تصمیم نهایی برجام با رئیس جمهور است؟
مذاکرات در وین هم از ترکش های انتخاباتی در امان نمانده است. در حالی که گفتگوها همچنان برقرار است اما گفتگو کنندگان معتقدند که رسیدن به توافق به دولت دوازدهم نخواهد رسید و این در دولت بعدی پیگیری خواهد شد. از سوی دیگر برخی کاندیداهای انتخاباتی که علاقه زیادی به توافق هسته ای و روند اتفاقات وین نشان نمی دادند هم حالا کناره گرفته اند و آنهایی که در رقابت حضور دارند توافق و بازگشت به برجام را دارای اهمیت می شمارند.
مذاکره کننده ایرانی می گوید گفتگوهای فنی و قانونی و سیاسی نیازمند بحث و رایزنی های زیادی است. از آن سوی برخی منابع اروپایی هنوز بر سر اینکه دولت فعلی در تهران می تواند به توافقی برسد گفتگو می کنند. رافایل گروسی مدیرکل اژانس بین المللی انرژی اتمی هم می گوید برای ادامه فرایند احیای توافق هسته ای باید منتظر دولت جدید ماند.
امریکایی ها می دانند که تصمیم نهایی در مورد برجام را تنها رییس جمهور نمی گیرد
سید علی بیگدلی کارشناس امور بین الملل در این زمینه به خبرآنلاین می گوید: برای امریکایی ها فرقی نمی کند که چه کسی در ایران حاکم است و می دانند که در چنین مواردی ارگان‌های بالادستی باید تصمیم گیری کنند و رییس جمهور به تنهایی نمی تواند تصمیم نهایی را بگیرد. برخی معتقدند که ممکن است جناح راست در صورتی که به قدرت برسد، نگاهش به غرب نگاهی ستیزه جویانه باشد، ولی این در شرایط فعلی این اجازه را نمی دهد و این بیشتر در داخل در موردش صحبت می شود. از طرف دیگر این وضعیت و نگاه ستیزه جویانه به غرب هم حتی از سوی جناح راست نمی تواند ادامه پیدا کند. چرا که وضعیت اقتصادی به دلیل بحران کرونا و تحریم ها خوب نیست. با این حال چه جناح راست بر سر کار بیاید و چه جناح چپ، روسای جمهور در ایران نمی توانند به صورت مستقیم وارد گفتگو با امریکایی ها شوند و بنابراین گرفتن چنین تصمیماتی که تصمیمات کلان است بر عهده نهادهای دیگر است.
این کارشناس روابط بین الملل با تاکید بر اینکه سیاست خارجی کلان ایران، خصوصا در بحث مذاکره و برجام که از سوی نظام تبیین می شود بیان کرد: «بنابراین آنچه که در وین بی نتیجه مانده به این دلیل است که سطح انتظارات ما با توانمندی امریکایی ها برابر نیست. ما می خواهیم که همه تحریم ها برداشته شوند یا راستی آزمایی انجام بگیرد که خب این مساله حتی در متن برجام هم نیست. چون مثلا امریکایی ها که نمی توانند به توتال فرانسه بگویند باید برای سرمایه گذاری بر روی منابع نفتی ایران به این کشور بروید. یا دولت های اروپایی نمی توانند در کار شرکت های این کشور دخالت کنند. از آن طرف بایدن نمی تواند از همه تحریم های ایران در این مرحله عقب بکشد چرا که هم در داخل امریکا نیازمند تایید سناست و هم متحدانش چنین اجازه ای را نمی دهند.
بیگدلی با تاکید بر مشکلات طرفین بر سر یک توافق جامع با یک راه حل دو مرحله ای گفت: «پیشنهاد من این است که ما تحریم ها را دو مرحله ای کنیم و مرحله ای که مربوط به شکست برجام بوده و مربوط به نفت و گاز و سوییفت بوده را برداریم تا روان سازی اقتصادی صورت بگیرد و در مرحله دوم به دیگر تحریم ها بپردازیم. البته ایران نمی خواهد که امریکایی ها به بهانه مرحله دوم تهران را به خاطر مسائل موشکی و ... تحت فشار قرار دهد. علت اینکه در این شش جلسه نتیجه ای هم حاصل نشده، همین تضادهاست. امریکایی ها انتظارات ایران را بالا دانسته و شدنی نمی دانند. در دوره بعد هم هر کسی که رییس جمهور شود همین مشکلات وجود دارد.»
این استاد مطالعات آمریکا در ادامه در پاسخ به این که برخی گزینه ها که نگاه مثبتی به توافق هسته ای نداشته اند انصراف داده اند و حالا باقی کاندیداها مشکلی با توافق ندارند، چه آینده ای را رقم می زنند توضیح داد: همانطور که گفتید اقایان جلیلی و زاکانی که کنار رفته اند و آن تفکر تندرویی که وجود داشت از رقابت خارج شده است. اما بقیه کاندیداها به تنهایی نمی توانند مشکل را حل کنند و حل مسائل کلانی که در مورد برجام وجود دارد تنها به عهده آنان نیست. اما آنچه که وجود دارد نوع عملکرد دیپلمات هاست که کاندیداهای باقی مانده بنا بر اینکه چه کابینه ای را بچینند و... با هم متفاوتند. رویه فعلی نمی تواند تا ابد ادامه داشته باشد. مقامات ارشد ما می دانند که در خاورمیانه یک جبهه با شرکت عربستان، مصر، ترکیه و رژیم صهیونیستی در حال تشکیل است که اگر این اتفاق بیفتد و ما در مذاکرات وین ناکام بمانیم مشکلات بیشتر خواهند شد و به زیان ایران تمام می شود.
علی بیگدلی در نهایت با اشاره به مشکلات موجود بیان کرد: «با توجه به اعلام اخیری که از سوی دیپلمات ها صورت گرفته به نظر می رسد که مشکلات موجود در وین کماکان وجود دارد و بعید نیست که مذاکرات در دولت بعدی هم به نتیجه نرسند. بر خلاف گفته های امیدبخش پیشین حاضران در وین، اخیرا ما شاهد حرف های امیدوار کننده ای نبوده ایم و این زمانی است که کشورها باید به دنبال راه حلی جدی برای حل بحران باشند. چرا که به هر حال احیای توافق هسته ای چیزی است که هم تهران آن را می خواهد و هم واشنگتن و دیگر کشور های 4+1 و باید تلاش شود که روند سریع تر طی شود.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
