چرا ناتو از پذیرش اوکراین طفره می‌رود؟
سفیر آمریکا در ائتلاف ناتو گفت، شانسی برای پیوستن اوکراین در آینده نزدیک به این ائتلاف متصور نیست. جولیان اسمیت گفت: بعید است متحدان غربی در طول جنگ از اوکراین برای پیوستن به ناتو دعوت کنند، اما همچنان در حال مذاکره هستند که نشان دهنده تعهد بلندمدت آنها به کی‌یف است. اسمیت همچنین تاکید داشت که ناتو همچنان می‌خواهد اوکراین این را بداند که ناتو در کنار این کشور جنگ‌زده است و تلاش می‌کند راهی برای نشان دادن آن بیابد.
گمانه‌زنی ها درباره گفت‌وگوی تهران- واشنگتن
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در هفته‌های اخیر از رهبران ناتو درخواست کرده است که اوکراین را در مسیر مشخصی برای الحاق قرار دهند و تهدید کرده است که در صورت عدم موفقیت، در نشست سالانه این اتحادیه در ماه آینده در ویلنیوس شرکت نخواهد کرد. همچنین وی در روزهای اخیر علناً اذعان کرده است که می‌داند اوکراین در طول جنگ به عضویت ناتو در نخواهد آمد اما با این وجود استدلال کرد که اوکراین باید در ویلنیوس تعهدی ملموس دریافت کند که پس از جنگ از آن استقبال خواهد شد.
سابقه تلاش اوکراین برای پیوستن به ناتو
تلاش های اوکراین برای پیوستن به ناتو مساله جدیدی نیست. سال های سال است که اوکراین بین سیاست پیوستن و نپیوستن به ناتو در نوسان است. ویکتور یوشچنکو، رئیس‌جمهور سابق این کشور خواهان ورود به ناتو بود، اما پس از حمله روسیه به گرجستان، اوکراینی‌ها به دنبال کردن این سیاست بی‌میل شدند. جانشین وی، ویکتور یانوکوویچ، هرگونه تمایل برای عضویت را کنار گذاشت و روابط نزدیکتر با روسیه را ترویج کرد، حتی موافقت کرد که مسکو به اجاره یک بندر دریایی دریای سیاه در کریمه ادامه دهد.
در دوران دولت اوباما، مقامات آمریکایی اوکراین را تشویق کردند تا به جای تلاش برای پیوستن به ناتو، یک توافقنامه رسمی با اتحادیه اروپا امضا کند. اما پوتین به آقای یانوکوویچ فشار آورد تا این توافق را رد کند، که منجر به اعتراضات یورومیدان در سال ۲۰۱۳ شد که در نهایت یانوکوویچ را برکنار کرد. با به قدرت رسیدن زلنسکی اوکراین عضویت در اتحادیه اروپا را با جدیت دنبال کرد. سیاستی که در نهایت منجر به حمله نظامی روسیه به این کشور شد.
مانع پیوستن اوکراین به ناتو
ناتو سیاست درهای باز دارد، به این معنی که هر کشوری در صورت ابراز علاقه می‌تواند برای پیوستن به آن دعوت شود، تا زمانی که بتواند و مایل باشد از اصول این اتحادیه دفاع کند. با این حال، بر اساس قوانین الحاق، هر کشور عضوی می‌تواند درخواست عضویت کشوری را که استانداردهای لازم برای پیوستن به اتحاد را رعایت نمی‌کند، وتو کند. طبق وب‌سایت ناتو، این استانداردها شامل توانایی نشان دادن یک «سیستم سیاسی دموکراتیک کارآمد مبتنی بر اقتصاد بازار» و «رفتار منصفانه با جمعیت‌های اقلیت»، همراه با موارد دیگری است که هم اکنون با توجه به اینکه اوکراین در حال جنگ است تحقق همه این شرایط برایش امکان پذیر نیست.
عضویت اوکراین همچنین سؤالاتی را در مورد مهمترین جنبه ناتو ایجاد می کند: تضمین امنیت این ائتلاف. بر اساس ماده ۵ پیمان، اعضای ناتو این فرض را می پذیرند که حمله به یکی، حمله به همه است. ملتی که مورد حمله قرار می گیرد می تواند به ماده ۵ استناد کند و در تئوری بقیه اتحاد را وادار کند که به کمک آنها بیایند. با توجه به اینکه اوکراین در حال حاضر در جنگ است، پذیرش عضویت این کشور، ناتو را به اجبار در برابر روسیه قرار می دهد و هیچ کس در ائتلاف نمی‌خواهد این اتفاق بیفتد. برخی به این دلیل که می‌ترسند تشدید تنش باعث شروع یک جنگ جهانی شود و برخی دیگر به این دلیل که هنوز روابط هرچند محدودی با روسیه دارند.
اهمیت و معنای پیوستن اوکراین به ناتو
تا زمانی که جنگ روسیه و اوکراین ادامه دارد، الحاق اوکراین به ناتو می تواند به معنای ورود مستقیم ناتو به جنگ با روسیه باشد. حتی پس از خاتمه این جنگ نیز پیوستن کیف به ناتو بی خطر نیست؛ به ویژه از این نظر که احتمالاً مناقشات سرزمینی اوکراین و روسیه تا سالها باقی خواهد ماند و ممکن است هرازگاهی به زد و خوردهای مرزی میان آنها بیانجامد. این وقایع به آسانی می تواند دلیلی برای ورود ناتو به مناقشات کیف و مسکو شده و یا در صورت عدم مداخله، اعتبار ناتو را به منزله یک اتحاد دفاعی زیر سوال ببرد. یک نظر واقع بینانه توصیه می کند که اوکراین به کشوری حائل و بی طرف میان روسیه و اروپایی تبدیل شود که با توجه به سوابق، مستعد اختلافات استراتژیک هستند. با این حال، این حد از عقب نشینی ناتو در پذیرفتن اوکراین نه تنها به پشت پا زدن به ملتی تعبیر خواهد شد که در آرزوی الحاق به ناتو موجودیت خود را به مخاطره انداخته بلکه از دید غرب، اعتبار ناتو را نزد کشورهایی مانند گرجستان و جمهوری آذربایجان که نومیدانه در انتظار مشارکت بیشتر در این اتحاد نظامی هستند، از بین می برد. به این ترتیب، سناریوی پیوستن یا عدم پیوستن اوکراین به ناتو، چیزی جز تهدید امنیتی یا تهدید اعتبار این نهاد غربی نیست و این نتیجه سیاست ناپخته ای است که در پی بلندپروازی های نسنجیده ایالات متحده در طی دو دهه گذشته گریبان ناتو را گرفته است. خطایی که موجب شد، ناتو و بطور کلی غرب ناگزیر از دست کشیدن نسبت به رویای خود برای تسلط بر دریای سیاه و ورودی آن به قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی باشد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
