این نهاد ها که بعضا در جهت موازی دولت عمل می کنند؛ طی دهه های اخیر بخشی از درآمدهای ملی کشور را در اختیار گرفته اند. با عطف به شرایط تحریمی جامعه و تلاش برای برون رفت از اتکای به نفت، دولت اقدام به متوازن سازی بودجه و تخصیص درست آن در بخش های فرهنگی کرده است. برای همین این روزها باز هم بررسی بودجه نهادهای خاص فرهنگی داغ شده است.

نهادهایی که دولت نظارت آنچنانی هم روی آنها ندارد. وقتی به یک مجموعه که یک موسسه خاص است کمک می کنید امکان بازخواست درباره چگونگی صرف پول بیت‌المال را ندارید. یکی از راه‌حل‌های مهم در این زمینه این است که این بودجه تخصیصی از طریق وزارتخانه‌ای مربوط به نهادهای مورد اشاره داده شود. اگر پرداخت و کمک از طریق وزارتخانه انجام شود قابلیت پیگیری دارد به شرطی که وزارت‌خانه‌‌ها نیز روند شفاف‌سازی دخل و خرج خود را بیشتر از پیش پیگیری کنند.

طی دهه‌های گذشته به برخی از موسسات خاص فرهنگی بودجه‌های کلانی داده می‌شد که بسیاری از مردم از میزان این بودجه‌ها اطلاعات چندانی نداشتند. دولت‌های یازدهم و دوازدهم تلاش کردند تا این روند در سایه را با نورافکن روشن کنند.

به طور مثال در بودجه‌ای که سال ۱۳۹۷، رئیس جمهوری تقدیم مجلس کرد، به بنیاد سعدی (۴۳ میلیارد تومان)، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) (۲۸ میلیارد تومان)، فرهنگستان هنر (۱۵ میلیارد تومان)، موسسه نشر آثار امام خمینی(ره) (۷۱ میلیارد تومان)، دانشگاه شهید مطهری (۱۲ میلیاردتومان)، بنیاد ایران‌شناسی (۹ میلیارد تومان)، کتابخانه آیت‌الله مرعشی (۷ میلیارد تومان) تعلق گرفت.

نگاهی به تغییرات بودجه نهادهای فرهنگی نشان می‌دهد برخی بخش‌های مورد انتقاد در افکار عمومی، امسال سهمشان از بودجه کم‌تر هم شده است. سال گذشته شاهد بودیم که بیشترین واکنش‌های بودجه ۹۷ معطوف به نهادهای فرهنگی خاصی بود که حاشیه‌های فراوانی به همراه داشت. یکی از آنها هم جامعه المصطفی بود. ریاست این نهاد را حجت‌الاسلام والمسلمین دکترعلی عباسی در این روزها بر عهده دارد.

تعدد نهادهای فرهنگی و بعضا موازی بودن فعالیت بسیاری از آنها باعث شده بود تا بسیاری از آن به عنوان ریخت و پاش در بودجه یاد کنند. با این وجود، بودجه سه هزار میلیارد ریالی جامعه المصطفی با کاهش ۳۰ درصدی مواجه شده است.

بودجه ریزشی نهادهای خاص در سال آینده

بودجه شورای عالی حوزه علمیه قم در سال ۱۳۹۷، ۴۴۵ میلیارد و ۲۶۸میلیون تومان بوده است و این رقم برای بودجه سال ۱۳۹۸ به عدد ۳۰۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون کاهش یافته است.

بودجه مصوب شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان در سال جاری، ۱۱۹ میلیارد و ۵۸۸ میلیون تومان بوده است و این رقم برای سال آینده به ۸۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی در سال جاری، ۶۲میلیارد و ۸۳۲ میلیون تومان بوده است، که این رقم برای سال آینده به ۳۴ میلیارد و ۱۲۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه مجمع جهانی اهل‌بیت در سال جاری ۴۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بوده است، در حالی که این رقم به ۳۳ میلیارد تومان در ردیف بودجه سال ۱۳۹۸ کاهش یافته است.

بودجه دانشگاه اهل‌بیت در سال ۱۳۹۷، پنج میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان بوده است و این رقم به چهار میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان در بودجه سال آینده کاهش یافته است.

بودجه مجمع جهانی تقریب مذاهب در سال ۱۳۹۷، ۳۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است و بودجه سال ۱۳۹۸، ۲۸ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. بودجه این مجموعه نیز کاهش یافته است.

بودجه دانشگاه مذاهب اسلامی در سال جاری ، ۱۷ میلیارد و ۵۸۲ میلیون تومان بوده است و در بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۳۹۸، این رقم به ۱۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه پژوهشکده امام خمینی(ره) در سال جاری ، ۱۰ میلیارد و ۴۹۳ میلیون تومان بوده است و این رقم برای سال آینده به هشت میلیارد و ۵۱۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) که زیر نظر آیت‌الله مصباح یزدی است در سال ۱۳۹۷، ۲۸ میلیارد و ۶ میلیون تومان است، این رقم به ۱۴ میلیارد تومان در بودجه سال ۹۸ کاهش یافته است.

رقم بودجه موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(ره) در سال جاری ۳۲ میلیارد و ۳۹۸ میلیون تومان بوده است و در بودجه ۹۸ برای این موسسه، رقم ۲۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی در سال جاری هفت میلیارد و ۴۴۱ میلیون تومان بوده است و این رقم به ۶ میلیارد و ۴۵ میلیون تومان در بودجه سال آینده کاهش یافته است.

بودجه آستان امام خمینی(ره) که تولیت آن را حجت‌الاسلام سید حسن خمینی بر عهده دارد در سال جاری ۲۸ میلیارد تومان بوده است. این رقم در بودجه سال آینده به ۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان رسیده است.

بودجه موسسه پژوهشی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۷، ۲۹ میلیارد و ۳۰ میلیون تومان بوده است، این رقم در بودجه سال آینده به ۲۵ میلیارد تومان کاهش یافته است.

بودجه سازمان تبلیغات اسلامی در سال جاری ۲۰۳ میلیارد و ۲۴۱ میلیون تومان بوده است و در بودجه سال آینده به ۱۵۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه بنیاد دایره‌المعارف اسلامی در سال ۹۷، ۹ میلیارد و ۱۷۳ میلیارد تومان بوده است و این رقم در سال آینده به دو میلیارد تومان کاهش یافته است.

بودجه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال جاری ۱۵ میلیارد و ۵۸۳ میلیون تومان بوده است و به رقم ۱۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در بودجه ۹۸ افزایش یافته است.

بودجه شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در سال ۹۷، ۴۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان بوده است، این رقم به ۲۰ میلیارد تومان در بودجه سال آینده کاهش یافته است.

بودجه مرکز رسیدگی به امور مساجد در بودجه سال ۹۷، ۳۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است و در بودجه سال ۹۸، به رقم ۲۸ میلیارد تومان کاهش یافته است.

بودجه ستاد اقامه نماز در سال جاری، ۲۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان بوده است و در بودجه سال ۹۸ به ۱۲ میلیارد تومان کاهش یافته است.

مرکز تحقیقات کامپیوتری اسلامی در سال ۱۳۹۷، ۱۶ میلیارد و ۱۱۹ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است، در حالی که در بودجه سال آینده به ۱۲ میلیارد تومان کاهش یافته است.

دایره‌المعارف فقه اسلامی در سال ۹۷، ۵ میلیارد و ۳۸۴ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است و این رقم در بودجه سال آینده به ۳ و نیم میلیارد کاهش یافته است.

حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در سال ۹۷، ۸۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است و این رقم در بودجه سال آینده به ۶۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

مرکز الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت در سال جاری، ۷ میلیارد و ۹۲۶ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است و این رقم در بودجه سال آینده به ۵ میلیارد و ۲۸ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه شورای سیاستگذاری حوزه خواهران در سال جاری، ۲۷۱ میلیارد و ۳۳۱ میلیون بوده است و این رقم به ۱۶۹ میلیارد و ۷۰۰ میلیون در بودجه ۹۸ کاهش یافته است.

ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر در سال جاری ۴۵ میلیارد تومان بودجه دریافت کرده است و این رقم در بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۸، به ۱۵ میلیارد تومان کاهش یافته است.

بودجه جامعه‌المصطفی‌العالمیه در سال جاری ۳۰۵ میلیارد و ۱۲۰ میلیون تومان بوده است و این رقم در بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده به ۲۰۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

دانشگاه شهید مطهری در سال ۱۳۹۷، ۱۳ میلیارد و ۱۸ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است و این عدد به ۸ میلیارد و ۳۳۰ میلیون تومان در بودجه سال آینده کاهش یافته است.

دانشگاه امام صادق(ع) در سال جاری، ۱۰ میلیارد و ۶۵۹ میلیون تومان دریافت کرده است و رقم بودجه آن به هشت میلیارد تومان در بودجه سال ۹۸ کاهش یافته است.

بودجه نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در سال جاری، ۱۲۹ میلیارد و ۴۶۰ میلیون تومان بوده است و در بودجه پیشنهادی سال آینده به ۸۸ میلیارد و ۱۱۰ میلیون تومان کاهش یافته است.

بودجه صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی در سال ۹۷، ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است و این رقم به ۲۷ میلیارد تومان در بودجه پیشنهادی سال آینده کاهش یافته است.

رقم حدودی برای بودجه صداوسیما در سال ۹۸ ، یک هزارو ۸۴۰ میلیارد تومان اعلام شده است؛ این رقم در سال۹۷، یک هزارو ۶۴۶ میلیارد تومان و در سال‌۹۶ ، یک هزارو ۵۹۸ میلیارد تومان بوده است.

همچنین بودجه شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما در سال ۹۸ دو میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان اعلام شده است. مصارف پیش‌بینی شده افزایش سقف بودجه نیز حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان اعلام شده است.

افزایشی‌های بودجه ۱۳۹۸

البته نهادهایی هم بوده‌اند که با افزایش روبه‌رو شده‌اند. بودجه مرکز خدمات حوزه علمیه قم (متولی بیمه طلاب) برخلاف دیگر نهادها از رقم ۸۹۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان برای سال ۹۷ به رقم هزار و چهار میلیارد و ۱۷۰میلیون تومان در بودجه سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است.

بودجه دانشگاه معارف در سال جاری ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان بوده است، این رقم در بودجه پیشنهادی سال آینده به ۱۲ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است.

در لایحه پیشنهادی بودجه ۱۳۹۸ سهم سازمان صداوسیما در سال ۹۸، حدود یک هزارو ۸۴۰ میلیارد تومان اعلام شده است. بنابراین سهم این سازمان حدود ۲۰۰ میلیارد تومان افزایش خواهد داشت. روند متداولی که در بودجه‌گذاری هر سال جریان داشته است. البته بودجه سازمان صدا و سیما از محل یارانه و با عنوان هزینه‌های عمومی و متفرقه تامین می‌شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.