افشای خزانه خالی در بحبوحه مذاکرات؛ از نابلدی تا گرا به دشمن!
هنوز مشخص نیست به توافق رسیدن مذاکرات برجامی به نام کدام دولت در تاریخ ایران ثبت خواهد شد و اصولا آیا این اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟تیم مذاکره کننده دولت رئیسی گفت‌وگوها را آغاز کرده و باید منتظر بود که چه فرجامی رقم خواهد زد؟ اما این دور مذاکرات تفاوت بارزی با دور پیشین دارد؛ آن هم نه خارج از مرزها بلکه در نحوه مواجهه جریان‌های سیاسی داخلی کشور با موضع گیری های روسای جمهور مستقر در دو دوره مذاکرات است.تیم مذاکره کننده رئیسی خوش اقبال است که حالا جریان غالب سیاسی درون کشور با آنها همسو است و می تواند، تلاش خود را روی طرف های مذاکره متمرکز کند و از جانب فشارهای منتقدان داخلی، آسوده خاطر باشد. نمونه بارزی از تفاوت رویکرد جناح های داخلی به این پرونده ملی، موضع گیری متفاوت اصولگرایان به موضوع « خزانه خالی» مطرح شده از سوی روحانی و رئیسی در بحبوحه مذکرات است، جمله ای که سیل انتقادها و متهم کردن روحانی به دادن«پاس گل» به دشمن متهم می کردند اما الان ، سخنان مشابه رئیسی درباره «خزانه مقروض» و مقامات دولت او پیرامون تحویل گرفتن «خزانه خالی و کلی بدهی» را با سکوت بدرقه می کنند .
حمایت از ادعای افشای خزانه خالی است
«دولت سیزدهم نه یک خزانه خالی که یک خزانه مقروض را تحویل گرفت، ماهیانه ۱۰ هزار میلیارد تومان در کنار دیگر هزینه‌ها، برای فاکتورهای هزینه شده دولت قبل می‌پردازیم» این‌ها صحبت‌های ابراهیم رئیسی در روز دانشجو و در دانشگاه شریف است آن هم زمانی که برای دومین بار نمایندگان کشورها با تیم جدید ایرانی گفتگو می‌کردند. پیش تر نیز وی اعلام کرده بود که در نخستین ماه ریاست جمهوری‌اش، برای پرداخت حقوق کارمندان، به هیچ اعتبار و منبع مالی دسترسی نداشته و همچنان هم، در حال پرداخت سررسید بدهی‌های دولت قبل است.
اما این تنها صحبت رسمی درباره خزانه خالی از مقام‌ها+ی دولت سیزدهم نیست. محمد حسینی معاون پارلمانی رئیسی، پا را از رئیس خود هم فراتر گذاشت و مدعی شد که «دولت را با خزانه خالی و کلی بدهی تحویل گرفتیم.» او در جریان یک سخنرانی روز دانشجو در دانشگاه عباسپور گفته بود: «همه می‌دانیم آقای رئیسی در یک شرایط گل و بلبل کشور را تحویل نگرفته است. همین الان ماهانه چند هزار میلیارد تومان بدهی‌های دولت سابق توسط دولت سیزدهم پرداخت می‌شود. اگر در گذشته می‌گفتند خزانه خالی تحویل گرفتیم ما باید بگوییم که علاوه بر آن دولت را با قرض فراوان تحویل گرفتیم.» همچنین مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه دیگر شخصی است که در دولت سیزدهم آن هم در هنگامه مذاکرات از خزانه خالی صحبت کرده و گفت: «وقتی ما در مردادماه امسال دولت را تحویل گرفته بودیم حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان تخصیص صادر شده بود، اما در خزانه پولی برای پرداخت نبود.»
در این میان، واکنش اصولگرایان به سخن گفتن رئیسی و اعضای کابینه اش از خزانه خالی در بزنگاه مذاکرات سرنوشت ساز هسته ای چه بود؟ پاسخ ، سکوت سرشار از حمایت آنان است، از طریق برجسته سازی رسانه ای ادعاهای دولتمردان درباره «خزانه خالی» و انتشار تحلیل ها و تفسیرهای تایید آمیز. تا اینحای کار و از زاویه ضربه زدن به رقیب ، این رویکرد با توجه به عرف سیاسی ایران ، شاید قابل توجیه باشد اما وقتی اعلام «خزانه خالی» با تضعیف مذاکرات برجامی و محدود شدن قدرت چانه زنی آنان گره می خورد ، اوضاع فرق می کند.
از نابلدی در مذاکرات تا گرا به دشمن
۱۸ خرداد ۱۴۰۰ رئیسی در قامت نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرده بود، گفته بود: «حتی یک دانشجوی ترم اول وزارت خارجه هم می‌داند کسی که در حال مذاکره است نباید بگوید خزانه کشور خالی است.» رئیسی در کنایه به روحانی تاکید کرده بود: «اگر زبان مذاکره را بلد بودند نمی‌گفتند خزانه خالی است.» محمدباقر قالیباف، از دیگر اصولگرایانی بود که سال ۹۲ و از جایگاه شهردار تهران به روحانی تاخته و گفته بود: «می‌خواهیم پشت میز مذاکره با قدرت حرف بزنیم، خب اگر بگوییم خزانه خالی است و از این حرف‌ها زده شود دیگر پشت میز مذاکره چه می خواهیم بگوییم؟»
همچنین حمید رسایی از اصولگراهای شناخته شده نیز آن زمان تاکید کرده بود «آقای روحانی یک بار در دانشگاه تهران و بار دیگر در مقر سازمان ملل و در گفت‌وگو با خبرنگاران گفتند خزانه خالی است و هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد اگر این موضوع واقعیت هم داشت بروید و در خانه دشمن بگوئید که خزانه خالی است.»
و اما حسین شریعتمداری سردبیر روزنامه کیهان که میان خزانه خالی روحانی و رئیسی تفاوت قائل می‌شود در سال ۹۹ گفته بود: «آنچه موجب رضایت مردم به انجام مذاکره با آمریکا شد، ابتدا سیاه‌نمایی او (حسن روحانی) از وضعیت کشور و گرای «خزانه خالی» به دشمن در ابتدای آغاز به کار دولت تدبیر و امید بود و در ادامه وعده‌های که با فریبکاری برای بزک مذاکرات به مردم داده شد.»
منافع تعیین کننده مواضع؟
دور بازی جدید برای دولتمردان شکل گرفته و حالا نوبخت رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه در دولت روحانی منتقد رویکرد دولت سیزدهم در زمان مذاکرات شده است. او با انتشار یک توئیت نوشته «چرا در حال مذاکره با کشورهایی که با ایران در جنگ اقتصادی هستند، برخی از مسوولین، اقتصاد کشور را درحال ورشکستگی و در بیان مشکلات بزرگنمایی می‌کنند؟ اگر جنگ نظامی بود آمار تلفات هم این طور گزارش می‌شد؟ با این رویکرد رهایی مردم از تحریم دشوارتر نمی‌شود؟»روزنامه کیهان در پاسخ به نوبخت مدعی شده که خزانه در سال۱۳۹۲ و در دولت روحانی خالی نبوده، حال آن که دولت سیزدهم نه فقط خزانه خالی بلکه خزانه‌ای مقروض را تحویل گرفته است.اگر استدلال اصولگرایان پذیرفته شود که در دولت رئیسی خزانه واقعا خالی است باز جای این سوال باقی می‌ماند که با توجه به استدلال اصولگرایان در زمان مذاکرات دولت گذشته که اعلام خزانه خالی، «گرا » دادن به دشمن محسوب می‌شد، آیا اعلام مشابهی از سوی دولت سیزدهم اصولگرا ، موضع مذاکره کنندگان را تضعیف نمی کند و «گرا» دادن به دشمن نیست؟ گویی ،اصولگرایان به جای محک زدن افراد با واقعیت ، واقعیت را با افراد ، می سنجند و به «سیاست یک بام و دو هوا، کشانده شده اند. این نکته از چشمان تیزبین افکارعمومی دور نمانده و در توجیه انتقادها ، حسین شریعتمداری تاکید کرده :«مسئولان دولت قبل با ادعای خالی بودن خزانه در پی القای این توهم بوده‌اند که «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» اما دولت سیزدهم با اعلام خزانه خالی و مقروض، از بلایی خبر می‌دهد که دولت قبل با اعتماد به آمریکا بر سر ملت آوار کرده است»، آیا چنین پاسخ هایی، اقناعی است یا توجیهی از سر ناچاری؟
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
