سود اصلی این محصول پر ارزش نصیب کشاورزان منطقه نمی‌شود بلکه سود اصلی را کشورهای خارجی می‌برند؛ شهرستان کاشمر با دارا بودن بیش از ۷۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت زعفران و عملکرد متوسط ۳ کیلوگرم از مزارع بارور، قابلیت تولید و استحصال بیش از ۲۰ تن سر گل زعفران را دارد که می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در اقتصاد جامعه روستایی داشته باشد.

 زعفران تقلبی

رئیس اداره آموزش و ترویج مدیریت جهاد کشاورزی کاشمر در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: کاهش شدید بارندگی در طول دوره رشد گیاه(پاییز و زمستان) اساسی‌ترین مشکل کاهش عملکرد در مرحله داشتِ مزارع است که با انجام آبیاری‌های مکمل جبران می‌شود.

احمدرضا محمودی مقدم اظهار کرد: زعفران به علت محدودیت در کشت و عرضه، افزایش روز افزون تقاضا و قیمت بسیار گران آن، همواره موضوعی جذاب برای اعمال تقلب بوده است؛ رنگ کردن خامه زعفران با رنگ استخراج شده از کلاله و یا رنگ‌های طبیعی یا مصنوعی دیگر و مخلوط کردن آن با زعفران، سنگین نمودن وزن زعفران با قرار دادن و انبار نمودن زعفران در محل‌های مرطوب و یا اسپری کردن ذرات ریزآب به داخل زعفران و افزودن عطر زعفران به آن، همچنین افزودن مواد معدنی، قند، عسل و رشته‌های گوشت قرمز، مواد گیاهی و… از جمله موارد انواع تقلب در فروش زعفران است.

وی اظهار کرد: سال‌هاست که کوچ این گیاه زیبا و ارزشمند از نواحی خراسان جنوبی و حتی جنوب خراسان رضوی به سوی مناطق با آب و هوای سردتر شروع شده است و خشک‌سالی‌های پی‌درپی باعث شده تا این روند همچنان ادامه یابد به نحوی که زعفران در مسیر تغییر زیستگاه خود به سایر استان‌های کشور و گاه خارج از مرزها نیز مهاجرت کرده است.

مواد آلاینده مهم‌ترین چالش

رئیس اداره آموزش و ترویج مدیریت جهاد کشاورزی کاشمر در ادامه به مهم‌ترین چالش‌های صنعت زعفران در منطقه ترشیز اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های زعفران منطقه ترشیز و استان خراسان و به نوعی کشور ایران وجود مواد آلاینده مانند  مو، پُرز قالی و پُرز پتو در سرگل زعفران است.

وی دلیل اصلی وجود این ناخالصی را پاک شدن زعفران به صورت فله، دستی و سنتی توسط مردم در منازل و در فضای غیر استاندارد بهداشتی ذکر کرد و افزود: مو، پرز قالی و پرز پتو به دلیل داشتن مواد شیمیایی و آلوده که زعفران از محیط به خود جذب می‌کند، همچنین افشانه‌های شیمیایی، حشره‌کش‌ها و آلودگی‌های دیگر باعث غیربهداشتی شدن محصول نهایی زعفران که خوراکی است، می‌شود.

وی اظهار کرد: به دلیل اینکه میزان آلودگی این محصول از استاندارد جهانی بسیار بیشتر است در کشورهای اروپایی قابل استفاده نیست به همین دلیل خریدار مستقیم ندارد.

محمودی مقدم افزود: محصول فله زعفران برای پاک‌سازی و از بین بردن آلودگی به روش‌های فناورانه که فعلاً در انحصار اسپانیاست به نصف قیمت فله جهانی از صادرکنندگان ایرانی خریداری می‌شود.

وی عنوان کرد: شرکت‌های اسپانیایی خاص، پس از فرایند پاک‌سازی سرگل آلوده به مو، پُرز قالی، پُرز پتو و سایر مواد آن‌ها را به شرکت‌های معتبر و حرفه‌ای بسته‌بندی تحویل می‌دهند که پس از طی فرایند پیشرفته و استاندارد جهانی در بسته‌بندی، این محصول با ارزش شده ایران با نام شرکت‌های اسپانیایی به سراسر دنیا با قیمت بسیار بالاتر  عرضه می‌شود.

رئیس اداره آموزش و ترویج مدیریت جهاد کشاورزی کاشمر عنوان کرد: پس از فراوری این محصول تقریباً ارزش افزوده خالص حدود ۲۰۰ درصد برای شرکت‌های اسپانیایی خواهد داشت. به عبارتی اگر سرگل فله را از صادرکنندگان ایرانی با قیمت متوسط ۳۰ میلیون ریال خریداری نمایند، این محصول را پس از فرایند پاک‌سازی و بسته‌بندی با کسر هزینه‌های آن حدود ۹۰ میلیون ریال در بازارهای جهانی با نام خودشان عرضه می‌کنند.

صادرات فله‌ای

در ادامه یکی از صادرکنندگان زعفران در کاشمر  از صادرات ۷۵ درصد زعفران ایران به صورت فله و با بسته‌های کمتر از وزن ۱۰ گرم خبر داد و گفت: با اینکه استان خراسان رتبه اول تولید زعفران کشور را دارد و دارای بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید زعفران است اما از مشکلات بسیاری رنج می‌برد.

سعید مؤذن با اشاره به اینکه خراسان رضوی عمده‌ترین تولیدکننده زعفران ایران است، بیان کرد: کشت زعفران در اکثر شهرستان‌های استان رایج شده است. بخش عمده زعفران تولیدی در شهرستان کاشمر است و صادرات محصول طلای سرخ به کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس صورت می‌گیرد، با توجه به اینکه زعفران محصولی با عملکرد کم در هکتار است و تولید آن به طور میانگین حداکثر از ۳ تا ۵ کیلوگرم در هکتار تجاوز نمی‌کند اما با روش‌های فناورانه نوین می‌توان عملکرد زعفران را بالا برد.

این صادرکننده زعفران عنوان کرد: با بالا بردن عملکرد زعفران ارزش افزوده این محصول استراتژیک بالا خواهد رفت.

وی گفت: یکی از کشورهای هدف در صادرات زعفران استان و منطقه ترشیز که بالغ‌ بر ۹۰ درصد آن را شامل می‌شود، کشور اسپانیاست و ۱۰ درصد صادرات نیز عمدتاً راهی کشورهای عربی می‌شود.                                           

سودِ زعفران ایرانی به کام اسپانیائیها       

در ادامه مدیر جهاد کشاورزی کاشمر گفت: از کل میزان زعفران کشت شده در استان خراسان بیش از ۹۵ درصد سرگل محصول به روش‌های سنتی توسط کشاورزان و مردم در خانه‌ها جدا شده و کمتر از ۵ درصد توسط شرکت‌های ثبت شده و بر اساس استانداردهای بهداشتی این فرایند انجام می‌گیرد.

 سید ابوالقاسم موسوی با بیان اینکه قسمت اعظم سرگل‌های جدا شده به روش‌های سنتی و به‌صورت فله توسط دلالان خریداری و پس از چند دست به تجار و صادرکنندگان می‌رسند، افزود: این افراد محصول خریداری شده را به‌صورت فله به شرکت‌های خارجی صادر می‌کنند و این شرکت‌ها فرایند کیفی‌سازی، بسته‌بندی، عرضه و فروش را به سراسر دنیا که قسمت عمده آن در اسپانیاست، انجام می‌دهند.

وی بیان کرد: اکنون حدود ۹۵ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، از این مقدار استان خراسان رضوی بیشترین سهم را در کشور دارد. اگرچه کشورهای دیگری از قبیل افغانستان، پاکستان، اسپانیا و اخیراً چین نیز تولیدکننده محصول زعفران هستند.

مدیر جهاد کشاورزی کاشمر اظهار کرد: با وجود اینکه حدود ۹۵ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود اما توزیع زعفران در دنیا توسط کشورهای اروپایی و خارجی مخصوصاً کشور اسپانیا صورت می‌گیرد و متاسفانه دنیا زعفران تولید شده ایران را به نام اسپانیا می‌شناسد.

موسوی گفت: زعفران یکی از مهم‌ترین محصولات و سوغات کاشمر است که به سراسر ایران و جهان صادر می‌شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.