کدام بخش از بودجه نیاز به اصلاح دارد؟
بعد از حرف و حدیث‌های فراوان پیرامون بودجه ۱۴۰۰ و مصوبات کمیسیون تلفیق که واکنش هایی را از سوی دولتی ها در پی داشت ، ۱۵ بهمن ماه بود که کلیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به رای گذاشته شد و با ۹۹ رای موافق و ۱۴۸ رای مخالف رد شد.
رئیس جمهور که پیش تر با انتقاد به تغییرات مجلس در بودجه همواره در صحبت های خود برحفظ شاکله لایحه بودجه تاکید داشت، درباره نحوه بررسی بودجه در مجلس گفته بود: از وزرای اقتصادی و سازمان برنامه و بودجه می‌خواهم راجع به بودجه به مردم بگویید بودجه عمومی ما که ۸۴۱ هزار میلیارد تومان بوده الان در کمیسیون تلفیق چقدر زیاد شده است؟ بودجه چطور بالا رفت؟ و در کجا‌ها افزایش دادند؟ تاکید می‌کنم اگر شاکله و اهداف بودجه به هم نخورد، با مجلس همکاری می‌کنیم، ولی اگر به همین صورت بخواهد جلو برود ممکن است با مشکلاتی مواجه شویم که امیدواریم این چنین نشود.
این اظهارات رئیس جمهور در دفاع از لایحه تنظیمی دولت بود. اما او در آخرین جلسه ستاد هماهنگی اقتصاد دولت در اظهار نظرهایی که بوی تعامل می دهد، گفته است: در اولین فرصت مصوبه جدید دولت درخصوص لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس ارائه خواهد شد.
البته روحانی در ادامه با اشاره به تبعات طولانی شدن روند تصویب لایحه بودجه در صحن مجلس بیان کرد: تاخیر در تصویب و جنجال بر سر موضوع مهمی، چون لایحه بودجه، بی تردید اثرات منفی خود را بر اقتصاد کشور داشته و خواهد داشت و از مجلس محترم انتظار می‌رود، اصلاحیه دولت به دور از تنش و در آرامش مورد بررسی قرار گیرد و درکوتاه‌ترین زمان به رای گذاشته شود.
بودجه تغییر ۵ درصدی بیشتر نخواهد داشت
علی قنبری عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به رد بودجه در مجلس و اصلاحات دولت بر آن اظهار کرد: به احتمال بسیار اگر دولت اصلاحات را سریع به مجلس بفرستد، بودجه در اسفند ماه به صحن علنی وارد می‌شود و طی ۲۰ روز تصویب آن به طول می انجامد و سپس به شورای نگهبان فرستاده می‌شود.
استاد دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: به اعتقاد من تغییرات بودجه زیاد نیست. معمول آن این است که بودجه تغییر ۵ درصدی بیشتر نخواهد داشت. شاکله اصلی بودجه تغییر نکرده است فقط در موضوع یارانه‌ها تغییرات قابل توجهی را شاهد بوده ایم.
یارانه با قیمت یک شانه تخم مرغ برابر است!
قنبری افزود: هنوز یارانه‌ها تصویب نشده، زیرا کمیسیون تلفیق اعلام کرده است مذاکره‌ای با دولت انجام می‌دهد و سپس تصویب می‌کند. در یارانه‌ها تغییراتی انجام شده است که موافق آن نیستم. بهتر است اقداماتی انجام شود که مردم از نظر دستیابی به قیمت‌های پایین کالا‌ها مشکلی نداشته باشند و بهره‌مند شوند. در واقع اختصاص ۴۵ هزار تومان در ماه، مبلغ ناچیزی بوده که با قیمت یک شانه تخم مرغ برابر است.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس درباره دو سقفی شدن یارانه ها تصریح کرد: اگر مبلغ یارانه‌ها را برای اشتغالزایی و در جهت رفاه عموم مردم استفاده می‌کردند تاثیر بیشتری داشت. در واقع استفاده از منابع مالی برای افزایش یارانه‌ها در بخش تولید آثار مثبت بسیاری خواهد داشت.
لزوم هدایت یارانه به سمت خط تولید
او ادامه داد: به هر حال دیدگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد . مبلغ یارانه‌ها باید در خط تولید به کار گرفته می‌شد. دو سقفی شدن یارانه هم کاری را از پیش نمی‌برد. به توسعه رفاه عموم کمکی نمی‌کند. معتقد هستم این منابع باید به کمیته امداد، بهزیستی و دستگاه‌هایی که متولی و حامی اقشار آسیب پذیر هستند، اختصاص یابد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: موافق اختصاص و پرداخت یارانه نقدی نیستم اگر حمایت‌ها در بخش سرمایه گذاری باشد موثر خواهدبود. وقتی یارانه نقدی باشد و در جامعه هزینه شود، به نظر نمی‌رسد تاثیر مثبتی بر سطح معیشت مردم داشته باشد. افزایش یارانه نقدی هم تنها به افزایش نقدینگی در جامعه منجر خواهد شد و تورم را به دنبال دارد.
استاد دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به موضوع اصلاحات مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ هم افزود: افزایش درآمد‌های مالیاتی هم به شرط اینکه تنها متوجه اقشار آسیب پذیر نباشد اقدام مثبتی است. افزایش مالیات باید به صورت پلکانی انجام شود، البته کف معافیت مالیاتی مناسب نیست باید بر حقوق‌های بالای ۶ میلیون تومان، مالیات قرار می‌دادند.
بخشی از افزایش نرخ ارز ناشی از جو روانی بود
مهرداد لاهوتی مشاور سازمان برنامه و بودجه و نماینده ادوار مجلس در گفت وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در تشریح جزییات لایحه بودجه ۱۴۰۰ و تغییرات اعمال شده از سوی کمیسیون تلفیق اظهار کرد: دولت پیش بینی فروش قیمت نفت را ۴۰ دلار و قیمت ارز را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرده بود. تعداد بشکه را کاهش داده، اما قیمت ارز را ۱۷ هزار ۵۰۰ تومان پیش بینی کرده بود.
مشاور سازمان برنامه و بودجه افزود: از سویی دولت نه تنها از درآمد‌ها کم نکرده، بلکه آن را افزایش داده است و به دنبال این بود که حباب را بشکند. بخشی از افزایش نرخ ارز ناشی از وجود جو روانی بوده که نوسانات اخیر مصداق آن است. تصمیم دولت می‌توانست به پیدا کردن جایگاه واقعی ارز کمک کند. وقتی مجلس نرخ ۱۷ هزارو پانصد تومان را تعیین می‌کند به این معناست که نرخ بازار بسیار بیش از این میزان خواهد بود. نکته دیگر اینکه دولت هر سال ارز ۴۲۰۰ تومانی را برای کالا‌های اساسی لحاظ می‌کند؛ که قبلا ۲۵ نوع کالا بود در حال حاضر به ۵ قلم کاهش پیدا کرده است.
مجلس در حذف ارز ترجیحی باید به تبعات آن بیندیشد
نماینده ادوار مجلس بیان کرد: می‌توان دارو را با ارز آزاد وارد کرد و باید راهکار آن را پیدا کنند که یک راهکار بیمه‌ای می‌تواند راهگشا باشد. البته من اصراری بر تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی ندارم. نکته دوم نوسانات ارزی بوده، ممکن است کسی با نرخ ۲۰ هزار تومانی و شخصی دیگر با نرخ ۲۵ هزار تومانی دارو وارد کند. تک نرخی بودن را چگونه باید تعیین کرد. باید فکری به حال کسانی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند هم کرد. مجلس در حذف کردن ارز ترجیحی باید به تبعات آن نیز بیندیشد.
او بیان کرد: به عنوان مثال در موضوع واردات کالا‌های اساسی، سال پیش سه میلیون تن گندم وارد کردیم امسال هم حدود دو و نیم میلیون تن واردات داشتیم. نمی‌توانیم که گندم را با ارز آزاد وارد کنیم، زیرا کنجاله و ذرت و جو را هم شامل می‌شود. حذف ارز ترجیحی اتفاق افتاده بدون اینکه راهکاری برای آن در نظر گرفته شود و مشخص نشده در بخش هزینه‌ای باید چه اقداماتی انجام شود.
لاهوتی تصریح کرد: موضوع دیگر اینکه منابع مالیاتی افزایش پیدا کرده است، دولت امسال ۱۷۹ هزار میلیارد تومان درآمد‌های مالیاتی پیش بینی کرده بود و این رقم در سال آینده ۲۲۵ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده یعنی ۴۵ هزار میلیارد تومان علاوه بر مبلغی که امسال باید وصول شود، اضافه شده است.
لایحه بودجه نباید به طرح نمایندگان تبدیل شود
نماینده مردم لنگرود در مجلس دهم اضافه کرد: با وجود شرایط کرونا و شرایطی که تولید دچار آسیب است، گردشگری با مشکلاتی مواجه شده و دولت می‌خواهد حدود ۵۰ هزار میلیارد بالاتر وصول کند و مجلس نظر دیگر دارد. اما نکته‌ای وجود دارد که رهبر معظم انقلاب هم بر آن تاکید داشتند اینکه هر لایحه‌ای که دولت ارائه می‌دهد میزان تغییرات نباید زیاد باشد که دیگر ماهیت لایحه بودن را از دست دهد و به طرح نمایندگان تبدیل شود.
لاهوتی تاکید کرد: البته شورای نگهبان هم همیشه به این موضوع پایبند بود تصور من این است که اگر به روال گذشته خود عمل می‌کرد و درصد تغییرات بالا را نمی‌پذیرفت، شاکله لایحه به هم نخورده بود .اگر تغییرات را لحاظ کند عملا لایحه دولت به هم خورده است. باید منتظر ماند و دید تا بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی چگونه بررسی می‌شود.
او ادامه داد: البته طی صحبتی که با برخی نمایندگان مجلس در کمیسیون برنامه و بودجه هم داشتم آن‌ها خیلی موافق با این میزان تغییرات نبودند. تمام موارد در لایحه به آن پرداخته شده اگر مجلس می‌خواهد تبصره‌ای را تغییر دهد یا به عنوان مثال در زمینه قانون مالیات خواستار تغییری هستند، به جای تغییر در بودجه ، جداگانه آن را بررسی کنند. معتقد هستم تغییرات بسیاری در شاکله بودجه اعمال شده، از طرفی هم تصویب نشدن لایحه در مجلس به نوعی بلاتکلیفی محسوب می‌شود.
لاهوتی تصریح کرد: شورای نگهبان بر حفظ لایحه اهتمام داشته، معمولا بودجه حداکثر ۳ تا ۵ درصد شامل تغییرات در مجلس می‌شده است. نباید از این نکته غافل شدکه لایحه بودجه سال آینده را دولت ماه‌هاست که بر روی شاکله آن به طور کارشناسی کار کرده است. دولت قیمت ارز را با توجه به معیشت مردم در نظر گرفته بود.
افزایش سهم مالیات در بودجه ۱۴۰۰ با توجه به شرایط کرونایی به صلاح نیست
مشاور سازمان برنامه و بودجه بیان کرد: منتقدان می‌گویند هزینه‌های جاری بسیار افزایش داشته است از طرفی سقف درآمد غیر واقعی را بالا بردند و متناسب با درآمد غیر واقعی هزینه پیش بینی کردند دولت معتقد است ۸۴۱ هزار میلیارد تومان را قابل وصول پیش بینی کرده بود. این عدد قابل تحقق نیست و وقتی نباشد از بودجه عمرانی کم می‌شود. امیدواریم شورای نگهبان همکاری کند که تغیرات به حداقل برسد. افزایش سهم مالیات را در بودجه ۱۴۰۰ با توجه به شرایط کرونایی به صلاح نمی‌دانم.
۴ برابر شدن قیمت دارو با تصویب نرخ ارز ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی
نماینده مجلس دهم در خصوص نرخ ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی اعلام شده از سوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ هم گفت: اعتقاد به تک نرخی شدن ارز دارم، اما در شرایطی اجبار هم وجود دارد دولت در حال حاضر ناچار است. برای ۶ قلم کالای اساسی نباید ارز حذف شود. اگر دارو با ارز آزاد وارد شود، ۴ برابر قیمت افزایش پیدا می‌کند. هرکسی دارو در انبار داشته باشد با تصویب مجلس احتکار می‌کند و سال آینده با ۴ برابر قیمت بازار به فروش می‌رساند. این‌ها مسائلی است که باید بر روی آن فکر شود تا از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند.
گندم را نمی‌توان با ارز آزاد وارد کرد
مشاور برنامه و بودجه معتقد است: تصور من این است که معیشت سخت‌تر خواهد شد. گندم را نمی‌توان با ارز آزاد وارد کرد. نزدیک به ۹ میلیون تن ذرت وارد می شود و نزدیک به ۲ میلیون تن روغن نباتی وارد می‌کنیم که تولید در داخل کشور ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن است و در کنجاله ۱۰۰ درصد واردات داریم. این‌ها واقعیت‌های موجود است و هرکسی تخلف می‌کند باید راه حل برخورد با آن را پیدا کرد. حذف کردن نرخ ارز ترجیحی هم با شرایطی که مردم دچار آسیب نشوند مانعی ندارد. مردم نمی توانند دارو را به ۵ برابر نرخ معمولی خریداری کنند.کمیسیون تلفیق به زودی باید بودجه را به صحن علنی ببرد.
او گفت: فرصت قانونی کمیسیون تلفیق هم رو به اتمام است و باید مدیریت کنند. بررسی بودجه سه تا چهار هفته هم در صحن طول می‌کشد که باید این نکته مد نظر قرار بگیرد. رفت و برگشت‌های بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی نیز زمان بر خواهد بود. به هر حال باید تا اسفند ماه این مراحل به اتمام برسد تا بتوانند در سال آینده بودجه تصویب شده را ابلاغ کنند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
