی

امیر سلیمی هر از چند گاهی در فضای رسانه‌ای و عمومی موضوع استخدام فرزندان و وابستگان مسوولان و انتصاب آنان به مناصب مدیریتی موجب ایجاد بحث‌های گوناگون می‌شود. با هر خبری که درخصوص استخدام و به‌کارگیری بستگان مسوولان منتشر می‌شود، فضای مجازی سرشار از اظهارنظرها و انتقاد‌ها می‌شود و گاه این انتقاد‌ها تا حدی بالا می‌گیرد که منجر به استعفای اشخاص مزبور می‌شود.

این انتقاد‌ها عمدتا حول این محور متمرکز است که در شرایطی که جوانان تحصیلکرده زیادی در کشور در جست‌وجوی کار هستند، چرا وابستگان مسوولان به سادگی و بدون هیچ‌گونه رقابتی در مناصب مهم و حساس به کار گماشته می‌شوند؟ از سوی دیگر، برخی مسوولان که این انتقاد‌ها در مورد آنها ابراز شده است، اظهار می‌کنند که فرزندان آنان نیز مانند همه افراد کشور حق کار و اشتغال دارند و نمی‌توان آنها را صرفا به جرم اینکه رابطه فامیلی با مسوولان دارند از کار و فعالیت محروم کرد.

در هر حال، یک نکته مسلم است. تداوم روند فعلی می‌تواند موجب تخریب جدی اعتماد میان حکومت و مردم شود. حال پرسش این است که برای اصلاح چنین وضعیتی چه باید کرد؟ پاسخ یک کلمه بیشتر نیست: شفافیت و نظام‌مند شدن روش جذب افراد در نهادهای عمومی. فرض کنید وزیری که یکی از بستگان مسوولان را به‌عنوان مشاور خود برگزیده است پس از مشاهده انتقاد‌ها، مدارک و مستندات مشخصی را ارائه کند که نشان دهد برای انتخاب مشاور وزیر ویژگی‌های مشخصی در نظر گرفته شده، در سایت وزارتخانه برای آن پست و موقعیت مشخص فراخوان داده شده، از واجدان شرایط خواسته شده که سوابق و مدارک خود را ظرف مدت معینی ارسال کنند و سپس هیاتی با ملاحظه تقاضاها و سوابق دریافت‌شده به این نتیجه رسیده است که فلان شخص که از قضا فرزند یکی از مسوولان هم هست واجد شرایط است و بنابراین وی را برای احراز عنوان مشاور انتخاب کرده‌اند. سپس اعلام کند که کلیه مدارک و مستندات مربوط به روند فوق نیز موجود و قابل ارائه به مراجع نظارتی است. در این صورت آیا کسی می‌تواند بر آن وزیر خرده بگیرد؟ آیا افکار عمومی همچنان ناراضی باقی خواهند ماند؟ آیا فشارها به آن حد می‌رسد که منجر به استعفای آن شخص شود؟ آیا بی‌اعتمادی میان مردم و حکومت تشدید خواهد شد؟ پاسخ همه این پرسش‌ها منفی است. حال تصور کنید که وزیر مربوطه به جای ارائه مدارک و مستندات مربوط به انجام شدن یک روند شفاف و بی‌طرفانه اظهار کند که مشاور مزبور دانشجوی وی بوده و از طرف پدر وی توصیه‌ای به او نشده است. در چنین مواردی عجیب نخواهد بود اگر افکار عمومی یا حداقل بخشی از مردم این ادعا را نپذیرند و باور نکنند. ثانیا حتی اگر چنین ادعایی باور شود، این پرسش مطرح خواهد شد که گناه صدها و هزاران دانشجوی با استعداد دیگر که این بخت را نداشته‌اند که دانشجوی جناب وزیر باشند چیست؟ و اساسا آیا مقامات مسوول در مناصب عمومی و حکومتی می‌توانند پست‌های دولتی را در اختیار دانشجویان خود هرچند با استعداد و ساعی بگذارند؟