عوارض خطرناک یک آمپول پرطرفدار
طبق گزارش جامعه پزشکی آمار مصرف خودسرانه دارو در ایران بالاست، اما این رقم در داروهای تقویتی ازجمله آمپول نوروبیون قابل‌توجه‌تر است. سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود ۱۱.۴درصد و تقریبا ۴برابر جوامع توسعه‌یافته است. آمپول نوروبیون از ویتامین‌های ب۱۲، ب۶ و ب۱ تشکیل شده و در بین مردم ایران به‌عنوان آمپول تقویتی معروف است؛ دارویی بسیار رایج که عموم مردم تصور می‌کنند باید برای درمان بیماری‌های مختلف، رهایی از خستگی و تقویت نیروی جسمانی تزریق کنند. عجیب‌تر آنکه توصیه‌های مردمی برای تزریق نوروبیون هم به‌شدت رواج گرفته و بسیاری از مردم یکدیگر را به تزریق این آمپول در مواجهه با انواع بیماری‌ها و خستگی‌های روزانه توصیه می‌کنند. با این که نوروبیون از خانواده ویتامین‌های گروه ب و در درمان بسیاری از اختلالات مؤثر است، اما اخطار جدی درباره آن مصرف بی‌رویه و بدون تجویز پزشکان است؛ چون می‌تواند عوارض مرگباری را برای فرد به همراه داشته باشد.
همشهری آنلاین نوشت: جدیدترین مطالعات نشان می‌دهد که مصرف خودسرانه این داروی ارزان و در دسترس می‌تواند زمینه بروز انواع مختلف سرطان را فراهم کند. پزشکان هم می‌گویند یکی از دلایل مهم افزایش کبد چرب غیرالکلی در جامعه ایرانی استفاده مکرر از نوروبیون‌هاست؛ این در حالی است که مصرف بیش از حد نوروبیون، دوز فلزات سنگین موجود در بدن را هم بالا می‌برد و می‌تواند به عوارضی ازجمله مسمومیت منجر شود.
خوش‌فروش‌ترین داروی داروخانه‌ها
صاحب یک داروخانه در شمال تهران، نوروبیون رو یکی از خوش‌فروش‌ترین داروهای موجود عنوان می‌داند و می‌گوید: «به طور میانگین روزانه ۶۰ تا ۷۰ آمپول را می‌فروشیم اما این عدد در برخی زمان‌ها به ۱۰۰ عدد فروش روزانه هم می‌رسد. نوربیون به طور کلی داروی ارزان و رایجی است و بین مردم هم به عنوان آمپول تقویتی معروف شده است. بسیاری از کسانی که به ما مراجعه می‌کنند، می‌گویند در مواقع خستگی و کاهش قوای جسمانی این آمپول را ترزیق می‌کنند. قیمتش هم چندان گران نیست و هر کسی از پس خرید یک آمپول ۱۰ هزار تومانی برمی‌آید.»
او درباره این که آیا حاشیه سود فروش این محصول باعث افزایش مصرف آن شده است، بیان می‌کند: «سود چندانی برای ما ندارد اما به طور کلی استقبال از آن زیاد است. هم پزشکان زیاد تجویز می‌کنند و هم تقاضای شخصی آن زیاد است. ما مراجعات زیادی داریم که در زمان خستگی و بی‌حالی هم سرم تزریق می‌کنند و هم آمپول نوربیون. عمدتا هم عنوان می‌کنند که حالشان پس از تزریق این داروها بهتر می‌شود.»
درباره نوروبیون
• آمپول تزریقی عضلانی
• حاوی ویتامین‌های ب۱۲، ب۶ و ب۱
• آمپول نوروبیون نسبت به قرص آن، میزان جذب بالاتری در بدن دارد
• برای درمان کم خونی، سوزن سوزن شدن پوست، اختلالات عصبی، احساس خستگی مفرط، بهبود سلامت سیستم عصبی و تقویت سیستم ایمنی بدن
• عوارض جانبی خاصی ندارد
• محدودیت سنی دارد و برای افراد زیر ۱۴ سال توصیه نمی‌شود
• مصرف آن باید با نظر پزشک باشد تا با داروهای دیگری که شخص مصرف می‌کند، تداخل نداشته باشد
چه کسانی باید آمپول نوروبیون مصرف کنند؟
بسیاری از افراد انواع ویتامین B را به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی خود دریافت می‌کنند، اما برخی افراد در معرض خطر کمبودهای خاص هستند که باید از مکمل‌های نوروبیون مثل آمپول نوروبیون یا قرص آن استفاده کنند که ضرورت دارد با توصیه پزشک انجام شود. به طوری کلی برای زنان باردار، افراد بالای ۵۰ سال، گیاه‌خواران و افرادی که مصرف داروهای خاصی سطح ویتامین B را در بدن آنها کاهش می‌دهد یا جراحی بای پس معده داشته‌اند این دارو تجویز می‌شود.
آسیب نوروبیون به کبدهای سالم
«مصرف آمپول نوروبیون که طی سال‌های اخیر رواج قابل توجهی پیدا کرده می‌تواند به عارضه کبد چرب غیرالکلی و در نهایت نارسایی کبدی منتهی شود.» این نکته‌ای است که فرناز مشیری، عضو انجمن متخصصان زنان و زایمان ایران اعلام می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: «آمپول نوروبیون حاوی برخی ویتامین‌های گروه ب است. به‌طورکلی ویتامین‌های پیچیده گروه ب برای حفظ سلامت بدن ضروری است اما برخلاف سایر ویتامین‌های محلول در آب، کبد می‌تواند ویتامین B۱۲ را همانند ویتامین‌های محلول در چربی برای استفاده‌های بعدی خود تا چندین سال ذخیره کند و چنانچه بیش‌ازحد نیاز از ویتامین‌های خاص گروه ب مصرف شود احتمالا منجر به بروز آسیب‌های کبدی در آینده خواهد شد.»
او ادامه می‌دهد: «محل متابولیزه شدن ویتامین ب۱۲ همانند برخی دیگر از داروها در کبد است و همین مساله موجب تحمیل بار فراوانی بر این عضو حیاتی می‌شود.» او با بیان این که ویتامین‌های گروه ب احساس خوبی از نظر رفع خستگی و راحتی اعصاب ایجاد و نتیجه مصرف را خوشایند می‌کند اما تاکید می‌کند: «افراد باید بدانند که بدن آنها به این ویتامین نیاز دارد یا خیر؟ نباید بطور مکرر آمپول نوروبیون تزریق شود. کسانی که به طور هفتگی یا ماهانه از این آمپول استفاده می‌کنند باید آگاه باشند که یکی از علل شیوع کبد چرب غیرالکلی در کشور، همین مصرف سرخود نوروبیون است. این در حالی است که اختلالات کبدی علائم خاصی در مراحل ابتدایی ندارند و فرد زمانی متوجه مشکل خود می‌شود که بیماری پیشرفت کرده است.»
مشیری همچنین به باورهای غلط مبنی بر خونساز بودن این ویتامین و رفع کم خونی فقر آهن هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در مجموع مصرف داروهای ویتامینی برای افرادی که تغذیه خوب، سالم و متنوع دارند ضرورتی ندارد. در صورت نیاز توصیه می‌شود که بجای آمپول نوروبیون، فقط از قرص یا آمپول ب کمپلکس که فاقد ویتامین B۱۲ است استفاده شود.»
عوارض سرطان‌زای نوربیون
«مصرف آمپول نوروبیون در ایران به شدت افزایش پیدا کرده و این در حالی است که استفاده بی‌رویه از این دارو پیامدهایی مانند ابتلا به سرطان و مرگ دارد.» ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران با بیان این مطلب و استفاده بیش از حد معمول برخی شهروندان از این دارو بیان می‌کند: «تصور عامه مردم این است که به محض بیمار شدن باید آمپول‌های تقویتی از جمله نوربیون تزریق کنند. این آمپول عمدتا برای افراد تجویز می‌شود که تغذیه مناسبی ندارند یا پزشکان پس از بررسی‌های لازم آن را برای افراد سالخورده و مبتلا به بیماری مزمن تجویز می‌کنند اما وضعیت به گونه‌ای است که افراد جوان هم تمایل زیادی به تزریق این آمپول پیدا کرده‌اند. فرهنگ غلط دسترسی به دارو بدون توصیه پزشک باعث چنین مشکلاتی هم می‌شود، چون در کشور ما بسیاری از داروها به طور مستقیم در اختیار مردم قرار می‌گیرد.»
او به مطالعات جدید از آسیب‌های ناشی از تزریق بی‌رویه آمپول‌های تقویتی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «زمانی که مصرف این داروها زیاد شود، خطرات و عوارض زیادی خواهد داشت، مطالعات جدید هم نشان می‌دهد که تزریق بی‌رویه آمپول‌هایی مانند نوروبیون و ب-کمپلکس می‌تواند زمینه بروز انواع مختلف سرطان را فراهم کند. علاوه بر این داروهای تزریقی گاهی حساسیت‌هایی ایجاد می‌کند که می‌تواند سبب مرگ شخص شود. به همین دلیل ضرورت دارد که بدون تجویز پزشک مصرف نشود.»
او در پاسخ به این سوال که برخی پزشکان هم این داروها را در نسخه‌های بیماران قرار می‌دهند و چنین ملاحظاتی از سوی آنها هم وجود ندارد، بیان می‌کند: «بله، برخی پزشکان حتی برای درمان سرماخوردگی هم نوروبیون تجویز می‌کنند. گاهی هم خود بیماران اصرار به دریافت آن دارند. این در حالی است فواید این آمپول در سطح جامعه هم بیان می‌شود، بدون این که نسبت به عوارض و خطرات آن آگاه باشند.»
تابستان و مهر، اوج مصرف نوربیون
بررسی آمارنامه دارویی سازمان غذا و دارو از ابتدای ۱۴۰۱ تا پایان مرداد نشان می‌دهد که بیش از ۹۶ میلیون آمپول نوربیون در کشور از سوی شرکت‌های داروسازی ایرانی تامین شده و ارزش ریالی آن هم بیش از ۶۶ میلیارد تومان است. این عدد در مجموع ۱۲ ماه ۱۴۰۰ بیش از ۹۷ میلیون عدد نوربیون بوده و اوج مصرف هم در آن سال از شهریور ۱۴۰۰ با تامین بیش از ۱۱ میلیون عدد نوربیون آغاز شده است. در ۱۴۰۱ هم مردم در ماه‌های خرداد، مرداد، مهر، آبان و بهمن بیشترین مصرف نوربیون را با میانگین تامین بیش از ۷ میلیون عدد در ماه ثبت کردند. اما بیشترین مصرف امسال هم در تیر ثبت شده که ۱۱ میلیون نوربیون در کشور تامین شده و پس از آن در خرداد امسال هم بیش از ۸.۵ میلیون نوربیون تامین شده است. این در حالی است که بسیاری از مردم برند خارجی نوربیون را مناسب‌تر از تولید داخلی آن می‌دانند اما از سال ۹۸ با ممنوعیت واردات کالاهای مشابه تولید داخل و حمایت از تولید داخل، نوربیون‌های خارجی هم دیگر وارد نشدند و حالا ۱۰ شرکت داروسازی ایرانی این نوربیون‌ها را تامین می‌کنند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
