واکنش‌ها به قطع پخش کنفرانس خبری دونالد ترامپ
سه شبکه بزرگ خبری امریکا، ای بی سی، سی بی اس، و ان بی سی (ABC, CBS ,NBC ) زمانیکه ترامپ در کنفرانس خبری پنجشنبه خود در کاخ سفید درباره تقلب در انتخابات آمریکا صحبت کرد، پخش زنده سخنرانی او را قطع کردند. این شبکه‌ها پس از اینکه کارشناسان مستقر در استودیوهایشان توضیحاتی درباره خلاف واقع بودن صحبت‌های رئیس جمهور امریکا ارائه کردند، پخش کنفرانس خبری را به صورت زنده ادامه دادند.
ام اس ان بی سی (MSNBC) شبکه دیگری بود که تنها ۳۵ثانیه پس از آغاز کنفرانس خبری دونالد ترامپ پخش زنده این کنفرانس خبری را قطع کرد و آن را مغایر با واقعیت و علیه امنیت ملی کشور امریکا تشخیص داد.
این اقدام قاطع رسانه‌های خبری امریکایی اما در میان اهالی رسانه و مطبوعات کشور ما بازتاب فراوانی داشت. برخی این اتفاق را ناشی از قدرت رسانه و آزادی مطبوعات در کشور امریکا دانستند و برخی دیگر از پایمال شدن حقوق فردی ترامپ و رد شدن ادعاهای رسانه‌های امریکایی در راستای آزادی بیان نوشتند.
براین اساس به سراغ سه تن از اساتید علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری رفتیم تا نظراتشان را درباره هر دو دیدگاه مرتبط با این اتفاق جویا شویم. دکتر مجید رضاییان استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم، دکتر اکبر نصراللهی رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه آزاد تهران مرکز و دکتر نسیم مجیدی مدیر گروه رسانه و ارتباطات دانشگاه آزاد، اساتیدی بودند که نظرات خود را دراین‌باره بیان کردند.
مجید رضاییان: حقوق رسانه و حقوق فرد باید دوطرفه بررسی شود
مجید رضاییان: همان اندازه که دیگران به حقوق رسانه و آزادی بیان و دموکراسی رسانه‌ای معتقد هستند به همان نسبت باید روی دیگر سکه را بررسی کنیم. زمانی باید این موضوع را بررسی کرد که ببینیم خود آقای ترامپ چقدر به رسانه اهمیت داده است. بنابراین در این مورد خاص باید به پرونده و عملکرد آقای ترامپ و توهین‌های مستقیمی که به رسانه‌ها کرد هم توجه کنیم و اینکه ایشان اصلا معتقد به آزادی بیان و حقوق رسانه‌ها نبود. در عین حال رسانه هم می‌توانست صحبت‌های او را کامل پخش کند بعد در ادامه به صراحت بگوید این حرف‌ها توهین بود و ما پیگیری حقوقی می‌کنیم به مردم هم می‌گوییم. ایشان باید سند ارائه کند
دکتر مجید رضاییان در پاسخ به سوالی درباره عملکرد رسانه‌های خبری امریکا در قطع پوشش زنده کنفرانس خبری دونالد ترامپ می‌گوید: «حقوق افراد با حقوق رسانه باید متوازن بررسی شود. مدت‌هاست که آقای ترامپ هر زمانی صحبت کرده اصلا رسانه را قبول نداشته، با رسانه‌ها مشکل داشته، به خبرنگاران توهین کرده. مگر برخورد آقای ترامپ با رسانه‌ها و اخراج خبرنگاران از کنفرانس‌های خبری یادمان رفته؟ من خودم عمل مقابله بمثلی که با ایشان کردند را خیلی نمی‌پسندم اما در همین صحبت هم ایشان به رسانه‌ها توهین کرد.»
این استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم در ادامه با بیان اینکه دموکراسی رسانه‌ای یعنی رعایت حقوق طرفین گفت: «کسی که رئیس‌جمهور است چرا حقوق رسانه‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و رسما توهین می‌کند؟ این چه توجیهی دارد؟ ایشان می‌تواند بگوید رسانه‌ها این نظر را دارند من نظر دیگری دارم. توهین کردن به این صورت که بگوید رسانه‌ها هم دستشان در جریان تقلب است؛ آن هم درحالی‌که فعلا مدرکی برای تقلب وجود ندارد، چه توجیهی دارد؟ آن هم در سطح کسی که رئیس جمهور است.»
رضاییان سپس با بیان اینکه ترامپ حتی در همین صحبت اخیرش که از طرف شبکه‌های تلویزیونی قطع شد، به رسانه‌ها توهین کرد و گفت رسانه‌ها دارند جنایت می‌کنند و در جریان تقلب هستند گفت: «من معتقدم این موضوع نباید یک‌طرفه بررسی شود. همان اندازه که دیگران به حقوق رسانه و آزادی بیان و دموکراسی رسانه‌ای معتقد هستند به همان نسبت باید روی دیگر سکه را بررسی کنیم. زمانی باید این موضوع را بررسی کرد که ببینیم خود آقای ترامپ چقدر به رسانه اهمیت داده است. بنابراین در این مورد خاص باید به پرونده و عملکرد آقای ترامپ و توهین‌های مستقیمی که به رسانه‌ها کرد هم توجه کنیم و اینکه ایشان اصلا معتقد به آزادی بیان و حقوق رسانه‌ها نبود. در عین حال رسانه هم می‌توانست صحبت‌های او را کامل پخش کند بعد در ادامه به صراحت بگوید این حرف‌ها توهین بود و ما پیگیری حقوقی می‌کنیم به مردم هم می‌گوییم. ایشان باید سند ارائه کند.»
مجید رضاییان در ادامه در پاسخ به سوال دیگری درباره عملکرد توئیتر در برخورد با توئیت‌های ترامپ و زدن برچسب گمراه‌کننده به بعضی از توییت‌های رئیس‌جمهور امریکا درباره انتخابات گفت: «در این زمینه بسیار کار درستی انجام می‌شود. در کار رسانه اصل مهمی که وجود دارد صحت و سقم است و اینکه هر چیزی که باعث تشنج بشود و فضای کلی را مخدوش کند، رسانه حق دارد بگوید. توییتر با این کار تاکید می‌کند که این توییت این از نظر من لیبل گمراه کننده دارد چون هنوز قطعی نیست. همین که ترامپ می‌گوید تقلب شده و من می‌خواهم شکایت کنم، یعنی قاضی باید نظر بدهد و این اظهارنظرهای قبل از دادگاه است که ممکن است رد شود. همانطور که دیگران می‌گویند الان آرا این است ولی ما اعلام پیروزی نمی‌کنیم تا مراجع قضایی و اجرایی انتخابات نظر نهایی بدهند.»
اکبر نصراللهی: شبکه‌های خبری امریکا خلاف ادعاهای خود عمل کردند
اکبر نصراللهی: در اینکه ترامپ دروغ‌گو است و مغایر با امنیت ملی صحبت می‌کند و با خروج از بسیاری از تفاهمنامه‌ها و قراردادها باعث انزوای امریکا شده و حیثیت امریکایی‌ها را زیر سوال برده، شکی نیست ولی ایشان هم رئیس جمهور مستقر هست و حتی اگر هم نبود وقتی صحبتش زنده پخش می‌شود حتما یک فرد اثرگذار است؛ باید بگذارند این حرف تمام شود، بعد که تمام شد کارشناس‌های متعدد با مستندات زیادی حرف‌های او را رد کنند.
دکتر اکبر نصراللهی رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز قطع سخنان ترامپ در شبکه‌های خبری تلویزیون امریکا را یک کار غیرحرفه‌ای و مغایر با اصول و شعارهای ادعایی رسانه‌های غربی می‌داند. او بیان این نکته که قرار نیست در رسانه‌ها همه یک‌جور حرف بزنند یا همه درست و منطبق با واقعیت صحبت کنند گفت: «ممکن است در روز هزاران نفر در رسانه‌های متعدد حرف بزنند که حرف تعدادی از آنها نادرست باشد یا بخشی از حرف‌هایشان مغایر با واقعیت و عینیت خبر باشد. باید به ویژه در خبر و رسانه‌های خبری این اطلاعات و اخبار حتی اگر نادرست باشد منعکس شود و بعد در امتداد خبر و در برنامه‌های گفت‌وگومحور و ظرفیت‌های متعدد رسانه‌ای در رادیو، تلویزیون و مطبوعات و خبرگزاری‌های مختلف برای رد حرف‌های اشتباه از دیدگاههای مختلف افراد و کنش‌گران سیاسی اجتماعی استفاده شود.»
نصراللهی در ادامه گفت: «اینکه رسانه با این فرض و این تشخیص که این حرف غلط است مانع از انتشار حرف‌های یک فرد بشود یک کار آشکار ضد آزادی بیان و ضد حقوق فردی و به عبارتی سانسور است و به نظر من به ویژه از امریکایی‌ها و غربی‌ها که مدعی حق همه در تولید و انتشار اطلاعات و اخبار هستند و معتقدند این حق باید بدون هیچ محدودیتی تامین شود و ادعا دارند بر آزادی و اطلاع‌رسانی، این کار آنها، سانسور و خلاف اصول و شعارهای ادعایی و ناپسند است.»
استاد دانشگاه ارتباطات صحبت‌های خود را اینطور ادامه داد: «در اینکه ترامپ دروغ‌گو است و مغایر با امنیت ملی صحبت می‌کند و با خروج از بسیاری از تفاهمنامه‌ها و قراردادها باعث انزوای امریکا شده و حیثیت امریکایی‌ها را زیر سوال برده، شکی نیست ولی ایشان هم رئیس جمهور مستقر هست و حتی اگر هم نبود وقتی صحبتش زنده پخش می‌شود حتما یک فرد اثرگذار است؛ باید بگذارند این حرف تمام شود، بعد که تمام شد کارشناس‌های متعدد با مستندات زیادی حرف‌های او را رد کنند.»
اکبر نصراللهی سپس درباره این برداشت که عملکرد این رسانه‌های خبری به دلیل قدرت رسانه در کشور امریکا است گفت: «در ایران هم سابقه داشته که در دوره آقای احمدی‌نژاد یا همین دوره فعلی به دلایل مختلف، نه به این شکلی که در امریکا اتفاق افتاده اما به شکل دیگری صحبت‌های رئیس‌جمهور قطع شده. پس می‌شود نتیجه گرفت که رسانه‌های ایران هم بسیار قدرتمند هستند.»
وی ادامه داد: «در اینکه رسانه‌ها قدرت دارند و می‌توانند اثرگذار و از طرفی اثرپذیر باشند چیز خیلی عجیبی نیست در خود کشور ما هم سابقه داشته. حتما رسانه‌ها قدرتمند هستند و می‌توانند اثرگذار باشند و در چارچوب قوانین و مقررات به ویژه جایی که کنش‌گر سیاسی یا اقتصادی یا مذهبی مغایر با امنیت ملی حرف می‌زند، می‌توانند این صحبت‌ها را به بهانه‌های مختلف قطع کنند. این بهانه ممکن است این باشد که مثلا ما نزدیک به یک بخش خبری هستیم یا بهانه دیگری. ولی این اعمال قدرت اینجا اشتباه صورت گرفته و مغایر با اصول ادعایی خودشان است. ترامپ می‌خواست چه بگوید؟ مگر اینکه می‌گوید در انتخابات تقلب شده یا کل سیستم انتخابات آمریکا را زیر سوال برده، این مگر به گوش دنیا نرسیده؟ ترامپ چه چیزی می‌خواست بگوید که رسانه‌ها احساس خطر کردند و گفتند ما باید جلویش را بگیریم؟ آیا این بهتر و آبرومندانه‌تر و بیشتر در راستای حقوق فردی نبود که اجازه بدهند حرف‌هایش تمام شود و بعد با کارشناسان حقوقی و سیاسی صحبت‌های او را براساس اسناد و مدارک معتبر نقد کنند؟ این هم نشان‌دهنده قدرت رسانه می‌تواند باشد. اما قطع کردن صحبت‌های ترامپ مغایر با اصول ادعایی رسانه‌های غربی است.»
نصراللهی در پایان درباره عملکرد توئیتر در برچسب زدن به توئیت‌های دونالد ترامپ گفت: «اینکه توئیتر برچسب می‌زند کار درستی است. همین کار را هم می‌توانستند شبکه‌های تلویزیونی انجام بدهد. اگر یک کشور جهان سومی این کار را انجام می‌دادند خیلی جای اعتراض و گله نبود چون این رسانه‌ها ادعایی ندارند ولی رسانه‌هایی که ادعای حق دانستن مردم و انتشار آزاد اطلاعات را دارند این کارشان سانسور آشکار بوده.»
نسیم مجیدی: اقدام رسانه‌های امریکایی خلاف آزادی بیان بود
نسیم مجیدی: اگر چنین ادعایی درباره یک انتخابات یا هر موضوع دیگری در خاورمیانه یا حتی اروپا رخ داده بود، این شبکه‌های خبری به صورت گسترده آن را پخش می‌کردند و برایشان مهم نبود. درحقیقت می‌توان گفت رسانه‌های خبری امریکا در این مورد خاص ناسیونالیستی صرف و خودخواهانه عمل کردند. بارها شاهد بودیم برای خیلی از مسائل که ممکن بوده به درگیری در کشورهای دیگر منجر شود، مدافع آزادی بیان بودند و بی‌پروا همه چیز را پخش کردند.
نسیم مجیدی مدیر گروه رسانه دانشکده علوم ارتباطات در پاسخ به سوالی درباره اقدام رسانه‌های خبری امریکایی دیدگاه خود را اینطور بیان می‌کند: «واقعا به نظر می‌رسد قطع صحبت‌های یک نفر آن هم در جایی که مهد آزادی بیان است مغایر با اصول آزادی بیان و کار اشتباهی است اما چیزی که خود این شبکه‌های خبری مطرح می‌کنند این است که این صحبت‌ها امنیت ملی کشور امریکا را به خطر می‌انداخت و به همین دلیل صحبت‌های دونالد ترامپ را قطع کردند. اقدام رسانه‌ها با این توجیه نشان می‌دهد که سانسور برایشان آزاد است و در حقیقت قدرت رسانه‌ای برای آنها هر دو دَم را دارد.»
مجیدی در ادامه گفت: «ترامپ در آن کنفرانس خبری صحبت‌هایی مطرح کرد که می‌توانست باعث تهییج مردم شود و یک شورش به راه بیندازد. این اقدام خلاف امنیت ملی است. اگر از این منظر نگاه کنیم کار رسانه درست است هرچند با اصول اولیه خودشان مغایرت داشت. اما این نکته را در نظر داشته باشیم که در اصول آزادی بیان و اظهارنظر چند مورد استثنا وجود دارد که یکی از آنها امنیت ملی است.»
استاد دانشگاه علوم ارتباطات سپس با بیان اینکه با این دیدگاه رسانه در این موضوع برای جلوگیری از یک بحران ملی به رسالت خود عمل کرده گفت: «آن صحبت‌ها می‌توانست باعث تهییج مردم شود و وقتی آدم‌ها هیجان‌زده هستند ممکن است رفتارهای غلوشده‌ای از خودشان نشان بدهند. بنابراین می‌توان گفت هر چند ممکن است صحبت‌های ترامپ از طریق شبکه‌های اجتماعی یا شیوه‌های دیگری به گوش مردم برسد اما چون مخاطب عام و گسترده ندارد خطرساز نیست و بنابراین این کار باعث شده از یک بحران ملی جلوگیری شود.»
نسیم مجیدی در پایان گفت: «اگر چنین ادعایی درباره یک انتخابات یا هر موضوع دیگری در خاورمیانه یا حتی اروپا رخ داده بود، این شبکه‌های خبری به صورت گسترده آن را پخش می‌کردند و برایشان مهم نبود. درحقیقت می‌توان گفت رسانه‌های خبری امریکا در این مورد خاص ناسیونالیستی صرف و خودخواهانه عمل کردند. بارها شاهد بودیم برای خیلی از مسائل که ممکن بوده به درگیری در کشورهای دیگر منجر شود، مدافع آزادی بیان بودند و بی‌پروا همه چیز را پخش کردند.»
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
