بایدن و پوتین آتش جنگ را خاموش کردند

ایرنا : در دوره ریاست جمهوری جو بایدن که مدت کوتاهی از آن می گذرد بحران در روابط روسیه و آمریکا به اوج رسید.

تا همین هفته گذشته، جهان شاهد بحران روابط روسیه و آمریکا بود به نحوی که تنش برسر عوامل مختلف به اوج رسید و سخن از رویارویی نظامی بین واشنگتن و مسکو در دریای سیاه بر سر اوکراین به میان آمد اما اجلاس ژنو ظاهرا آبی بر آتش بحران بود.

 «قاتل خوانده شدن» پوتین از سوی بایدن نیز منجر به بازگشت  سفرای دو طرف به کشورهایشان شد.

تحریم های جدیدی علیه روسیه اعمال شد که به گفته واشنگتن برخی از انها به خاطر همبستگی با جنگ های دیپلماتیک اروپا علیه روسیه بود. تشدید تنش در شرق اوکراین، همراه با اعزام ناوهای جنگی آمریکایی به دریای سیاه، تقریباً دو کشور را در آستانه یک درگیری مسلحانه قرار داده بود.

روابط بد آنقدر بی انتها شده بود که کارشناسان پیش بینی می کردند،  دیدار رهبران دو کشور در ژنو تاثیری بر کنترل شعله های بحران مناسبات تیره دو طرف نخواهد داشت اما برخلاف پیش بینی ها پوتین و بایدن راضی از اجلاس چهار ساعته ژنو بیرون آمدند.

مهمترین تصمیم  و توافق آنها بازگشت سفرای دو کشور به محل خدمتشان در واشنگتن و مسکو بود که بعد از قاتل توصیف شدن پوتین از سوی بایدن مجبور به ترک محل خدمت شدند. به اعتقاد دو طرف، شفاف سازی مواضع و گفت و گوی پایدار در باره موضوعات مورد اختلاف بدون فعالیت همکاری های  دیپلماتیک دو کشور و گروه های کاری که به طور منظم درباره مهمترین موضوعات دوجانبه برگزار می شوند، عملاً غیرممکن است.   

ناظران در روسیه بر این باور هستند که این دو رهبر در دیدار با یکدیگر با وجود همه اختلافات تلاش کردند تا اوضاع را کمی آرام کنند؛ وضعیتی که بدترین روابط از زمان جنگ سرد و از سال ۲۰۱۶میلادی ارزیابی شده است. اما اکنون این سوال پیش آمده است که بعد از توافقات پوتین و بایدن در اجلاس ژنو آیا طوفان بحران روابط بین آمریکا و روسیه کنترل خواهد شد؟

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه و جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده در ۱۶ ژوئن(۲۶ خرداد) حدود چهار ساعت صحبت کردند که دو ساعت رو در رو  و دو ساعت دیگر همراه با هیات هایشان بود، اما در کنفرانس های مطبوعاتی جداگانه نطراتشان را از نتایج اجلاس بیان کردند.



بایدن گفت: «رئیس جمهور پوتین و من مسئولیت بزرگی داریم. ما اختلافاتی داریم، اما باید یک رابطه قوی داشته باشیم. «من به پوتین گفتم که کار من آسیب رساندن به روسیه نیست، بلکه محافظت از مردم آمریکا است.» با این حال، به گفته بایدن، او در مورد الکسی ناوالنی و شهروندان آمریکایی که در زندان های روسیه هستند صحبت کرد و اظهار داشت که از حقوق آنها دفاع می کند.

پوتین هم با بیان اینکه این دیدار سازنده بود؛ گفت: موضوع کار دو سفیر در واشنگتن و مسکو حل شده است که باید در باره موضوعات مورد اختلاف را پیگیری و شفاف سازی کنند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه گفت: امیدوارم در آمریکا به بایدن اجازه کار داده شود و وضعیت روابط مسکو و واشنگتن در سال های گذشته تکرار نشود.

پوتین دو روز بعد از نشست ژنو طی جلسه ای داخلی در مسکو، همتای آمریکایی خود را یک فرد حرفه ای عنوان کرد که «با او باید بسیار دقیق کار کرد تا چیزی را از دست نداد». او تصریح کرد: «تصویری که از بایدن در رسانه ها منعکس می شود هیچ ارتباطی با واقعیت ندارد».

وی درباره نتایج نشست با بایدن گفت: مواضع کلیدی که می توانیم با آمریکا به آنها نزدیکتر شویم را شناسایی کردیم و بسته به آمادگی واشنگتن، ما هم آماده ادامه گفت و گو با آمریکا هستیم.

اجلاس ژنو مکانیسم کنترل اختلافات روسیه و آمریکا

به عقیده «الکسی پوشکوف» رئیس کمیسیون شورای اطلاعات فدراسیون روسیه در تعامل بارسانه ها گفت: نشست روسای جمهوری روسیه و ایالات متحده در ژنو "مکانیسمی برای کنترل اختلافات" ایجاد کرد.  

این سناتور در گفت و گویی با خبرنگاران روس خاطرنشان کرد که روسیه و ایالات متحده ۹۲ درصد از ظرفیت هسته ای جهان را تشکیل می دهند. «پس از نشست پوتین و بایدن، که به نظر من کاملا سازنده برگزار شد، جهان نفس راحتی کشید. تنش فزاینده بین مسکو و واشنگتن پس از نشست در ژنو دیگر نباید منجر به یک رویارویی نظامی شود.»

وی از جمله نتایج خاص این نشست را توافق نامه ای در مورد بازگشت متقابل سفرا و همچنین توافق نامه ایجاد کارگروه مشترک امنیت سایبری  نام برد. اما نکته اصلی که پوشکوف به آن توجه کرد «نتیجه سیاسی و روانی» اجلاس ژنو بود. به گفته وی، هر دو رئیس جمهور نشان دادند که می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند: پوتین گفت هیچ خصومت وجود ندارد، بایدن مذاکرات را «خوب»  توصیف کرد.

به عقیده این سناتور  نتیچه اجلاس نشان می دهد که گفت و گوی منظم بین دو رئیس جمهور، از جمله درباره حادترین موضوعات، امکان پذیر است و این یک تغییر کیفی در روابط است. اگرچه کل اختلاف نظر باقی مانده است.  

اجلاس ژنو: پیشرفت بزرگ؟

فیودور وویتولوفسکی یکی از تحلیلگران روسی در مقاله ای در سایت تحقیقی شورای بین الملل روسیه از اجلاس ژنو به عنوان یک پیشرفت عظیم نام می برد و می گوید:

«درک این نکته مهم است که ثبات و تضمین ثبات مترادف با وضع موجود با تمایل طرفین برای بهبود کیفی روابط نیست، بلکه افزایش قابل پیش بینی بودن رفتار یکدیگر است. این امر مستلزم درک صحیح مواضع طرفین در مورد موضوعات اصلی، شناسایی "خطوط قرمز" قابل قبول متقابل و درک عواقب احتمالی است که این اجلاس امکان آن را بوجود آورد».

وی گفت: این اجلاس همچنین امکان ایجاد کانال های ارتباطی بین دو کشور و  مکان شناسایی فرصت های همزیستی منافع طرفین را بوجود آورد که در این راستا بازگشت سفرا بسیار مهم است.

مدیریت منافع و اختلافات

دیمیتری سوسلوف یکی دیگر از تحلیلگران روسی می گوید: دو طرف علاوه بر داشتن کانالهای ارتباطی برای ادامه گفت و گو باید برای رسیدن به توافق، به ویژه در مناطقی که منافع روسیه و ایالات متحده همپوشانی دارند، تمایل داشته باشند.

وی گفت: «در درجه اول توافق برای  منطقه ثبات راهبردی است. مهمترین موضوع سلاح های هسته ای هستند که دو طرف مسوولیت جهانی دارند و باید در این مورد به توافق کامل برسند.

این کارشناس به موضوعات افغانستان و سوریه اشاره کرد که هر دو منافع دارند و لازم است در این موارد نیز به توافق برسند. مصالحه در مورد چنین موضوعات بین المللی بدون امتیاز هر یک از طرفین غیرممکن است.