زمانی که سری به اتوبان های شهرهای بزرگ می زنیم انواع مختلفی از خودروهای لوکس و خارجی را می بینیم که در شهر ویراژ می دهند. خودروهایی که برای حرکت نیاز به قطعه دارند. 

۲ سالی می شود که واردات کالاهایی که توان تولید آن در کشور وجود دارد ممنوع اعلام شده است، ممنوعیتی که شاید باعث افزایش قاچاق در بازار شود. بازار لوازم یدکی به خصوص برای خودروهای لوکس مملو از قاچاق است چرا که این دسته از کالاها اجازه واردات ندارند.

علاوه بر این کاهش کیفیت قطعات خودرو نیز عامل دیگری برای قاچاق است. وقتی از کاهش کیفیت قطعات خودرو سخن به میان می‌آید بسیاری افراد از جمله تعمیرکاران انگشت اتهام شان را به سمت قطعه‌ سازان داخلی نشانه می‌روند. اما آیا واقعا این بازار آشفته قطعات امروز به‌ دلیل کم‌کاری قطعه‌ سازان داخلی است؟

تمام آنچه امروز رانندگان و تعمیرکاران از آن اظهار ناراحتی می‌کنند، به‌ دلیل واردات قطعات از مبادی غیررسمی یا بهتر بگوییم قاچاق است. متاسفانه در یک سال اخیر با بازگشت تحریم‌ها و جهش ارزی که رخ داد، برخی از شرکت‌های اصلی که نماینده برنده‌های مطرح قطعه در ایران بودند و با شناسنامه به فعالیت خود می‌پرداختند، تحریم و فعالیتشان متوقف شد.

این شرکت‌ها نماینده قطعه‌سازان مطرح دنیا از جمله کشورهای اروپایی و آسیایی بزرگ بودند و گردش مالی بسیار خوبی داشتند. همین اتفاق باعث شد عده‎ای سودجو که با برخورداری از یک ‎سری امکانات شرایط واردات قطعه را داشتند، قطعه وارد کنند.

برخی می گویند راه قاچاق نیز بسته است اما مواردی که در بازار مشاهده می شود، نشان می‌دهد راه‌های ورود کالاهای قاچاق بسته نیست و چون نظارتی هم در سطح بازار وجود ندارد این محصولات به‌راحتی به فروش می‌رسند.

بخش بزرگی از کالاهای بی‌کیفیت و بی‌اصالت بازار مربوط به قطعاتی است که در داخل به‌طور زیرپله‌ای تولید می‌شوند و به سوداگران بازار فروخته شده و سپس آن‌ها در بسته‌بندی‌های برندهای مشهور جهانی به فروش می‌رسند.  این نوع عملکرد در بازار هم به نوعی قاچاق محسوب می شود، اما با این تفاوت که محصولات جزء تولیدات داخل است.

به گفته کارشناسان صنعت خودرو،  وزارت صنعت، معدن و تجارت باید اجازه واردات کسری‌های بازار را بدهد، اما چون اطلاعات جامع و کاملی از چنین بازار گسترده‌ای ندارد و اینکه چقدر در کشور قطعه تولید می‌شود و نیاز بازار چقدر است؛ بنابراین با یک بخشنامه کلی، واردات تمام قطعات مشابه را ممنوع می‌کنند.

قاچاق لوازم یدکی تنها یک تا ۲ درصد وجود دارد

مهدی کاظمی سخنگو و عضو هیات مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی با اشاره به بازار قاچاق لوازم یدکی، گفت: قاچاق لوازم یدکی سال هاست که بازار را فرا گرفته اما در حال حاضر این میزان کاهش داشته است. 

او بیان کرد: در حال حاضر قاچاق لوازم یدکی یک تا ۲ درصد بوده و این میزان رو به کاهش است. خوشبختانه مشکل قاچاق نداریم چرا که این بازار کنترل شده است و ارگان‌های مختلف به این بازار وارد شده اند.

عضو هیات مدیره اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی با بیان اینکه قیمت لوازم یدکی قاچاق کمتر از قیمت کالاهای با گارانتی است، بیان کرد: قطعات یدکی قاچاق و تقلبی در بازار اگرچه ارزان فروخته می‌شوند، اما ضرر قابل‌ توجهی هم برای مشتری و هم برای تعمیرگاه‌های خودرو به همراه دارند.

کاظمی ادامه داد: بسیاری از قطعات، با کیفیت مناسب توسط قطعه‌ سازان داخل تولید شده و غیر از استفاده در خط تولید خودرو، به بازار قطعات یدکی نیز عرضه می‌شوند.

قاچاق به لوازم یدکی به دلیل ممنوعیت واردات

علیرضا نیک آیین رییس اتحادیه تعمیرکاران خودرو گ در خصوص علت قاچاق لوازم یدکی، گفت: بحث قاچاق به گمرکات متصل است. زمانی که اجازه واردات را نمی دهند و این واردات گاهی قطره چکانی است، مجبور به قاچاق می شوند چرا که باید این قطعه به هر نوعی تامین شود.

این مقام مسئول ادامه داد: زمانی که خودرویی خارجی وارد کشور می شود باید به فکر تامین قطعه آن هم بود در غیر اینصورت خودروی خارجی دیگر کاربردی ندارد. قاچاق لوازم حتی به صورت چمدانی هم صورت می گیرد چرا که خودرو برای حرکت نیاز به این قطعه دارد و به هر نوعی شده آن را وارد می کنند.

رییس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تشریح کرد: در حال حاضر شرکت های خارجی سرویس نمی دهند اما سوال اینجاست مردم چطور باید قطعه را تامین کنند؟ باید فکری به حال آنها کرد در غیر اینصورت خودروهای خارجی مجبورند قطعات مورد نیاز را با قیمت بالا و  غیر قانونی تهیه کنند.

نیک آیین در خصوص آمار قاچاق لوازم یدکی، تشریح کرد: آمار درستی در دست نیست. قطعات خودروهای کاری مانند اتوبوس، کامیون و خودروهای نسل جدید را حتما باید از خارج وارد کنند.

اجبار در قاچاق لوازم یدکی به منظور تامین قطعه خودروهای لوکس

یکی از فروشندگان قطعه  درباره قاچاق در بازار لوازم یدکی گفت: با توجه به اینکه تعداد خودروهای خارجی در کشور زیاد است باید به نوعی این قطعات را تامین کرد در غیر این صورت این خودروها بلا استفاده خواهند بود. واردات این دسته از کالاها مدت هاست ممنوع شده بنابراین مجبور به تامین کالا از طریق قاچاق هستیم. 

به گفته این فروشنده، واردات قطعات مشابه تولید داخل از سال گذشته ممنوع و به این ترتیب واردات سخت‌تر شده است. راه‌های ورود محصولات قاچاق با وجود ممنوعیت، سخت‌تر شده و شاید قطعات محدودتری وارد شود، اما به‌طور مسلم، قطع نشده است به‌ عنوان مثال قاچاق مواد مخدر از کالاهای دیگر حادتر است، اما با تمام تلاشی که انجام می‌شود، هنوز وجود دارد.

او با بیان اینکه قاچاق در این شرایط سود خوبی برای فروشنده دارد، گفت: به دلیل اینکه متقاضی وجود دارد و در برابر آن کالا کم است، مسئله قاچاق پیش می‌آید، زیرا سود زیادی هم برای سوداگران به همراه دارد.

این فروشنده، قاچاق قطعات را مربوط به قطعات خودروهای لوکس و غیرلوکس دانست و گفت: مرزهای غربی کشور یکی از مبادی ورود کالاهای قاچاق از جمله قطعات خودرو است. هر فروشنده‌ای سعی می‌کند محصولاتی که بازار بیشتری دارد را به هر طریقی تامین کند و به‌طور معمول این افراد به‌ دنبال قطعات گران‌تر برای قاچاق می‌روند، اما به هر حال بازار مصرف‌ شان محدودتر است، برخی قطعات هم نرخ پایین‌ تری دارند، اما بازار مصرف‌شان بالا است بنابراین در این‌باره دلالان خودشان مدیریت می‌کنند.

بر اساس این گزارش قاچاق بخشی از نیاز بازار را پوشش می‌دهد، زیرا تقاضا برای آن وجود دارد و به‌طور قطع این امر یکی از چالش‌های تولید داخل بوده و در تیراژ و سهم بازار صنعتگران تاثیر دارد که این چالش باید با برنامه ریزی مناسب، مدیریت شود.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.