فرصت های سوخته در بازار بدهی

اقتصادنیوز : بانک مرکزی در اطلاعیه حراج اوراق دولتی در هفته نوزدهم اعلام کرد هیچ معامله ای در بازار بین بانکی و سرمایه صورت نگرفته است. از این حیث عجیب ترین هفته ای است که بازار فروش اوراق دولتی پشت سر گذاشته است.

 

در این هفته در بازار اولیه اوراق دولتی که به تامین مالی دولت اختصاص دارد هیچ خرید و فروشی در هیچ کدام از بازارهای بانکی و بورسی صورت نگرفت. دلیل این رخداد را بانک مرکزی اخلال در سامانه معاملاتی فرابورس در روز سه شنبه ۱۵ مهرماه ۱۳۹۹ اعلام کرده و به همین دلیل هیچ خریدی از جانب سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی انجام نپذیرفت.

این اتفاق  روز سه شنبه در بازار ثانویه هم رخ داد. در این بازار نیز اوراق دولتی به دلیل اختلال در هسته معاملاتی فرابورس داد و ستد انجام نشد. 

فرصت های سوخته در بازار بدهی

از دست دادن یک هفته معاملاتی برای فروش اوراق دولتی در بازار اولیه در شرایطی است که دولت برای تامین مالی به این بازار نیاز مبرمی دارد و با توجه به هدف گذاری صورت گرفته زمانی اندک.

دولت در مجموع باید 213 هزار میلیارد تومان کسری و تعهدات بودجه ای خود را تا پایان سال از مسیر اوراق تامین کند؛ از این مقدار 125 هزار میلیارد تومان آن به طور مستقیم باید از مسیر بازار اول اوراق دولتی تامین شود.

از خرداد گذشته تاکنون 18 هفته نوبت حراج در بازار اولیه برگزار شده که مجموعا 71 هزار و 194 میلیارد تومان از این طریق تامین مالی شده است که با توجه به هدف کلی 53 هزار و 806 میلیارد تومان اوراق دیگر باید از مسیر فروش رود تا رقم مورد نیاز دولت تامین شود.

خطرات این اخلال

 در 18 هفته ای که از فروش اوراق دولتی گذشته دولت توانسته است به طور میانگین با هفته ای حدودا 4 هزار میلیارد تومان فروش اوراق کسری بودجه خود را تامین کند.

اگر مابقی کسری دولت را بر 22 هفته باقیمانده از سال جاری تقسیم کنیم برآورد می شود که در ادامه باید به طور متوسط هفته ای 2 هزار و 340 میلیارد تومان فروش اوراق در این بازار صورت بگیرد. طبیعتا در نگاه اول با توجه به عملکرد نیمه نخست سال می توان گفت دولت کار سختی ندارد اما اگر روند دو هفته آخر مبنای داوری قرار گیرد شرایط فرق می کند.

دولت در دو هفته آخر حراج توانسته به طور متوسط 700 میلیارد تومان منابع جمع آوری کند بنابراین تامین مالی هفته ای  2 هزار و 300 میلیارد تومان تا پایان سال کار آسانی نیست. عملکرد حراج های منتهی به هفته هجدهم نشان می دهد دولت باید فکر اساسی برای ادامه مسیر کند زیرا تا قبل از اختلال در معاملات مهم ترین دغدغه نرخ سود بود. وزارت اقتصاد به دلیل دل نگرانی بار مالی بازپرداخت اوراق، مخالف افزایش نرخ سود در بازار است از سوی دیگر سرمایه گذاران اقبال کمی به خرید اوراق با سررسیدهای زمانی طولانی در نرخ های گذشته دارند. این دغدغه هنوز حل نشده بود که اختلال در هسته پدیدار شد که ضربه سنگین به مشروعیت بازار بدهی است. یکی از دغدغه های سرمایه گذاران در کنار بازدهی، قدرت نقد شوندگی است بازاری که به دلیل اختلال در هسته معاملات امکان برگزاری حراج را نداشته باشد طبیعتا با کاهش اعتماد سرمایه گذاران روبرو می شود. 

ریسک آخر که می تواند پیامد دو اتفاق قبلی باشد ناکامی دولت در تامین هدف اعتباری از محل فروش اوراق است، اعتبار هدف گذاری شده دقیقا میزان کسری نقدی بودجه دولت است که در مقابل آن هزینه قطعی وجود دارد. دولت با فروش اوراق و واریز منابع آن به خزانه به دنبال آن است که کسری خود را پوشش بدهد. از دست دادن حراج های هفتگی علاوه بر اینکه موجب فشار فروش بیشتر اوراق در هفته بعد می شود در صورت ناکامی در تحقق رقم دولت را در یک بزنگاه سخت قرار می دهد کسری بودجه باقی مانده ناشی از فروش نرفتن اوراق را از کجا تامین کند. با توجه به چالش های اساسی پیش روی کانال هایی مانند فروش دارایی و سهام هر مسیر دیگری غیر اوراق تبعات جدی برای دولت، مردم و اقتصاد ایران دارد.