دکتر احمد جمالی - دکتر مهدی نصرتی

با گسترش مراودات هیات‌های اقتصادی از کشورهای صنعتی، موضوع سرمایه‌گذاری خارجی برای طرف‌های خارجی و صاحبان کسب‌و‌کار داخلی اهمیت بیشتری پیدا کرده است که امید می‌رود در آینده نزدیک منجر به افزایش جذب سرمایه‌گذاری، رشد تولید و اشتغال شود. با این حال تعاملات مستقیم با بسیاری از فعالان اقتصادی نشان می‌دهد که باید درباره برخی موضوعات توضیحاتی ارائه شود:

۱- اهمیت هیات‌های تجاری: تردیدی نیست که بخش عمده‌ای از هیات‌های اقتصادی که به ایران سفر می‌کنند، با هدف فعالیت‌های تجاری وارد می‌شوند.

از نظر عده‌ای ممکن است این وضعیت مطلوب نباشد و تولید و اشتغال‌زایی ارجحیت داشته باشد؛ اما باید به این واقعیت دقت کرد که سرمایه‌گذاری یک فعالیت اقتصادی است که در آن روابط بلندمدت حاکم است و ارتباط زیادی نیز با وضعیت فضای داخلی کشور میزبان پیدا می‌کند. طبیعتا سرمایه‌گذاری خارجی در مقایسه با تجارت، متضمن ریسک‌های بالاتری است. از این رو مراودات تجاری با یک کشور را می‌توان به‌نوعی سرآغاز فعالیت‌های اقتصادی و دروازه جذب سرمایه‌گذاری خارجی تلقی کرد. گسترش مبادلات تجاری خصوصا با کشورهای صنعتی، به‌تدریج و با جلب اعتماد شرکت‌های معتبر این کشورها، می‌تواند به افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز منجر شود. ضمن اینکه مطالعات بین‌المللی و تجربیات کشورهای سرمایه‌پذیر نشان می‌دهد استراتژی تبدیل تجارت به سرمایه‌گذاری نیز به‌عنوان یک راهکار می‌تواند مدنظر قرار گیرد.

۲- ورود برندهای خارجی در حوزه خدمات: قاعدتا همه ما ترجیح می‌دهیم به جای شعب فست‌فودهای جهانی، شاهد تاسیس مراکز تحقیق و توسعه شرکت‌های «های‌تک» در ایران باشیم؛ اما باید پذیرفت که برای تحقق این مورد دوم، پیش‌نیازهایی لازم است. حضور برندهای معروف خدماتی در کشور، خود، سیگنال و علامتی است به فعالان اقتصادی بین‌المللی که احتمالا ایران محیط امنی برای فعالیت اقتصادی است و حداقل الزامات فضای سرمایه‌گذاری را دارد. در عین حال ظرفیت‌های قانونی و حقوقی گسترده‌ای در قانون رفع موانع تولید، قانون بهبود فضای کسب‌وکار و آیین‌نامه و قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی (فیپا) برای جذب سرمایه در حوزه خدمات وجود دارد.

۳- مالکیت صددرصدی: برخلاف تصور رایج نزد عموم و حتی بسیاری از فعالان اقتصادی و مدیران باسابقه، امکان تاسیس یک شرکت با مالکیت صددرصدی سرمایه‌گذاران خارجی در چارچوب قوانین و مقررات وجود دارد. همچنین هریک از شرکت‌های داخلی قابل واگذاری به بخش خصوصی داخلی، قابل واگذاری صددرصدی به سرمایه‌گذاران خارجی نیز هست.

۴- امکان تملک زمین: هرچند امکان مالکیت زمین فقط توسط افراد حقیقی و حقوقی ایرانی وجود دارد، با این حال سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند نسبت به ثبت و تاسیس شرکت در داخل کشور اقدام کند. این شرکت شخصیت حقوقی ایرانی محسوب می‌شود و می‌تواند از مالکیت زمین برخوردار باشد.

۵- مجوز سرمایه‌گذاری خارجی: طبق قانون فیپا، سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران (زیرمجموعه وزارت اقتصاد) به سرمایه‌گذاران خارجی واجد شرایط مجوز سرمایه‌گذاری خارجی اعطا می‌کند تا از مزایا و حمایت‌های این قانون برخوردار شوند. در عین حال اخذ این مجوز، از فرآیند نسبتا ساده‌ای برخوردار است.