بازار سهام به مرحله افسردگی رسیده است؟
بورس تهران هفته گذشته شاهد خروج ۵.۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی بود. ارزش معاملات هم در کانال ۵ هزار میلیارد تومان بود که کمترین میزان ارزش معاملات هفتگی از هفته اول فروردین به بعد است.
شاخص کل طی هفته گذشته حدود ۲/ ۶ درصد کاهش داشت و از محدوده یک‌میلیون و ۳۷۴ هزار و ۵۷ واحد به محدوده یک‌میلیون و ۲۸۸ هزار و ۳۳۰ واحد رسید. آمارها نشان می‌دهد از زمان عقب‌نشینی شاخص از نقطه اوج ۶۵ نماد بازار ریزش قیمتی بین ۵۰ تا ۶۶ درصد داشته‌اند.
بازار در حالی به‌استقبال هفته دوم آبان می‌رود که دیدگاه فعالان بازار در خصوص روند آن کاملاً قطبی شده است؛ برخی اعتقاد دارند بازار هفته کم نوسان و متعادلی را پشت سر می‌گذارد و برخی تأکید دارند بازار تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روند منفی را پشت سر خواهد گذاشت.
تحلیل‌ها درباره بورس تهران را می‌توان در سه سناریو دسته‌بندی کرد.
سناریوی نخست: تحلیل گران طرفداران این سناریو اعتقاد دارند بازار سرمایه از مرحله تردید و عصبانیت به مرحله افسردگی رسیده است. در این مرحله که برخی مرحله افسردگی است بسیاری به زیان‌ها توجه دارند. خصوصاً سرمایه‌گذاران خرد به هر افزایش قیمتی بدبین هستند. همین بدبینی موجب شده موجی در بازار ایجاد شود که برخلاف نیمه اول تابستان باشد.
در آن مقطع سهام ارزنده و غیر ارزنده باهم بالا رفتند و حال سهام ارزنده و غیره ارزنده باهم در حال نزول هستند.
از دید این گروه پس از انتخابات آمریکا و برطرف شدن عدم قطعیت سیاسی شاید در کوتاه‌مدت بازار دچار نوسان نزولی شود اما به‌مرور بازار مسیر خود را می‌شناسد و در مسیر جدید، سهامی که دارای پشتوانه بنیادی هستند رشد می‌کنند و سهامی که از پشتوانه بنیادی برخوردار نیستند رونقی پیدا نخواهند کرد.
از دید این گروه حتی اگر بایدن انتخاب شود پس از فروکش هیجان بسیاری از سهام شرکت‌ها پشتوانه رشد دارند سهامی که پایه صادراتی دارند یا در بازار داخلی جایگاه تضمین‌شده‌ای پیداکرده‌اند. از دید این گروه فارغ از این که در آمریکا چه اتفاقی بیفتد فاز اصلاح بورس تمام شده است و شاخص به اندازه تورم به اضافه درصد محدودی رشد خواهد کرد. البته شرط این گروه برای رونق در ادامه بایدن حذف مداخله‌های قیمتی و دستور از سوی سازمان‌های نظارتی و دولت است.
سناریوی دوم: در سناریوی دوم کاملاً بر جنبه روانی تکیه شده است؛ معامله گران بازار بیشتر پیرو این سناریو هستند و اعتقاد دارند اگر در انتخابات آمریکا بایدن انتخاب شود تمامی بازارهای دارایی با ریزش مواجه می‌شوند، بورس نیز از این قاعده مستثنی نیست و حتی احتمال دارد تا سطح یک‌میلیون واحد کاهش پیدا کند؛ اما اگر نتیجه انتخابات آمریکا ادامه وضع موجود باشد بازار می‌تواند بخشی از سطوح قیمتی از دست رفته را پس بگیرد و برای آینده با توجه به حرکت قیمت دلار و سایر بازارها تصمیم بگیرد.
سناریوی سوم: در این سناریو عوامل کاملاً اقتصادی در نظر گرفته می‌شود و طرفداران آن اعتقاد دارند بازار سهام به سطحی بازخواهد گشت که سطح متعادل آن به جهت متغیرهای اقتصادی است. از دید این گروه ریزش سهام تا جایی که نسبت قیمت به درآمد به روندهای بلندمدت آن نزدیک شود ادامه خواهد داشت و نتیجه انتخابات امریکا نیز نمی‌تواند تعدیل‌کننده این روند به‌طورجدی باشد. به گفته این گروه حتی اگر نتیجه انتخابات وقفه‌ای در ریزش بورس ایجاد کند بازهم شاخص امکان کاهش قیمت پس از خوابیدن هیجان را دارد.
از دید این گروه بسیاری از کسانی که تصور می‌کنند با انتخاب ترامپ شاخص بورس بالا می‌رود روی افزایش نرخ ارز و نرخ تورم حساب کرده‌اند. غافل از اینکه ارز همان میزان که در سمت دارایی تغییراتی ایجاد می‌کند در سمت هزینه نیز می‌تواند موجب فشاری جدی به شرکت‌ها شود. ازاین‌رو اگر نرخ ارز جهش داشته باشد فقط سمت درآمد منبسط نمی‌شود بلکه هزینه‌ها نیز پرش خواهند داشت. در این حالت وضعیت اقتصادی شرکت دارای پشتوانه بنیادی نیست و هر افزایش می‌تواند مثل پرواز هواپیما با سوخت اندک باشد. در این حالت یا هواپیما باید فوراً فرود آید یا اگر بی‌توجه به سوخت به پرواز ادامه دهد سقوط خواهد کرد. اتفاقی که از نیمه مرداد تاکنون برای بورس رخ‌داده گویای همین تجربه است.
تکنیکال ها می‌گویند: شکسته شدن محدوده قیمتی یک‌میلیون و ۳۶۵ هزار واحد به سمت پایین در هفته گذشته اتفاق مهمی بوده و حال این محدوده سقف بازار سهام شده است. علاوه بر این با ریزش بورس به کانال یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار روند صعودی شکسته شده است.
از دید این گروه تا بازار سقف مقاومتی را نشکند هر صعودی به‌عنوان یک نوسان رو به بالا به شمار می‌رود و به وضعیت کل بازار و بررسی تکنیکال سایر صنایع به نظر می‌رسد حرکت نزولی تا محدوده یک‌میلیون واحد نیز ادامه داشته باشد.
فعالان بازار اما اعتقاددارند با توجه به اتفاقات مثبت در پایان روز چهارشنبه و برخی اخبار اقتصادی هفته قبل امکان دارد بازار در هفته جاری و امروز حداقل در شروع روند متعادلی داشته باشد. شدت نزول‌ها به‌اندازه هفته قبل نباشد و حتی شاهد یک سبز کم‌رنگ نیز در بازار بود.
به نظر می‌رسد در روز شنبه شانس شاخص کل برای صعود بالاتر از شاخص هم‌وزن باشد؛ زیرا شرکت‌های بزرگ امروز به دنبال تدابیری برای سهام خود هستند اما شاخص هم‌وزن که نشان‌دهنده تصویر کامل بازار است با شرکت‌های کوچک و متوسطی روبرو است که با صف‌های فروش طولانی مواجه هستند. ازاین‌جهت حداقل در هفته جاری و با توجه به فضای روانی بازار به نظر نمی‌رسد تغییر رفتار جدی رخ دهد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
