هفته پیش بود که بهارستانی‌ها برای انتخاب سه حقوق‌دان شورای نگهبان آستین‌ها را بالا زدند اتفاقا بدون هیچ درنگی از میان ۵ گزینه قوه قضائیه به سه گزینه رای دادند. حالا از آن تاریخ محمد دهقان، حسن صادقی مقدم و هادی طحان نظیف  به جای نجات‌الله ابراهیمیان، محسن اسماعیلی و سام سوادکوهی راهی ساختمان شورای نگهبان شده اند. افرادی که وقتی به رزومه آنها نگاه می‌کنیم با سه نفر قبل از خودشان تفاوت‌های قابل توجهی دارند که مهمترین انها نزدیکی دیدگاه‌شان به دبیر و قائم مقام شورای نگهبان است موضوعی که در ابراهیمیان، اسماعیلی و سوادکوهی کمتر مشاهده می‌شد. هرچند این انتخاب زیاد وقت مجلس دهمی‌ها را نگرفت اما حرف و حدیث‌هایش همچنان دست از سرشان برنداشته است.

آنها یک‌بار رای به کدخدایی را که حتی مجلس تمام اصولگرای نهم حاضر نشد به آن رای بدهد را در کارنامه دارند و از سوی دیگر اما و اگرها بر سر انصراف معماگونه غلامی حقوقدان پیشنهادی شورای نگهبان تا حدی است که شائبه فشار از بیرون و دستوری بودنش را مطرح می‌کند. تا جایی که علی مطهری در افشاگری درباره انصراف غلامی پای کدخدایی را به ماجرا باز کرده است. او گفته کدخدایی در تماس با علی غلامی او را وادار به انصراف کرد.

فارغ از همه این حرف و حدیث‌ها سوال اصلی اینجاست که این برهم خوردن کفه ترازو در شورای نگهبان و نزدیک شدن به انتخابات مجلس یازدهم  چه تاثیری می‌تواند در جریان انتخابات و مشخصا بررسی صلاحیت‌ها می‌تواند داشته باشد؟ ناصر ایمانی از فعالین سیاسی اصولگرا معتقد است از همین ترکیب که همیشه هم بوده است، هم مجلس ششم بیرون آمده و هم مجلس هفتم و هشتم. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت و گو است:

*****

انتخاب حقوقدانان جدید شورای نگهبان این نگرانی را در برخی فعالان سیاسی ایجاد کرد که یکدست شدن شورای نگهبان می‌تواند بررسی صلاحیت‌ها را به ضرر یک جناح تغییر دهد. چقدر این نگرانی وجود دارد؟ مشخصا  تحلیلتان از حضور برخی چهره ها مانند  دهقانی نقندر با توجه به وابستگی سیاسی چیست ؟

در گذشته هم با یک درصدی بالا و پایین ترکیب شورای نگهبان به همین صورت بوده است. فقهای محترم شورای نگهبان که تغییری نکرده‌اند و اکنون بحث بر سر حقوقدان‌ها است. در این ۴۰ سالی که ما شورای نگهبان داریم حال با مباحث سیاسی که مطرح می‌شود عمر شورای نگهبان را ۳۰ سال تخمین بزنیم در طول این ۳۰ سال  همواره ترکیب شورای نگهبان به همین شکل بوده است. به عبارت دیگر در هیچ دوره ای نبوده که مجلس، حقوقدان های پیشنهادی را از گرایش های سیاسی مختلف انتخاب کرده باشد. بنابراین این اتفاق مسبوق به سابقه است و تقریبا همه ادوار شورای نگهبان ترکیبی مشابه ترکیب امروز بر آن حاکم بوده است.

از سوی دیگر ترکیب ۱۲ نفره اعضای محترم شورای نگهبان باید با یکدیگر همخوانی داشته باشند؛ اگر مثلا تعدادی از این افراد از یک گرایش فکری و تعدادی دیگر از  یک گرایش فکری دیگر باشند، کار و تصمیم‌گیری در شورای نگهبان کمی سخت می‌شود.

اما درباره مسئله انتخاباتی هم که مطرح کردید باید بگویم هر تصور و برداشتی که هر کسی نسبت به شورای نگهبان در گذشته دارد امروز هم همان است؛ یعنی اتفاق جدیدی رخ نداده و اتفاق هم نخواهد افتاد. وقتی دقت کنیم می‌بینیم همین مجلس فعلی زاییده تفکر همین شورای نگهبان با همین نگاه سیاسی بوده است، مجلس ششم هم زاییده همین شورای نگهبان با همین نگاه سیاسی مشابه امروز بوده است. می‌خواهم بگویم، این که مجلس هفتم، هشتم و نهم ما عمدتا از یک گرایش سیاسی بودند را نمی‌توان به گردن شورای نگهبان انداخت.

اما شما از مجلس ششم تا امروز را نگاه کنید می‌بینید تعداد زیادی در این سال‌ها  رد صلاحیت‌ شدند مضاف بر آنکه شما می‌گویید مجلس ششم زائیده همین شورای نگهبان است در حالی که اگر این نگاه تاثیر نداشت همانطور که مجلس هفتم در مجالس هشتم و نهم تکرار شد مجلس ششم هم باید تکرار می‌شد اما این اتفاق رخ نداد؟

ببینید من منکر رد صلاحیت‌ها نیستم. رد صلاحیت‌ها وجود داشته و در آینده نیز وجود خواهد داشت ولی این مجالس با همین رد صلاحیت‌ها تشکیل شده است. فضای کشور در مجلس هفتم، هشتم و نهم،  به گونه‌ای بود که خودشان آن ترکیب را انتخاب کردند. فضای مجلس فعلی در ۳ یا ۴ سال پیش به گونه ای بود که مردم علی‌رغم رد صلاحیت‌های صورت گرفته، این مجلس را انتخاب کردند. شورای نگهبان هم با همین دیدگاه فکری بوده است. سه سال، هفت سال و یازده سال پیش هم همین طور بوده است.

من تصور نمی کنم که اتفاق ویژه‌ای افتاده باشد.منظورم از اتفاق ویژه این است که در انتخابات آینده، رد صلاحیت‌ها نه بیشتر خواهد شد و نه به کل برداشته خواهد شد. 

محمد دهقان، طحان‌نظیف و صادقی مقدم با نگاه‌های سیاسی که از انها سراغ داریم جایگزین آقایان ابراهیمیان، اسماعیلی و سوادکوهی نگاه متعادل تری نسبت به حقوقدان های جدید داشتند و این یعنی تغییر کفه ترازو در شورای نگهبان.

من دوباره توجه شما را به این نکته جلب می‌کنم که این سه نفر را مجلس انتخاب کرده است.

اما رئیس قوه قضائیه آنها را معرفی می‌کند که قطعا در این معرفی مشورت با اعضای شورای نگهبان مشخصا دبیر شورای نگهبان و قائم مقام آن موثر است

با مشورت که نبوده‌است اما قانونا رئیس قوه قضائیه پیشنهاد می‌دهد اما  مجلس انتخاب می کند. به هر صورت مجلس با توجه به ترکیب فعلی‌اش، می‌توانست به این تعداد افراد رای ندهد. من خاطرم هست که در یکی دیگر از ادوار هم این اتفاق افتاده بود. رئیس قوه قضائیه هم مجبور می‌شود افراد دیگری را معرفی کند. ولی در عین حال مجلس به این سه نفر رای داد. یعنی مجلس هم با این افرد موافقت داشته است.  بالاخره نمایندگان مردم آن‌ها را انتخاب کردند. نمایندگان می‌توانستند از این چهار نفر که رئیس محترم قوه قضائیه معرفی کردند، به یک نفرشان رای بدهند. ولی به هر سه نفر رای دادند.

با این تفاسیر بعید می‌دانم اتفاق ویژه‌ای درانتخابات آتی در رد یا تائید صلاحیت‌های شورای نگهبان رخ بدهد. دلیلش هم این است که سابقه ویژه شورای نگهبان عموما همین بوده و الان هم تقریبا همین است.

یعنی شما می‌گویید بین نجات‌الله ابراهیمیان و محمد دهقان هیچ تفاوتی وجود ندارد؟

من اگر بخواهم بدین صورت قضاوت کنم، پاسخ می‌دهم که آقای دهقان بسیار سیاسی‌تر از آقای ابراهیمیان هستند. اما این سیاسی بودن به معنای سیاسی عمل کردن  نیست. شما سوابق فکری اقای دهقان در ده سال گذشته در مجالس و دیگر حوزه‌ها نگاه کنید و ببینید ایشان چقدر  جناحی به معنای متعصبانه‌ آن به مسائل نگاه کرده‌اند.  اگر یادتان باشد ایشان (دهقان) رئیس ستاد انتخاباتی چند دوره پیش آقای قالیباف بود. در این که سیاسی‌تر از آقای ابراهیمیان هستند شکی نیست اما از این جهت که بگوییم ایشان نگاه متعصبانه‌ای دارد که این نگاه و تفکر جناحی‌اش را در کار دخالت می‌دهد حداقل من در  در سوابق این سال‌های فعالیت آقای دهقان ندیدم از نزدیک هم با ایشان آشنایی دارم و چنین اخلاق و منشی  را در او سراغ ندارم. البته باز هم می‌گویم یادمان باشد تعداد اعضای شورای نگهبان ۱۲ نفر است و برای تصمیم‌گیری‌ها یک یا دو نفر تصمیم‌گیرنده نیستند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.