گامی نوین به سمت تامین مالی و ضرورت توسعه سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران
تامین مالی و نبود نقدینگی کافی برای اجرایی شدن طرح‌های نوآورانه، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های صاحبان ایده برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید است. در این راستا طراحی و ورود ابزارهای نوین مالی همواره به‌عنوان امری جذاب و فرصتی مناسب برای جذب سرمایه‌های جدید به‌ویژه در بورس‌های دنیا به‌شمار می‌رود. به عبارت دقیق‌تر بازارهای مالی و بورس‌های مطرح دنیا همواره به‌دنبال ایجاد نوآوری‌ها و طراحی ابزارهای مالی جدید هستند تا به این ترتیب از یکسو جوابگوی سلیقه اکثریت سرمایه‌گذاران این بازار باشند و از سوی دیگر به پوشش ریسک و در نهایت توسعه بازار سهام کمک کنند.
در این میان سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با ایجاد بسترهای نوین سرمایه‌گذاری، جذب حداکثری نقدینگی سرگردان جامعه را در دستور کار خود قرار داده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری «صندوق در صندوق» (Fund of Funds) را در راستای تحقق هرچه بیشتر این هدف از سال گذشته راه‌اندازی کرد. به‌طوری‌که امیدنامه و اساسنامه این نوع از صندوق‌ها در مردادماه سال ۹۷ توسط هیات‌مدیره سازمان بورس تصویب شد.در این راستا «دنیای‌اقتصاد» نیز در گزارش‌های پیشین خود به دفعات درخصوص تامین مالی از بستر بازار سرمایه و استفاده از ابزارهای متنوع این بازار تاکید کرده است. به‌طوری‌که در گزارشی تحت عنوان «کانال سوم ورود به بورس» به تشریح سازوکار صندوق‌های سرمایه‌گذاری «صندوق در صندوق» (Fund of Funds) پرداخته و جزئیاتی کامل از نحوه کارکرد این صندوق‌ها و همچنین مزایا و معایب آن را تشریح کرده است. در واقع می‌توان گفت که این صندوق‌ها می‌توانند کل دارایی‌های خود را در سایر صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری کنند که از ریسک به مراتب پایین‌تری نسبت به دیگر ابزارهای معاملاتی برخوردارند. همچنین این صندوق‌ها می‌توانند منبع مناسبی برای تامین مالی صنایع نوپا و استارت‌آپ‌ها باشند و راهبری بخش عمده‌ای از VCها را برعهده گیرند.
لزوم توسعه سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران
روز گذشته مراسم رونمایی و پذیره‌نویسی فراصندوق ستارگان به‌عنوان نخستین فراصندوق کشور در بازار سرمایه با حضور مدیران ارشد و سیاست‌گذاران اقتصادی برگزار شد. در این مراسم، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، مدیرعامل موسسه دانش‌بنیان برکت، مدیرعامل مخابرات ایران، مدیرعامل فرابورس ایران، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و مدیرعامل آستان قدس رضوی حضور یافتند و از نخستین فراصندوق کشور در بازار سرمایه رونمایی کردند. در این مراسم به نقش مهم سرمایه‌گذاری جسورانه در دنیا و بازارهای مالی بین‌المللی اشاره و تاکید شد که ایران فاصله بسیار زیادی با این آمارها دارد. به‌طوری‌که درحالی میزان سرمایه‌گذاری جسورانه در دنیا طی سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۲۷۵میلیارد یورو بوده که این رقم در ایران به کمتر از هزار میلیارد تومان می‌رسد. همچنین یکی دیگر از مباحثی که در این مراسم مطرح شد، نقش مهم بخش‌خصوصی در تحقق و به سرانجام رسیدن شرکت‌های دانش‌بنیان بود. به‌طوری‌که معاون علمی فناوری رئیس‌جمهور عنوان کرد که تنها راه موفقیت در این بنگاه‌ها مشارکت بخش‌خصوصی است و این شرکت‌ها با حمایت‌های دولتی به جایی نخواهند رسید. در این راستا یکی از مهم‌ترین موارد، پتانسیل‌های موجود در بازار سرمایه و نهادهای مالی فعال در این بخش بود که طبق اظهارات مطرح شده، می‌توانند در گام نخست نقش مهمی در توسعه این قبیل بنگاه‌ها و در گام نهایی نیز دستیابی به رشد اقتصادی داشته باشند.
ضرورت شکل‌گیری FOF
در این مراسم یاسر جلالی‌منش، مدیرعامل موسسه دانش‌بنیان برک با اشاره به ضرورت‌های شکل‌گیری Fund of Funds ستارگان در بازار سرمایه گفت: درحالی بازارهای مالی دنیا به سمت سرمایه‌گذاری جسورانه و توسعه این موضوع حرکت می‌کنند که در سال ۲۰۱۸ سرمایه‌گذاری جسورانه در دنیا به رقم ۲۷۵ میلیارد یورو رسیده است. این درحالی است که آمارها نشان می‌دهد کل سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کشورمان کمتر از هزار میلیارد تومان است.وی در ادامه با اشاره به راه‌اندازی فراصندوق ستارگان به‌عنوان نخستین صندوق فعال در این حوزه گفت: این صندوق با هدف سرمایه‌گذاری ۶۵۰ میلیارد تومانی در صندوق‌های تخصصی مانند صندوق‌های جسورانه راه‌اندازی شده است.جلالی‌منش در ادامه تاکید کرد: تصمیم داریم در سال نخست، به سرمایه‌گذاری ۱۵۰۰ میلیارد تومانی در این صندوق‌ها دست یابیم.
مشکل بنگاه‌ها کمبود نقدینگی است
در ادامه این مراسم سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان اینکه برای تامین مالی دانش‌بنیان‌ها با محدودیت‌های زیادی در بحث سرمایه‌گذاری دولتی روبه‌رو هستیم، گفت: تنها مشکل اساسی برای راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، کمبود نقدینگی است. چنانچه پول کافی در اختیار آنها باشد، می‌توانند به راحتی به موفقیت دست یابند.ستاری در ادامه گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته طی ۲سال آینده قادر خواهیم بود بیش از یک میلیون متر مربع فضای نوآورانه در اختیار دانشگاه‌ها قرار دهیم تا فضایی مناسب برای تامین نیروی انسانی لازم در جهت تولید اکوسیستم دانش‌بنیان فراهم شود. وی در ادامه با اظهار این مطلب که از بخش دولتی، محصولی خارج نمی شود، گفت: محصول جدید حاصل سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی است نه سرمایه‌گذاری دولتی. البته این موضوع در تمامی دولت‌ها وجود دارد و تنها مختص ایران نیست.بنا به گفته ستاری، برای توسعه کسب‌وکارهای نوین و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر نیاز به ماهیت جدید ثبتی برای استارت‌آپ‌ها داریم. به‌طوری‌که استارت‌آپ‌ها عملا تامین‌کننده نیروی انسانی باشند و تامین مالی بر عهده بخش‌خصوصی باشد.
همکاری بازار سرمایه
ستاری در ادامه افزود: در تشکیل فراصندوق ستارگان نهادهای بزرگ کشور جمع شدند تا این صندوق شکل بگیرد و قدم بسیار ارزشمندی است تا بتوانیم بحث سرمایه‌گذاری در دانش‌بنیان‌ها را با همکاری بازار سرمایه به خوبی جلو ببریم. در این خصوص بازار سرمایه، سازمان بورس و دیگر نهادهای مرتبط زحمات بسیاری را متحمل شدند و باید در این زمینه تشکر ویژه ای از بازار سرمایه صورت بگیرد.
دو محور اصلی برونرفت از مشکلات
محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام‌خمینی(ره) نیز در ادامه این مراسم با اشاره به اینکه ایران در بسیاری از موارد به خودباوری رسیده، افزود: متاسفانه در زمینه مسائل اقتصادی مشکلات زیادی داریم و با آسیب‌های زیادی مواجه هستیم و راه برونرفت از این مشکلات تکیه بر دو مورد اصلی است. وی ادامه داد: توسعه فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEها) و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان دو محور اصلی توسعه و رشد اقتصادی در تمامی بازارهای مالی دنیا مطرح هستند و ما نیز باید به سمت حرکت و بهره‌وری از این دو بازوی اصلی گام برداریم.مخبر در ادامه با اشاره به اینکه روزانه بالغ بر ۱۰۰ طرح کوچک و خرد در کشور توسط ستاد اجرایی فرمان به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: باید در بحث‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها نیز پشتیبان قوی به‌خصوص در زمینه تامین مالی داشته باشیم.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
