در دستورالعمل اجرایی سامانه رفع تعهدات ارزی واردکنندگان که توسط بانک مرکزی منتشر شده، آمده است: باتوجه به اهمیت صیانت از منابع ارزی کشور و در اجرای بند یک مصوبه یک هزار و دویست و شصت و هفتمین جلسه شورای پول و اعتبار، ضمن تأکید بر رعایت مقررات ارزی، ضوابط تکمیلی چگونگی اقدام در موارد عدم ایفای تعهدات ارزی بشرح ذیل ابلاغ می‌گردد:

 

بر این اساس عبارت‌های مورد استفاده در این دستور العمل در معانی مشروح ذیل به کار می‌روند:

بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

بانک عامل: کلیه بانک‌های عامل و مؤسسات اعتباری

مقررات ارزی: مجموعه مقررات ارزی، بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، نامه‌های عمومی ارزی صادره توسط بانک مرکزی

سامانه رفع تعهدات ارزی: سامانه‌ای که تحت عنوان "سامانه رفع تعهد ارزی" در پرتال ارزی بانک مرکزی و به منظور رسیدگی به تعهدات ارزی ناشی از واردات کالا و خدمات، ایجاد گردیده است.

واردکننده: متقاضی ورود کالا یا خدمات به کشور که نسبت به انجام ثبت سفارش نزد وزارت صنعت، معدن و تجارت و با ثبت خدمت و متعاقیة تأمین و پرداخت ارز برای وی اقدام شده است.

تعهدات: تعهدات ارزی وارد کننده به واردات کالا و خدمات

تعهدات ارزی ایفا نشده: تعهدات ارزی که طی مهلت‌های مقرر در چارچوب مجموعه مقررات ارزی و نامه‌های عمومی صادره، ایفا نشده باشند.

 

کمیته: کمیته موارد خاص تعهدات ارزی که وفق بند ۷ از مصوبه مورد اشاره شورای محترم پول و اعتبار متشکل از نمایندگان بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک)، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اتاق تعاون ایران و یکی از وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی (حسب مورد) با ریاست بانک مرکزی تشکیل خواهد شد.

همچنین منظور از خدمات بانکی در این دستورالعمل خدمات بدین شرح است:

۱. گشایش اعتبار اسنادی ارزی و ریالی

۲. ثبت برات اسنادی

۳. انجام حواله ارزی

۴. صدور انواع ضمانت‌نامه ارزی و ریالی

 

۵. اعطای تسهیلات ارزی و ریالی ماده

طبق ماده ۲ این بخشنامه، دسترسی بانک عامل به اطلاعات تعهدات ارزی واردکنندگان در کلیه بانک‌های عامل بر اساس شماره کارت بازرگانی و با شناسه ملی آنها از طریق سامانه رفع تعهد ارزی برقرار می‌گردد.

 

براساس این گزارش، بانک عامل مکلف است قبل از ارائه خدمات بانکی وضعیت تعهدات ایفا نشده وارد کننده را به عنوان یکی از شاخص‌های اعتبارسنجی در بررسی صلاحیت اعتباری وی مدنظر قرار داده و ضمن اخذ گزارش سامانه، در کنار سایر شاخص‌های مرتبط، در اعتبارسنجی وارد کننده، مستندات مربوطه را در پرونده اعتباری واردکننده نگهداری کند.

همچنین بانک عامل مکلف است در صورت فزونی درصد تعهدات ارزی ایفا نشده واردکننده (اعم از شخص حقیقی با حقوقی) از ۳۰ درصد، از ارائه خدمات بانکی اجتناب نماید. بدیهی است در صورت پیگیری موضوع توسط واردکننده و ایفا تعهدات ارزی و کاهش آن به کمتر از حدنصاب مذکور، ارائه خدمات بانکی با رعایت مقررات مربوطه امکان‌پذیر بوده و در این موارد لازم است نسخه‌ای از گزارش سامانه، حاکی از کاهش درصد تعهدات ایفا نشده به کمتر از حدنصاب مذکور، در سوابق نگهداری شود. بانک مرکزی از تأیید گواهی‌های ثبت آماری وارد کننده دارای تعهدات ارزی ایفا شده بالاتر از حدنصاب مورد اشاره خودداری می‌کند.

 

تبصره: بانک عامل مکلف است نسبت به پیگیری رفع تعهد ارزی واردکنندگان، فارغ از حدنصاب اشاره شده، وفق مقررات جاری و نامه‌های عمومی مربوطه برای کلیه تعهدات ارزی ایفا نشده اقدام نماید و لذا ایفای کامل تعهدات وارد کننده صرف نظر از درصد اعلام شده الزامی بوده و اعمال محدودیت مرتبط با حدنصاب مزبور صرفاً بابت ارائه خدمات بانکی جدید است.

طبق ماده ۵ این بخشنامه، تعهدات ارزی ایفا نشده بانک عامل به عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد بانک مدنظر قرار گرفته و در صورت بالا بودن میزان تعهدات ارزی ایفا نشده در بانک، اقدامات لازم به شرح ذیل به عمل خواهد آمد:

 

۱. تذکر کتبی به بانک عامل

۲. در صورتی که پس از گذشت دو ماه از تاریخ تذکر کتبی، بانک عامل نسبت به کاهش تعهدات ایفا نشده خود اقدام ننماید، بانک مرکزی از تائید گواهی‌های ثبت آماری بانک عامل بابت حواله‌های اداری اجتناب می‌نماید.

۳. در صورتی که بانک عامل پس از گذشت چهار ماه از تاریخ تذکر کتبی نسبت به کاهش تعهدات ایفا نشده اقدام ننماید، بانک مرکزی از تائید کلیه گواهی‌های ثبت آماری بانک عامل بابت سایر روش‌های پرداخت اعتبار اسنادی وصولی (برات اسنادی) نیز اجتناب خواهد کرد.

۴. در صورتی که بانک عامل پس از گذشت شش ماه از تاریخ تذکر کتبی نسبت به کاهش میزان تعهدات ایفا نشده اقدام نکند، مراتب جهت اقدام مقتضی به هیأت انتظامی بانک‌ها گزارش می‌گردد.

 

طبق اعلام این بخشنامه، چنانچه علت یا علل عدم رفع تعهد ارزی واردکننده (تولید کننده، مجریان پروژه‌ها، طرح‌های عمرانی و …) قصور و کوتاهی وی در ایفای تعهد نبوده باشد، بانک عامل مجاز است پس از تائید و تصویب موضوع در هیأت مدیره خود نسبت به انعکاس موضوع به بانک مرکزی جهت طرح و اتخاذ تصمیم در کمیته اقدام کند و تصمیمات کمیته لازم الاجراست.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.