انتقاد رییس سازمان برنامه و بودجه از شیوه توزیع کمک‌های حمایتی

بخش مهمی از برنامه‌های کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در سیزدهمین دوره بر موضوع یارانه‌ها متمرکز بود اما به نظر می‌رسد شمارش معکوس برای تغییر ساختار پرداخت یارانه‌ها آغاز شده است.

طی روزهای اخیر انتقادات مهمی نسبت به شیوه کنونی پرداخت یارانه صورت گرفته و حتی برخی از نمایندگان مجلس نیز با مسئولان دولتی هم صدا شده و از طرح ویژه‌ای برای تغییر ساختار ۱۰ ساله پرداخت یارانه ها خبر می‌دهند.

تازه ترین اظهار نظر در این خصوص به مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه تعلق دارد.

وی با اشاره به توزیع یارانه نقدی گفت: با توجه به توزیع یارانه‌ها در بخش‌های مختلف آثار مثبت و اثربخشی مطلوب و قابل قبولی در بهبود سفره مردم، شاخص کلان اقتصادی و بخش تولید دیده نمی‌شود.

معاون رییس جمهوری با بیان اینکه بهبود اثرگذاری هدفمندسازی یارانه نیاز به مطالعه علمی و کارشناسی دارد، تصریح کرد: کارشناسان سازمان برنامه بودجه و مجموعه‌های پژوهشی با نگاه علمی و دقیق، مطالعه کارشناسی درباره هدفمندسازی یارانه‌ها داشته باشند تا اثرگذاری مثبت یارانه‌ها در بخش‌های مختلف جامعه و به ویژه صنعت، دیده شود.

وی نکته مهمی را در بین حوزه مورد اشاره قرار داده است.او معتقد است : رابطه منطقی بین رشد و مصرف وجود دارد به این معنی که وقتی مصرف بالا باشد، در مقابل رشد اقتصادی نیز باید بالا باشد که این مهم تحقق پیدا نکرده است و رشد مصرف، اعداد بالایی را نشان می‌دهد، ولی در مقابل رشد اقتصادی حاصل نشده است لذا با مدیریت علمی و کارشناسی و اصلاح منابع هدفمندسازی تحقق این مهم امکانپذیر است.

یارانه جدید به چه کسانی می‌رسد؟

در عین حال اخیرا مدیر عامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها از پرداخت دو هزار میلیارد تومان برای کاهش فقرمطلق، حمایت از زنان سرپرست خانوار، خدمات حمایتی مددجویان و کودکان کار و پرداخت مستمری به حساب کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور خبر داد.

طبق آخرین اعلام از ۳۴ میلیون مشمول یارانه معیشتی کرونا ۹ میلیون نفر از کمک‌بگیران سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند که به نظر می‌رسد این تعداد می‌توانند در انتظار یک یارانه جدید دیگر باشند.

علاوه بر این، اخیرا کمیته امداد اعلام کرده که سالانه ۹۰ هزار مسکن برای مددجویان ساخته خواهد شد. با توجه به اینکه احتمالا این مددجویان تمکن مالی برای بازپرداخت اقساط آن را نداشته باشند به نظر می‌رسد این واگذاری به شکل رایگان خواهد بود.

نمایندگان مجلس چه می گویند؟

نیمه شهریور ماه بود که یک عضو کمیسیون امورداخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی از طرح تقاضای برگزاری رفراندوم به منظور حذف یارانه‌های آشکار و پنهان در مجلس شورای اسلامی خبر داد.

ابوالفضل ابوترابی در حاشیه جلسه علنی مجلس با حضور در جمع خبرنگاران، بیان کرد: با توجه به رقم بسیار بالای یارانه نقدی که در سال پرداخت می‌شود، بنده بر اساس اصل ۵۹ قانون اساسی و ماده ۳۶ قانون همه‌پرسی، تقاضای برگزاری رفراندوم به منظور حذف یارانه‌های آشکار و پنهان و پرداخت مستقیم به مردم را تهیه کردم.

پیش از این نیز نمایندگان ساختار کنونی پرداخت یارانه را مورد اعتراض قرار داده بودند .

تلاش همه جانبه دولت و مجلس برای تغییر شرایط پرداخت یارانه صورت می‌گیرد که در سال گذشته یکی از مهمترین برنامه های مجلس افزایش رقم یارانه ها بود.

آذرماه سال گذشته میرتاج‌الدینی، نائب رییس کمیسیون برنامه و بودجه درباره مصوبه مجلس در خصوص پرداخت یارانه اعلام کرد : در حوزه اقتصادی نیز در مجلس یارانه کالایی را به تصویب رساندیم که ۶۰ میلیون نفر جامعه هدف ما هستند که ماهانه حساب خانوار شارژ شده و صرف خرید کالا شود که قرار است در ۶ ماهه اجرایی شود.

وی همچنین تاکید داشت: قانون مجلس درباره طرح یارانه معیشتی کاملاً روشن است و طبق مصوبه مجلس باید این یارانه به ۶۰ میلیون نفر از مردم داده شود و دولت نباید با تفسیر خود، این قانون را اجرا کند و تعداد مشمولان این قانون را کاهش دهد.

مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی شیوه کنونی پرداخت یارانه را به چالش کشیده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش از گزینه یارانه‌های شبه نقدی، به‌جای پرداخت مستقیم پول نقد به مردم رونمایی کرد که از آن به‌عنوان یارانه پدرانه یاد شده است. هدف از این گزارش و دفاع از یارانه‌های شبه نقدی این است که دولت در مقام پدر جامعه می‌خواهد و می‌تواند مردم را به مصرف یک کالا یا خدمت خاص ترغیب کند.

این مرکز اعلام کرده یارانه‌های شبه نقدی که برای استفاده از یک یا چند قلم کالا یا خدمات در اختیار مردم قرار می‌گیرد، به‌صورت گسترده در دیگر کشورهای جهان رایج است؛ به‌گونه‌ای که در کشورهای پیشرفته تا ۶درصد از مخارج سالانه کشور صرف این یارانه‌ها می‌شود.

به نظر می‎رسد با توجه به مواضع اخیر مقامات دولتی و همچنین نمایندگان مجلس در مورد مسئله یارانه‌ها ، تغییر ساختار پرداخت یارانه در راه است. به این ترتیب انتظار می‎رود همزمان با افزایش یارانه ها برای دهک های پایین درآمدی، قطع یارانه برخورداران در راه باشد.

جدول زیر دربردارنده اظهار نظر مقامات مختلف در خصوص یارانه‌هاست.

مقام	اظهار نظر
حجت الاسلام رییسی، رییس جمهوری	یارانه‌ها باید عادلانه پرداخت شود،از یارانه‌های پنهان، افراد خاص بهره‌مند می‌شوند و این یاناعادلانه نیز توزیع می‌شود.
احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی	شیوه کنونی پرداخت یارانه مناسب نیست .وی در جریان بررسی بودجه ١۴٠٠تاکید کرد: در کمتر کشوری سراغ داریم پرداخت‌های انتقالی مختلف، در سطح ایران داشته باشد. هم‌اکنون ۴ تا ۵ نوع پرداخت حمایتی و… در بودجه گنجانده شده است
حجت الله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی	قطعا این یارانه‌ای که الان پرداخت می‌شود اثر رفاهی ویژه‌ای ندارد.وی تاکید کرده که به تبعیض در پرداخت یارانه‌ها قائل است، یعنی کسانی که متمول هستند، به شرط شناسایی، با کاهش یارانه و قطع آن روبرو شود و کسانی که متوسط و فقیر هستند، با افزایش مبلغ یارانه مواجه شوند.
هادی قوامی ، معاون وزیر اقتصاد	رقم یارانه پنهان در اقتصاد ایران حدود ۵۰ میلیارد دلار معادل ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان است؛ که سهم هر ایرانی از این یارانه روزانه ۴۵ هزار تومان است.
مسعود میرکاظمی : رییس سازمان برنامه و بودجه	با توجه به توزیع یارانه‌ها در بخش‌های مختلف آثار مثبت و اثربخشی مطلوب و قابل قبولی در بهبود سفره مردم، شاخص کلان اقتصادی و بخش تولید دیده نمی‌شود.
رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس	هدفمندی یارانه‌ها به توزیع عدالت در جامعه کمکی نکرده است. یارانه‌های پنهان و آشکار بیش از بودجه عمومی کشور است و معادل ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان در کشور است. یارانه انرژی که به دهک‌های درآمدی دهم داده می‌شود ۲۳ برابر یارانه انرژی است که به دهک درآمدی اول داده می‌شود.