نفت ایران به بن‌بست می‌رسد؟
در حال حاضر نزدیک به ۱۰ هزار کشتی تانکر با تناژ و سایزهای کوچک تا بزرگ در ناوگان دریایی دنیا مشغول به کار هستند. ظرفیت این تعداد چیزی حدود ۱۶۸ میلیون تن است و بسیاری از کشتی‌های تجاری جهان، در کشوری غیر از کشور مالک یا شرکت مالک کشتی ثبت شده‌اند و با پرچم کشور دیگری حرکت می‌کنند. یعنی حدود ۷۰ درصد از ناوگان کشتیرانی جهان با پرچمی غیر از کشور مالک آن ثبت شده و در حال فعالیت است.
بیشترین کشتی‌های ثبت شده در جهان متعلق به پاناما است؛ یعنی چیزی بیشتر از ۸ هزار کشتی. در این بین شرکت ملی نفتکش ایران یکی از برندهای مهم در بازار نفت‌کش‌هاست که چند سال پیاپی برنده جایزه seatrade award شده و بالاترین حجم تجارت و رضایت مشتریان را در اختیار دارد؛ با توجه به این موضوع و در ادامه تداوم فشار و تحریم بر نفت ایران ۳۰ دی ماه اخباری مبنی بر اینکه اداره دریانوردی پاناما، بزرگ‌ترین نهاد ثبت کشتی‌ها در جهان، حق استفاده از پرچم خود را برای ۱۳۶ نفتکش مرتبط با شرکت ملی نفت ایران لغو و ثبت آنها را متوقف کرده است، منتشر شد. اداره دریانوردی پاناما اعلام کرده بود این ۱۳۶ نفتکش که طی چهار سال گذشته مستقیما در کار دور زدن تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران بوده‌اند، دیگر قادر به دریانوردی با پرچم این کشور نیستند.
این اقدام در شرایطی صورت گرفت که خبرگزاری رویترز به نقل از شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها اذعان کرد که محموله‌های نفت خام ایران در دو ماه آخر سال ۲۰۲۲ به بالاترین حد خود رسید و امسال شروع قدرتمندی داشت. و طبق آمارهای بین‌المللی میزان صادرات روزانه نفت و میعانات گازی ایران در ماه‌های نوامبر و دسامبر ۲۰۲۲ به ترتیب ۱.۳ میلیون بشکه و بیش از ۱.۴ میلیون بشکه را نشان می‌دهد.
در واکنش به ادعای پاناما برای جلوگیری از استفاده از پرچم این کشور در نفتکش‌های ایرانی سازمان بنادر و دریانوردی ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد: تمامی کشتی‌های متعلق به شرکت‌های کشتیرانی ایرانی هم اکنون تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران هستند و ناوگان ایران با ظرفیت تناژ قابل توجه در بین ۲۰ کشور بزرگ مالکان دنیا، کاملاً در خدمت حمل‌ونقل دریایی کشور برای رفع نیازهای صادراتی و وارداتی کالا است.
سازمان بنادر و دریانوردی کشورمان خاطرنشان کرده است: کشتی‌های تحت پرچم ایران از استانداردهای بسیار خوب و مطابق قوانین ملی و کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی برخوردار هستند که نتایج کنترل و بازرسی‌های صورت گرفته در تفاهم‌نامه‌های کنترل و بازرسی دنیا موید این امر است.
این سازمان همچنین در پایان با استناد به مواد ۱ و ۲ کنوانسیون ایجاد سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) گفته که دولت‌های عضو این سازمان بین‌المللی وابسته به ملل متحد متعهد شده‌اند، از هرگونه محدودیت برای کشتیرانی تجاری و رفتار تبعیض‌آمیز، پرهیز کنند.
اما اینکه آیا این ادعا و اقدام از سوی پاناما اخلالی در روند صادرات نفت ایران ایجاد خواهد کرد یا خیر، سوالی است که نماینده اسبق ایران در اوپک تاکید می‌کند: نفت ایران با این اقدامات به بن‌بست نمی‌خورد.
یک کارشناس بین‌الملل حوزه انرژی نیز معتقد است که هرچند این اقدام احتمال دارد هزینه‌های فروش نفت ایران را بالا ببرد اما تاثیر قابل توجهی نخواهد داشت.
محمود خاقانی اظهار داشت: پاناما کشوری تحت سلطه امریکاست و اکثر موسسات مالی، اعتباری و بانک‌ها در امریکا و اروپا تحت مالکیت و کنترل الیگارش‌های یهودی، امریکایی روس و اروپایی هستند که البته بخش قابل توجهی نیز صهیونیست هستند. کمااینکه بعد از اینکه بحث تحریم نفت روسیه مطرح شد الیگارش‌های روسیه هواپیماها و کشتی‌های شخصی را به اسرائیل منتقل کردند، به عبارت دیگر دولتی که در پاناما حکومت می‌کند یا خود از اصحاب قدرت و ثروت در منطقه هستند و یا اینکه اصحاب قدرت و ثروت در یک انتخابات کمک کردند که اینها سر کار بیایند تا منافع آنها را حفظ کنند، اکنون منافع همه اینها در این است که در یک کارزار تبلیغاتی و جنگ روانی ایران را منزوی کنند.
وی افزود: آنچه مسلم است کشتی‌های نفتکش ایرانی با پرچم پاناما پنهان نشده بودند اگر قرار بود شناسایی شوند قطعا این اتفاق می‌افتاد بنابراین دولت ایران اگر نفتکش‌ها را جایی دیگری دنیا نتوانست ثبت کند، می‌تواند در کیش و قشم ساختاری ایجاد کند که بتوانند با پرچم ایران رفت و آمد کنند، ضمن اینکه غیر از پاناما کشورهای دیگری هم وجود دارد که می‌توانیم با آنها همکاری کنیم، اما در هر حال هزینه برای ایران بالا می‌رود.
این کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی خاطرنشان کرد: اگرچه ما می‌توانیم با پاناما مذاکره کنیم و مبلغ بیشتری را بپردازیم و با پرچم این کشور تردد داشته باشیم اما در کل این اقدام پاناما تاثیری در حمل نفت توسط نفتکش‌های ایران ندارد ولی نکته مهم این است که غیر از حمل نفت ایران این کشتی‌ها نفت کشورهای دیگر را هم به مقاصد مختلف حمل می‌کرد و در اجاره دیگر کشورها هم بودند در نتیجه تاثیراتی به لحاظ مالی نه تنها ایران بلکه پاناما خواهد داشت.
محمدعلی خطیبی نیز در این خصوص به ایلنا گفت: فقط پاناما نیست که ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم پرچم‌های متعددی وجود دارد که می‌توانیم از آنها برای صادرات نفت در نفتکش‌های کشور استفاده کنیم، سوال اینکه مگر رفت و آمد همه دنیا به پرچم پاناما بسته است؟ گزینه‌های مختلفی وجود دارد، بنابراین بعید است مشکلی در تردد نفتکش‌های ایران ایجاد کند.
وی با بیان اینکه ما در برخی موارد می‌توانیم از پرچم کشور خودمان هم استفاده کنیم، خاطرنشان کرد: فروش نفت ما با حذف پرچم پاناما به بن‌بست نمی‌رسد، کشتی‌های ما مدت زمان طولانی است که به انحای مختلف تحریم هستند و این موضوع جدید نیست.
نماینده اسبق ایران در امور اوپک تصریح کرد: کشتی‌های ما اکنون در شرایط تحریم نفت را جابجا می‌کنند، علاوه بر کشتی‌های ایران کشتی کشورهایی هم که وارد آب‌های سرزمینی ایران می‌شوند مورد تحریم قرار می‌گیرند و این پدیده جدید نیست.
وی یادآور شد: ما سال‌ها در تحریم‌های قبلی و هم تحریم‌های فعلی فروش نفت داشته‌ایم و محدودیت‌ها خللی در روند تجارت نفت کشور ایجاد نکرده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
