روایتی از پیچیده‌ترین عملیات ایران

دفاع مقدس ملت ایران در هشت سال جنگ تحمیلی داستانی است واقعی؛ داستانی که هر چه به آن بپردازیم باز هم ناگفته های بسیاری دارد. دفاعی که همه ملت را پای کار آورد، پیر و جوان و دکتر و مهندس و زن و مرد و هر کسی که به این آب و خاک احساس تعلق خاطر داشت.

در این هشت سال رزمندگان ایران اسلامی عملیات‌های بسیار گسترده ای انجام دادند که شرح آن‌ها بو بر تن آدمی سیخ می کند. عملیات‌های بزرگی مثل بیت‌المقدس، فتح‌المبین، مرصاد، کربلای پنج، والفجر هشت، ثامن‌الائمه، محرم، رمضان و بسیاری دیگر که انجام شد تا ذره‌ای از خاک کشور کم نشود. اما در این میان یکی از این عملیات‌ها پیچیده‌ترین عملیات آبی خاکی جهان لقب گرفت؛ عملیات کربلای ۵.

شرایط جنگ بعد از عملیات کربلای چهار کمی پیچیده شد. این عملیاتِ نیروهای ایرانی توسط آواکس‌های آمریکایی و نیروهای منافقین لو رفت تا یک شکست برای رزمندگان کشورمان رقم بخورد؛ شکستی که البته به یک مقدمه برای پیروزی در عملیات بزرگ کربلای پنج منجر شد.

اساسی‌ترین نکته در مورد انجام عملیات بعد از شکست کربلای چهار ؛ این بود که رزمندگان ایرانی حتما باید پیروز می شدند و این موضوع شرایط را حساس و پیچیده کرده بود. دشمن هم با توجه به اهمیت منطقه، زمین شرق بصره را به انواع موانع و استحکامات مسلح کرده بود و با رها کردن آب در منطقه، انجام هر گونه عملیاتی را غیر ممکن کرده بود و در صورت انجام عملیات احتمال می رفت نیروها در استحکامات عراقی‌ها زمین‌گیر شوند و کربلای کربلای چهار دوباره تکرار شود.

دشمن در آن زمان به هیچ عنوان تصور نمی‌کرد که بعد از شکست عملیات کربلای ۴ و فقط طی ۱۵ روز عملیات دیگری با شرایط و ویژگی‌های خاص توسط نیروهای ایرانی انجام شود. منطقه کانال پرورش ماهی، جایی بود که دشمن با کمک کارشناسان نظامی غربی مستحکم‌ترین خطوط دفاعی را در شلمچه برای حفاظت از شهر بصره ایجاد و اعلام کرده بود که ایرانی‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند از این موانع عبور کنند. شکستن خط شلمچه برای عراق غیرقابل تصور بود.

سرعت عملیات به نحوی بود که لشکر ۲۷ محمد رسول الله فقط دو ساعت بعد از آغاز عملیات توانست از این کانال عبور کند. در واقع عملیات به گونه‌ای انجام شد که در دو روز نخست عراقی‌ها متوجه حمله نیروهای ایرانی نشدند. سه قرارگاه کربلا، قدس و نجف با حدود ۲۷ یگان سپاه در این عملیات شرکت داشتند.

مرکز اسناد دفاع مقدس می‌نویسد سردار سپهبد پاسدار شهید حاج قاسم سلیمانی در روایت این عملیات می‌گوید که یکی از پرخاطره‌ترین و مهم‌ترین برگ‌های تاریخ پر افتخار جنگ برای مردم استان کرمان، عملیات کربلای ۵ است. اگر بگویم در روز عملیات کربلای ۵، کربلایی در جوار کربلای امام حسین (صلوات الله علیه) به وقوع پیوست و همه آن فداکاری، ایثار، گذشت و ارزش‌هایی که توسط یاران امام حسین (صلوات الله علیه) به نمایش درآمد، سخنی به گزاف نگفته‌ام.

سخنان فرماندهان عراقی که رمزگذاری شده بود با تلفن های بیسیم برد بلند به راحتی رمزگشایی و شنود می شد. در این عملیات، پشتیبانی نیروی هوای و سیستم پدافند هوایی و توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز حضور بسیار فعالی داشتند به طوری که حجم عملیات و آتش توپخانه دو طرف به شدت سنگین بود.

جبهه ایران و عراق به خونین‌ترین روزهایش رسیده بود و تمام قدرت در طرف در زمین محدود شلمچه به میدان آمده بود. عراق حدود دو سوم استعداد ارتش خود یعنی ۱۸۰ تیپ را وارد منطقه نبرد کرده بود. می‌توان گفت شدیدترین و گسترده‌ترین عملیات در میان ۹۰ عملیات دفاع مقدس، کربلای ۵ بوده است.

دشمن از نظر اطلاعاتی نیز بسیار قوی‌تر از عملیات کربلای چهار شده بود، دارا بودن هواپیماهای آواکس، رادارها و رازیت ها که در مقابل تنفس و دمای بدن انسان حساسیت داشتند، کشف عملیات نیروهای ایرانی برای دشمن را بسیار آسان کرده بود و رزمندگان برای مخفی کردن عملیات خود، مستلزم هزینه های سنگینی بودند.

مقدار گازهای ناشی از پرتاب گلوله ها در فضای جبهه به حدی زیاد بود و تنفس را برای رزمندگان مشکل می‌کرد. در این عملیات ۳۰ هزار نفر به شهادت رسیده و یا مجروح شدند. سپاه پاسداران در عملیات کربلای ۵ آسیب جدی دید، زیرا تعدادی از فرماندهان و نخبگان خود مانند حاج حسین خرازی فرمانده لشگر اصفهان، حاج اسماعیل دقایقی فرمانده لشگر بدر و حجت الاسلام میثمی نماینده امام در قرارگاه خاتم الانبیا را از دست داد.

همزمان با آغاز عملیات کربلای ۵، ارتش عراق حملات خود به شهرها، نفتکش‌ها و تاسیسات نفتی ایران را آغاز کرد و تا سال ۶۶ به این حملات ادامه داد. رزمندگان ایرانی که تا قبل از این در دریا محتاطانه عمل می کردند، به همه حملات عراق پاسخ درخور دادند.

عملیات کربلای پنج دستاوردهای زیادی برای رزمندگان ایران اسلامی داشت. موقعیت سیاسی و نظامی‌عراق تضعیف شد و در نتیجه حملات گسترده این کشور به مراکز اقتصادی، صنعتی و مسکونی ایران بار دیگر آغاز شد. تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته و به تصویب قطع نامه ۵۹۸، که در آن برای اولین بار تا حدودی نظریات جمهوری اسلامی‌ایران لحاظ شده بود، در شورای امنیت سازمان ملل انجامید.

اوضاع جبهه‌های نبرد به سود قوای نظامی‌ایران تثبیت شد و سپاه پاسداران یکی از ارزنده‌ترین تجارب نظامی‌خود را کسب کرد. حضور گسترده نظامی آمریکا و متحدینش در خلیج فارس آغاز شد و یکی از هواپیماهای مسافربری ایران توسط ناوگان آمریکا ساقط گردید.