در حالی که قرار است ۶ آبان‌ماه اولین محموله نفت خام برای فروش به بخش خصوصی در بورس عرضه شود، اما همچنان فعالان بخش خصوصی از نبود زیرساخت‌های لازم برای خرید و به‌دنبال آن صادرات نفت گلایه دارند و همین امر سبب شده تا موفقیت فروش نفت در بورس در هاله‌ای از ابهام باشد.

بر اساس اعلام مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، قرار است تا ۱۰ روز آینده اولین محموله نفت خام برای فروش به بخش خصوصی در بورس انرژی عرضه شود. اگرچه پیش از این نیز چند تجربه ناموفق برای فروش نفت در بورس وجود داشته، اما این بار با تغییراتی که در نحوه عرضه ایجاد کرده‌اند، امیدها برای موفقیت آن بیشتر است.

ازجمله این تغییرات می‌توان به کاهش کف خرید از ۵۰۰ هزار بشکه به ۳۵ هزار بشکه اشاره کرد. همچنین در معامله به‌جای استفاده از ارز خارجی، ریال مبادله خواهد شد. با این حال، همچنان بخش خصوصی اعتقاد دارد ساز و کارهای لازم برای عرضه نفت در بورس وجود ندارد و بخش خصوصی با این شرایط نمی‌تواند وارد معامله شود.

**زیرساخت‌های عرضه نفت خام را نداریم

در این مورد، رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران، در گفت‌وگو با ایرناپلاس، با بیان اینکه با این مسئله باید قدری صبورانه برخورد کرد، گفت: هنوز زیرساخت‌های لازم فراهم نشده، زیرا زیرساخت‌های بورس نفت که مربوط به دو دهه پیش است و بورس انرژی که از دهه ۹۰ کار خود را آغاز کرده، نیازمند ساز و کار اجرایی است.

وی ادامه داد: برای ایجاد ساز و کار اجرایی لازم است افرادی که می‌خواهند در پروسه خرید نفت وارد شوند، همانند فعالان اقتصادی در بورس، شناسایی شده و کد بورسی بگیرند تا بر اساس این کد بورسی یا از طریق بانک و یا خود بورس اعتبار بگیرند.

پدیدار افزود: اما در مورد بورس نفت به‌دلیل اینکه ارزش اقتصادی بالایی دارد، نیاز به ارز معتبر بین‌المللی است و از همین رو، زیرساخت‌های موجود کارگشا نیست.

**ارزش ۲.۶ میلیون دلاری محموله‌های نفت در بورس

وی با بیان اینکه در این عرضه کف خرید ۳۵ هزار بشکه در نظر گرفته شده است، گفت: هر خریدار در اولین تجارت خود باید ۱۰ درصد از مبلغ مورد تجارت و معامله را به‌صورت نقدی در بورس سپرده‌گذاری کند تا به‌وسیله آن تخصص و توانایی مالی فرد احراز شود.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: قیمت‌گذاری این محموله‌ها نیز برای هر بشکه ۷۵ دلار خواهد بود تا بخش خصوصی بتواند از ابتدا برنامه‌ریزی کند.

وی افزود: بر این اساس بخش خصوصی اگر بخواهد این خرید را انجام دهد، برای هر محموله ۳۵ هزار بشکه‌ای باید عدد قابل‌توجهی حدود ۲.۶ میلیون دلار بپردازد، اما هنوز در مجموعه اعضای کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی، این ظرفیت بالقوه شناسایی نشده است و بنابراین خیلی خوش‌بین نیستم که عرضه ۶ آبان به نتیجه برسد.

**فقدان خط اعتباری برای خرید و فروش نفت

پدیدار با اشاره به اینکه تا پیش از این، بخش خصوصی در زمینه فرآورده‌های نفتی فعال بوده، تأکید کرد: محموله فرآورده‌های نفتی کوچک است و با نفت خام قابل‌مقایسه نیست. از همین رو، در جلساتی که با اتحادیه‌ها و انجمن‌های خصوصی فعال در حوزه نفت داشتیم، هیچ‌کدام برای خرید نفت خام از بورس اعلام آمادگی نکردند.

وی راهکار فروش نفت توسط بخش خصوصی را ایجاد خط اعتباری برای فعالان این حوزه دانست و گفت: بر این اساس اعتبار هر فعال بخش خصوصی در کشور مشخص شده تا بر روی این خط اعتباری نفت را به مشتریان خارجی بفروشد، اما این مهم در ساز و کار فروش نفت به بخش خصوصی در نظر گرفته نشده است.

مشوق‌های نفتی بورس برای بخش خصوصی

با این حال حسن بهرام‌نیا، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرناپلاس عقیده دارد که اگرچه ممکن است در ابتدای راه اقبال به خرید نفت خام توسط بخش خصوصی کم باشد، اما با استمرار عرضه می‌توان امیدوار بود که معاملات شرکت ملی نفت به بورس منتقل شود.

وی با اشاره به اینکه در گذشته شرایط عرضه نفت در بورس سخت بود، گفت: یکی از مواردی که در عرضه‌های قبلی وجود داشت این بود که کف خرید ۵۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته شده بود که باعث کاهش انگیزه برای بخش خصوصی می‌شد. مورد دیگر بحث تأمین ارزی بود که این دو موضوع دست‌به‌دست هم می‌داد تا در گذشته استقبالی از عرضه نفت در بورس نشود، اما اکنون با توجه به شرایط جدید که کف خرید را به ۳۵ هزار بشکه رسانده‌اند، انتظار می‌رود بخش خصوصی با انگیزه بیشتری وارد شود.

**بخش خصوصی صادرات نفت را مدیریت کند

بهرام‌نیا با بیان اینکه در این عرضه تأمین مبلغ به‌صورت ریالی خواهد بود، ادامه داد: همه این موارد پارامترهایی است که تاثیرگذار است و می‌تواند مشوق خوبی برای حضور بخش خصوصی در بورس باشد.

وی افزود: بخش خصوصی می‌تواند میزان صادرات نفت را به‌خوبی مدیریت کند.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: برای اقتصادی شدن فعالیت بخش خصوصی در این حوزه، معمولاً چند دلار اختلاف قیمت با قیمت‌های جهانی در نظر می‌گیرند و اکنون نیز قیمت ۷۵ دلار با توجه به این که قیمت نفت در بازارهای جهانی بالای ۸۰ دلار است، قیمت مناسبی است و برای بخش خصوصی به‌صرفه خواهد بود و در عین حال می‌تواند منافع کشور، دولت و حاکمیت را تأمین کند که این اتفاق، اتفاق خوبی است.

وی با اشاره به اینکه این مسیر باید طی شود، گفت: امکان دارد در اوایل کار با استقبال کمی روبه‌رو باشیم اما می‌توان هم‌زمان با عرضه‌ها، زیرساخت‌ها را آماده‌تر کنیم. بنابراین ممکن است استقبال کمی صورت گیرد، اما باید استمرار داشته باشد.


 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.