واکنش رسانه نزدیک به دولت رئیسی به افشاگری های اخیر روحانی/ دو نقل قول از علی لاریجانی متناقض است
به گزارش دنیای اقتصاد، در متن انتقادی منتشر شده در رسانه تسنیم به انتشار برخی ناگفته ها از دوران دولت روحانی و جنگ اقتصادی آن روزها؛ آمده است؛
کتابی که مصاحبه‌های آقایان روحانی و جهانگیری را منتشر کرده، «بدون دود و آتش و خون» نامگذاری کرده‌اند؛ امّا محتواها از چیز دیگری حکایت دارد؛ مرور دولت بدون درد و کار و تدبیر؛ و البته بعلاوه تناقض!
دو روز قبل متن گفت وگویی از حسن روحانی رئیس‌جمهور سابق و دولتمردان وی در یکی از سایت‌ها منتشر شد. این متن از کتاب «بدون دود و آتش و خون؛ گزارشی تحقیقی درباره اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران» است.
مصاحبه روحانی در این کتاب برگرفته از نشستی با وی و چندتن از وزرای او درباره جنگ اقتصادی به‌ویژه در دولت دوم اوست. در این مصاحبه اگرچه روحانی به‌سیاق ۸ سال تصدی بر دولت که مشکلات را گردن دیگران می‌انداخت، تلاش دارد همه مشکلات اقتصادی را ناشی از جنگ اقتصادی دشمنان علیه ایران بداند و دولت را تبرئه کند اما در همین نشست نیز فضای ذهنی حاکم بر کشور در ۸ سال ریاست‌جمهوری او مشخص می‌شود و تا حدودی پرده از برخی ابهامات برمی‌دارد؛ از میزان تسلط رئیس جمهور به اوضاع تا نگاه وی به مسائل جهانی و تا حدودی توهم توطئه علیه دولت وی! همچنین گفت‌وگوی جهانگیری با این کتاب نیز روز گذشته منتشر شده که حاوی نکات جالب توجهی است.
با یک بررسی اجمالی به برخی نکات این 2 گفت وگو اشاره می‌کنیم:
1- از صبح جمعه تا غروب جمعه؛ روحانی بعد از ماجرای گران شدن بنزین اذعان می‌کند که عده‌ای را عصر جمعه دستگیر کردند که می‌خواستند دولت را زمین بزنند؛ اگرچه نحوه گران کردن بنزین طوری بود که علاوه بر دولت، کل کشور در حال زمین خوردن بود! اما وی هیچ اشاره به ماجرای صبح جمعه نمی‌کند!
نیمه شب 24 آبان افزایش قیمت بنزین را مردمی که در پمپ بنزین‌ها بودند متوجه شدند و با شوک ناگهانی به مردم اتفاقات بعدی رخ داد؛ یکی از ایرادات مهم طرح که این حادثه را رقم زد عدم اطلاع رسانی دقیق و به‌موقع و توجیه مردم بود؛ این اطلاع‌رسانی نه تنها صورت نگرفت بلکه اظهارات بعدی روحانی به نحوی نمک بر زخم مردم پاشید. آنجاکه وی خودش نیز از گران شدن بنزین اظهار بی اطلاعی می‌کند و می‌گوید من هم صبح جمعه فهمیدم! وی 6 آذرماه 98 گفت: « من هم صبح جمعه فهیدم قیمت تغییر کرده، چون به شورای امنیت کشور واگذار کرده بودم البته قیمت در سران سه قوه مصوب شده بود.» اظهارات وی بعداً از سوی مسئولان وزارت کشور خود روحانی رد شد اما نشانه‌ای فضای بی‌دولتی حاکم بر کشور بود!
2- گره‌ی معیشت به برجام؛ علی‌رغم اینکه بارها به دولت تذکر داده شده بود که اقتصاد و معیشت را به مذاکره گره نزند اما از این جمله‌ی رضا اردکانیان وزیر وقت نیرو معلوم می‌شود که آنها بودجه و برنامه دولت دوم روحانی را براساس برجام بسته بودند: "دولت دوازدهم پس از برجام، برنامه‌هایش را براساس گشایش‌های ناشی از برجام نوشته بود؛ یعنی تیم اقتصادی دولت آماده جهت دهی به رونق اقتصادی بود. دولت آماده انجام کارهای جدی بود ولی در نیمه راه ناگهان بازی عوض شد. انگار شما یک تیم را به زمین فرستاده‌باشید و بگوید والیبال بازی کنید ولی وسط بازی بگوید خوب حالا با همان تیم باید بسکتبال بازی کنید.»
دولت دوم روحانی اوایل شهریور ماه 96 کار خود را شروع کرد اما دولت دونالد ترامپ که از همان تبلیغات انتخاباتی، خروج از برجام را شعار می‌داد، 9 ماه قبل بر سر کار آمده بود پس بی‌توجهی به تهدیدات ترامپ و بودجه‌نویسی خوش‌بینانه یکی از اشتباهاتی بود که کشور را با مشکل مواجه کرد.
3- جنگ و صلح روحانی؛ روحانی مدعی است در سه مقطع در میانه جنگ اقتصادی کار به سمت صلح می‌رفت: «مقطع اول اروپایی‌ها با محوریت مکرون واسطه شدند. مقطع دوم میانجیگری ژاپن بود و مقطع سوم مربوط به سفر نیویورک است.» مشخص نیست مقصود وی از صلح چیست اما در بین این موارد، سفر شینزو آبه به تهران از همه بیشتر بازتاب رسانه‌ای داشت. نخست‌وزیر سابق ژاپن که اخیراً ترور شده است، چهارشنبه 22 خرداد 98 به ایران سفر کرد و حامل پیام ترامپ بود. این سفر یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام انجام می‌شد؛ زمانی که ترامپ از مذاکره با ایران سخن می‌گفت. در نیویورک نیز تلاش‌ها بر دیدار ترامپ و روحانی متمرکز بود با این وجود مشخص نیست استدلال روحانی مبنی بر رفتن از «جنگ» به «صلح» چیست؟
براساس عقیده کارشناسان بین‌الملل، در شرایطی که آمریکا از برجام خارج شده بود و تنش‌ها در منطقه بالا گرفته بود مسلماً نشستن پای میز مذاکره تنها عجز ایران را به اثبات می‌رساند. هشتم خردادماه همان سال رهبر انقلاب در سخنرانی مذاکره را تاکتیک آمریکا برای تکمیل راهبرد فشار به ایران دانسته و گفتند: آمریکایی‌ها معمولاً برای رسیدن به اهداف خود یک راهبرد دارند و یک تاکتیک. راهبرد آنها «فشار» با هدف خسته کردن طرف مقابل است و سپس از «مذاکره» به عنوان مکمل فشار استفاده می‌کنند تا به خواسته خود برسند.
هجدهم خردادماه یعنی 4 روز قبل از سفر آبه نیز آمریکا چندین شرکت پتروشیمی از جمله شرکت‌های پتروشیمی خلیج فارس، فجر، پارس، ارومیه و غیره را در فهرست تحریم‌های خود قرار داده بود؛ پس در شرایطی که اهرم فشار پابرجا بود، حضور میانجی در تهران را نمی‌‌توان نشانه‌ای از بهبود اوضاع دانست مگر برای تشخیص میزان فشار وارد شده بر کشور ما.
4- با اوباما آری ولی با ترامپ نه! ر وحانی در این نشست می‌گوید اگر جای ترامپ، اوباما بود با وی دیدار می‌کردم! این بخش از صحبت‌های رئیس جمهور سابق مؤید بخش قبلی گزارش است؛ اینکه آمریکای ترامپ نشانه‌ای از حرکت به سمت صلح نداشت: «وقتی اعلام کردیم که من به نیویورک می‌روم، اعضای 5 بعلاوه یک هم آمدند. مرکل که کمتر به نیویورک سفر می‌کرد، آمد. جانسون درحالی که وسط درگیری‌های داخلی سیاسی بود، سریعا به نیویورک آمد و وزرای خارجی چین و روسیه هم در نیویورک حاضر بودند. اینجا واسطه‌گری رخ می‌داد که موضوع میان ایران و امریکا حل شود. همه چیز آماده مذاکرات مستقیم بود. طرف امریکایی هم خیلی ابراز می‌کرد که ترامپ بی‌صبرانه علاقه‌مند به دیدار است. اما احساس کردم که یکجای کار به شدت لنگ می‌زند. ترامپ تاکید داشت که اول باید خبر دیدار را اعلام کنیم و بعد دیدار انجام شود. برای من روشن بود که ترامپ بازیگر است. او آدم عادی نبود. هر لحظه بازی می‌کرد. یک هنرپیشه قابل بود. نگران بودم که خبر دیدار را منتشر کند و بعد بازی را بهم بزند. ما می‌گفتیم که اول دیدار انجام شود و بعد خبرش منتشر شود و خلاصه کار به جایی رسید که گفتند دیدار انجام شود و وسط جلسه، خبرش هم اعلام شود. اما پیش از جلسه بازهم تیم ما به گفت‌وگو و مشورت مشغول شدند و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفت‌وگوی برابر و صادقانه وجود ندارد. طرف‌های خارجی هم این را می‌دانستند .»
و بعد ادامه می‌دهد: «اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه می‌رفتم.» روحانی اگرچه تاحدودی دغل‌بازی ترامپ را فهمیده بود اما گویا همچنان به دموکرات‌های آمریکا به دیده خوش‌بینی نگاه می‌کرد.
5- قیمت‌ها را بگویید! یکی از نقدها به روحانی همواره این بود که از جزئیات خبری ندارد! در اولین گفت‌وگوی روحانی با مردم در سال 92 با سه مجری صدا و سیما که به‌دلیل نحوه پرسش سوال‌ها و مبالغه آمیز بودن آن حاشیه‌ساز شد، محمد نهاوندیان رئیس دفتر وقت روحانی تابلویی در دست داشت و برخی نکات و آمار و ارقام را از پشت صحنه به وی یادآوری می‌کرد. از دیگر نکات قابل توجه درباره این گفت‌وگوی تلویزیونی، عدم استفاده از کادر تصویربرداری سازمان صدا و سیما بوده و دفتر رئیس‌جمهور به صورت یکجانبه تصویربرداری را برعهده گرفته است.و سال 96 متنی منتسب به اسحاق جهانگیری منتشر شد -که البته بعداً به صورت طبیعی و برای حمایت از روحانی تکذیب شد!_ مبنی بر اینکه روحانی به آمار و ارقام تسلط ندارد و اگر قرار باشد دیداری با رهبری داشته باشد و یا جایی سخنرانی کند دو سه روز قبل آمار را به او می‌دهیم!
روحانی یک بار در اظهاراتی جنجالی کسب اطلاعش از اوضاع و احوال را به نظرسنجی ماشینی حواله داده و گفته بود: "من روزانه نظرسنجی می‌کنم؛ یعنی در خیابان وقتی با ماشین می‌روم تمام چهره‌های مردم را نگاه می‌کنم؛ اینکه چند نفر لبخند دارند، چند نفر عصبانی‌اند، چند نفر قیافه‌شان گرفته است و به هر شهری و در هر جمعیتی می‌روم، خودم نظرسنجی می‌کنم... ."
در این نشست روحانی درباره کسب اطلاعش از جزئیات قیمت‌ها حرفی می‌زند که مشخص می‌شود نه تنها بین مردم نیست بلکه آمار و ارقام را به وی می‌دادند نه آنکه خودش بداند: "به وزرا گفتم که قیمت دقیق همه کالاها را رو به روز می‌خواهم. باید بدانم ماست، تخم مرغ، نان، برنج، گوشت و... دقیقا هرروز چند است. اگر می‌خواستیم حمایت در تامین کالا را قطع کنیم، مردم زیر بار گرانی له می‌شدند... ."
6- ارز 4200 یا ارز جهانگیری همواره یکی از علامت سوال‌های پیش روی دولت روحانی بود. روحانی درباره ارز ترجیحی و حذف آن از قول علی لاریجانی می‌گوید: « آقای لاریجانی به من می‌گفت که یارانه را بیشتر کنید و ارز 4200 تومانی را حذف کنید. ..باید بدانم ماست، تخم مرغ، نان، برنج، گوشت و...دقیقا هرروز چند است. اگر می‌خواستیم حمایت در تامین کالا را قطع کنیم، مردم زیر بار گرانی له می‌شدند. گفتم نه. یارانه کالایی باید ادامه داشته‌باشد و ارز 4200 تومانی هم برای تامین کالا بدهید.»
جهانگیری هم در گفت‌وگو با همین کتاب درباره ارز 4200 که به نام خودش معروف شد، چنین می‌گوید: " همه می‌گفتند وضعیت ارز خراب است. رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گفت، باید ارز توزیع کنیم. دو سناریو وجود داشت. اول اینکه همین وضعیت را ادامه دهیم. اتفاق عجیبی هم نبود چراکه در طول دوره چهل سال گذشته، فقط هفت سال قیمت ارز آزاد بود. در دوره آقای هاشمی چندین نرخ ارز وجود داشت. در دولت اول آقای خاتمی ارز چندنرخی بود، بعد تک‌نرخی شد. در دولت احمدی‌نژاد هم‌ارز بازهم چند نرخی بود... سناریوی دوم همین اتفاقی بود که اجرا شد یعنی تعیین قیمت واحد. قرار بود که قیمت ارز به عدد بالاتری برود ولی آقای رئیس‌جمهور مخالف بودند و درنهایت 4 هزار تومان را پذیرفتند. بازهم بحث‌ها ادامه پیدا و کرد و قیمت 4 هزار و 200 تومان اعلام شد. مسئله این است که عدد فیکس نبود و قرار بود که بر اساس شرایط تغییر کند. بعد گروه‌بندی کالایی شد و تخصیص ارز صورت گرفت. سه ماه بعد در جلسه سران سه قوه که سیاست‌های جدید ارزی بحث شد همان موقع آقای لاریجانی که رئیس مجلس بودند، پیشنهاد داشتند که قیمت 4هزار و 200 تومان ثبات بماند و سران موافقت کردند.»
این دو نقل قول از علی لاریجانی تاحدودی متناقض است اما داستان ارز 4200 روایت‌های مختلفی دیگری هم دارد؛ یک بار روحانی سال 99 در نشست خبری با مدیران رسانه‌ها تصمیم‌گیری نهایی برای ارز 4200 را تصمیم معاون اول خودش جهانگیری دانست؛ ولی‌الله سیف رئیس پیشین بانک مرکزی هم گفته بود در جلسه درباره دلار 4200 هیچکس موافق نبود الا روحانی! اما هم روحانی و هم دیگران بر این نکته متفق القول بودند که حاصل ارز 4200 فساد بود! روحانی در همان نشست خبری گفته بود به نظر من ارز 4200 مشکلی ایجاد نمی‌کرد، اگر مراقبت کافی می‌کردیم. اشکال در مراقبت بود. افرادی آمدند پول گرفتند یک ثبت سفارش ظاهری انجام دادند بعد تقلب کردند، جنسی که 40 میلیون لیست دادند. جنسی که خریدند آوردند 10 میلیون بوده و 30 میلیون در فرم‌ها تقلب کردند.
طبق گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات مجلس در فروردین‌ماه 99، حدود 31.4 میلیارد دلار برای واردات کالا به نرخ دولتی تامین ارز انجام شده بود و نزدیک به 5 میلیارد دلار میزان ارز دولتی بوده که تا نیمه آذر ماه سال 98 کالایی بابت آن وارد نشده است. به این ترتیب 15 درصد ارز دولتی تخصیص داده شده برای واردات بلاتکلیف است.
7- کابینه روزهای غیرسخت! بخشی از مصاحبه روحانی حاوی نکته تکان‌دهنده‌ای است؛ یکی از انتقادات به دولت قبل همواره این بود که وزرا بین مردم نیستند و کشور در حالت بی‌دولتی به‌سر می‌برد. حالا مشخص شد که وزرای دولت روحانی بعد از شروع تحریم‌های ترامپ قصد استعفای دسته جمعی و رها کردن مردم در شرایط جنگ اقتصادی را داشتند. «وقتی ترامپ جنگ اقتصادی را شروع کرد، اختلاف نظر اساسی در دولت وجود داشت که آیا با این وضعیت می‌توان کشور را اداره کرد یا نه؟ حتی عده‌ای از وزرا پیشنهاد کردند که استعفای دسته‌جمعی بدهیم. می‌گفتند در این وضعیت باید کسانی با تمام اختیارات بیایند و دولت را بگیرند وگرنه شرایط برای اداره کشور مساعد نیست. به من گفتند برو با رهبری صحبت کن. گفتم این راهکار عملی نیست.» چند ثانیه سکوت می‌کند و ادامه می‌دهد:«گفتم این رفتار را نامردی می‌دانم. وقتی ما برویم، رهبری تنها می‌شود.»
روحانی در جای دیگری می‌گوید: «یکی از وزرای دولت یازدهم پیش من آمد و گفت من آدم جنگ نیستم؛ اگر شما می‌خواهید بجنگید من نیستم و از دولت رفت!»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
