وضعیت حوزه فرهنگ نسبت به اقتصاد اسف‌بارتر است
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه ساماندهی هزینه‌کرد و بودجه فرهنگی دستگاه‌ها در اولویت وزارت فرهنگ قرار دارد، تاکید کرد: شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باید در جایگاه قرارگاه فرهنگی کشور قرار بگیرد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، همایش ملی «منطق بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» صبح شنبه، ۲۳ مهرماه با حضور رییس جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر مسوولان فرهنگی کشور در سالن همایش‌های بین‌المللی سازمان صدا و سیما برگزار شد.
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای سخنان خود ضمن اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در نخستین دیدار با اعضای دولت سیزدهم گفت: رهبر معظم انقلاب در طلیعه فعالیت دولت مردمی در جمع اعضای هیات دولت مفاد مهمی را در حوزه بازسازی حکمرانی کشور مطرح کردند ایشان در این دیدار فرمودند در همه حوزه ها نیاز به بازسازی انقلابی با شیوه و منطق انقلابی که عقلانی و فکورانه است، احساس می شود.
او در ادامه گفت: ایشان در این دیدار به طور ویژه به مباحث فرهنگی پرداختند و سه بخش را مورد توجه قرار دادند که شامل بخش عمومی فرهنگ و به تعبیر همیشگی ایشان «فرهنگ به مثابه هوایی که تنفس می کنیم»، بخش مربوط به ابزارهای فرهنگی همچون سینما، تئاتر و موسیقی که تاکید داشتند دولت جدید ساختارهای آن را با حرکت ایجابی و تولیدی قوی به ریل انقلاب بازگرداند و با مسائل فسادبرانگیز مقابله کند؛ به این معنا که دولت در مواجهه با فساد این حوزه ها دچار لکنت نشود و سومین مورد نیز توجه رهبر معظم انقلاب به ظرفیت های جبهه فرهنگی انقلاب و جوانان بود. در این معنا که دولتی که با شعار مردمی بودن و مردمی سازی فعالیت خود را آغاز کرده، توجه ویژه ای به جبهه فرهنگی انقلاب داشته باشد.
وزیر فرهنگ در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از ابتدای فعالیت دولت مردمی در حوزه مدیریت فرهنگی با همکاری رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، تجارب گذشته را به اشتراک گذاشتیم و دبیرخانه‌ای را با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل دادیم. در آن مقطع فراخوانی عمومی در سطح کشور اعلام کردیم و نمایندگان این نهادها با حضور در بسیاری از کلانشهرها، نشست‌هایی را با فعالان جبهه فرهنگی انقلاب و همه دغدغه مندان عرصه فرهنگ برگزار کردند و در بررسی رویکردهای فرهنگی کشور، همه آثار تولیدی اعم از کتاب، فیلم و مجموعه همایش های چهار دهه گذشته در کنار سخنان اندیشمندان حوزه فرهنگ مورد توجه قرار گرفت.
او افزود: در جریان احصا دیدگاه‌ها و جمع‌بندی رویکردها، رهبر معظم انقلاب حکم شورای عالی انقلاب فرهنگی را صادر فرمودند و در این حکم موضوع بازسازی و بازنگری فعالیت های شورای عالی به مثابه قرارگاه فرهنگی کشور را مطرح فرمودند. متعاقب این حکم بیش از شش ماه جلسات اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست آقای رئیس جمهور، بدون وقفه و به صورت جهادی برگزار شد و تمامی دستاوردهای دبیرخانه را در اختیار شورای عالی قرار دادیم تا در بازسازی مجدد راس سیاستگذاری و راهبری فرهنگی کشور مورد توجه قرار گیرد همچنین مقام معظم رهبری درباره مجموعه نتایج بدست آمده نکاتی را مطرح فرمودند و محصول نهایی در دستور کار قرار گرفت تا بتوانیم در این عرصه گامی به جلو برداریم.
اسماعیلی تصریح کرد: هر فعالیت تازه‌ای در زمینه بازسازی ساختار فرهنگ و هنر نیازمند آسیب‌شناسی جدی از وضعیت فعلی است. از همان زمان که برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس شورای اسلامی ارائه شد در جمع اعضای کمیسیون‌ها مطرح شد که مشکل حوزه فرهنگ را تنها در این نقیصه که تحت عنوان «تعدد ساختارها و نهادهای فرهنگی» مطرح می شود، جستجو نمی‌کنیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در یک دهه اخیر، حوزه فرهنگ دستخوش تحولی شده که بدون توجه به آن ها نمی‌توان به بازسازی ساختارهای فرهنگی اندیشید به عنوان نمونه اگر در حوزه اقتصاد مجموع تحولات نمایانگر رشد حدود صفر است که مورد انتقاد بسیاری قرار می گیرد در حوزه فرهنگ اوضاع بدتر است زیرا در اقتصاد می توان با بهره‌گیری از شاخص‌های کمی، وضع موجود را سنجید اما بررسی های تفصیلی بنده به عنوان یک کارشناس فرهنگی و معلم دانشگاه نشان می دهد وضعیت حوزه فرهنگ نسبت به اقتصاد اسف‌بارتر است.
او با بیان اینکه در طول یک دهه گذشته اقتصاد فرهنگ حکمرانی به شدت تضعیف شده و مدیریت فرهنگی از سوی حاکمیت آسیب دیده است، گفت: همه اختلافات ما با نگرش لیبرالی به اداره جامعه مربوط به این نکته است که معتقدیم دولت در حوزه فرهنگ مسئولیت دارد. در واقع نقطه افتراق با رویکرد لیبرالی همین نکته است. در مقایسه با رویکرد لیبرالی به مدیریت فرهنگی، معتقد هستیم زیرا حاکمیت اسلامی مسئول فرهنگی جامعه است و باید مردم را به سوی سعادت، هدایت کند.
اسماعیلی گفت: اندیشمندان بزرگ از قرن سوم، از فارابی و امام محمد غزالی گرفته تا حضرت امام خمینی(ره) به عنوان پرچمدار تشکیل دولت دینی، همگی کار اول سیاست را سعادت مردم در دنیا و آخرت ذکر می کنند. بنابراین حوزه فرهنگ از اولویت‌های اصلی حکمرانی دینی است اما با نگاهی به یک دهه گذشته درمی‌یابیم که میزان مداخله دولت در فرهنگ به معنای نظارت و تسهیل گری کاهش یافته است به عنوان نمونه در سال هزار و سیصد و هشتاد و پنج، کل بودجه حوزه کتاب کشور حدود دویست و پنجاه میلیارد تومان بود و قدرت خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازار کتاب همان سال هشتاد میلیارد تومان بود؛ بنابراین در آن سال می توانستیم با مدیریت فرهنگی، فضای مطلوب حاکمیت دینی در حوزه نشر را تقویت کنیم اما در مقایسه با سال هشتاد و پنج، در سال هزار و چهارصد حجم اقتصاد کتاب هشت هزار و پانصد میلیارد و قدرت خرید وزارت فرهنگ تنها سی میلیارد تومان بوده است یا موضوع فعالیت تلویزیون‌های خصوصی و اینترنتی که در سال‌های گذشته محل بحث و تبادل نظر بود، اما در یک دهه گذشته به نوعی با حضور پلتفرم‌های نمایش اینترنتی راه‌اندازی و فعال شده است.
وزیر فرهنگ ادامه داد: مدیریت نمایش در صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد و همه مجموعه ها در حوزه حاکمیت مجموع اعتباراتشان به ۵۰۰ یا ۶۰۰ میلیارد تومان هم نمی‌رسد اما در بخش خصوصی چند هزار میلیارد تومان هزینه می شود و این یعنی اینکه اتفاق مهمی افتاده است. به عبارتی قواعد در این حوزه به هم خورده است.
وزیر فرهنگ خاطرنشان کرد: طی یک سال گذشته برنامه دولت در حوزه فرهنگی برنامه کاملی بوده است زیرا شخصیت آقای رئیس جمهور فارغ از جنبه اجرایی و اقتصادی بودن آن یک شخصیت فرهنگی و علمی است.
او با طرح این پرسش که «اگر بخواهیم فرمان رهبر انقلاب در بازسازی فرهنگی و مدیریت فرهنگی دولت را اجرایی کنیم چه اتفاقاتی باید بیفتد» گفت: اول از همه باید حداکثر هماهنگی در حوزه مدیریت دولتی و دستگاه‌های فرهنگی رخ بدهد در همین راستا ستاد هماهنگی فرهنگی دولت به دستور رئیس جمهور تشکیل شده است که شخصیت‌های حقیقی و وزرای دولت در آن عضو هستند و کارهای مهمی در جریان است.
وزیر فرهنگ تاکید کرد: امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از طریق ایجاد مرکز پیوست نگاری فرهنگی عملا هر موضوعی که در دولت مطرح می‌شود مثل مسکن، حوزه صنعت و ... در خصوص پیوست فرهنگی آن پیگیری لازم را انجام می‌دهد.
او ادامه داد: موضوع بعدی مسئله بودجه است. در ساختار دولت با هزینه های بسیاری در مسائل فرهنگی، اجتماعی مواجه هستیم و سال گذشته کار مهمی که در دولت مردمی به سرانجام رسید این مسئله بود که در تبصره ۹ قانون برنامه و بودجه بند ز به موضوع بودجه حوزه فرهنگ توجه شده است از سوی دیگر در همه بخش های دولتی طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب هیئت دولت رسید، سازماندهی هزینه و بودجه‌های فرهنگی دستگاه های دولتی بررسی می شود و از امسال هزینه‌های فرهنگی سازمان‌های بزرگ دولتی ضابطه مند خواهد شد. این اتفاق بزرگی در حوزه مدیریت فرهنگی کشور به شمار می‌رود.
اسماعیلی در ادامه به احیای مجدد شورای هنر در دوره جدید اشاره کرد و گفت: کار مهمی که در وزارت فرهنگ دولت مردمی اتفاق افتاده است، استفاده از ظرفیت ها در شورای هنر ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است که جلسات این شورا هر دو هفته یکبار بطور منظم برگزار می‌شود همچنین تغییر آیین نامه های اجرایی در این شورا به سرانجام خواهد رسید تا این شورا در جابجایی دولت ها دچار تحولات ساختاری نشود و از این ظرفیت برای حل مشکلات حوزه مدیریت فرهنگی هنری کشور استفاده شود.
وی با بیان اینکه در دولت بنا بر این است که موضوع مدیریت فرهنگی جامع و یکپارچه از طریق ستاد هماهنگی فرهنگی دولت پیگیری شود، گفت: همه مباحث مربوط به موضوعات فرهنگی، اجتماعی توسط رئیس جمهور به این ستاد سپرده شده است و در همین مدت نیز تصمیمات مهمی در این ستاد اتخاذ شده است که البته نیاز به تقویت دارد.
اسماعیلی گفت: امروز در دولت یک عزم جدی وجود دارد که همه نیازهای زیرساختهای فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد.
او اضافه کرد: در کنار مشکلات دهه قبلی، یکی از برکات مهم، رویش جبهه فرهنگی انقلاب در حوزه های مختلف فرهنگی بودیم و پس از فتنه ۸۸ با مدیریت میدانی رهبری انقلاب این ظرفیت عظیم پدید آمد که در یک سال گذشته در وزارت فرهنگ و ادارات مربوطه از این ظرفیت به بهترین نحو ممکن استفاده کرده ایم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
