شاید برخی سخن از برجام را موضوعی تاریخ گذشته و کند و کاو در آن را بیهوده قلمداد کنند و با یک قضاوت یک طرفه ایران را بازنده بازی توافق هسته‌ای بدانند. اما برعکس آنها که بدون مطالعه و در نظر گرفتن شرایط خاص ایران و فضای تعاملی که برجام برای ایران ایجاد کرده، آن را کلاه بزرگ امریکا برای ایران عنوان میکنند، این توافق هنوز با خروج امریکا از آن نیز برای ایران مفید و سازنده است.

رهبری ایران نیز در جواب این سوال که چرا با وجود پاره کردن برجام از سوی امریکا ان را آتش نمیزنید به صراحت گفت تا زمانی که این توافق به سود ایران باشد از آن خارج نمیشویم.

در مورد اینکه چرا برجام از ابتدا برای ایران مفید بود و هم اکنون نیز هست دلایل بسیاری وجود دارد. بسیار ساده است که کشوری از توافق خارج میشود که انرا به نفع خود نداند. از این رو طبیعی است که طرف نگران و متضرر برجام (البته این توافق برد برد بوده و هر کدام درصدی از آنچه میخواست را بدست اورده نه همه آن را) امریکای ترامپ بوده است که از ان خارج شد.

 

برجام توافقی مرده است؟

 

ترامپ بارها تکرار کرده است برجام ننگین ترین، شرم اورترین و بدترین توافق برای امریکا بوده است. از این رو همه سعی خود را کرد تا کاری کند ابتدا ایران خود از برجام خارج شود. با تحت فشار قرار دادن و نقض روح برجام و همچنین نادیده گرفتن این توافق با جلوگیری از مبادلات بانک های بزرگ با ایران، این تلاش پیش برده شد. اما ایران مزایای این توافق را بیشتر از معایب ان میدانست و در آن ماند.

پس از ان ترامپ وارد مذاکره و تهدید اروپایی ها شد تا آنها پلن جدیدی برای برجام پیدا کنند. ترامپ دست روی فعالیتهای منطقه ای و برنامه موشکی ایران گذاشت تا اروپایی ها را پیشیدم به خروج از توافق هسته ای با ایران کند. اما اروپایی ها حتی به قیمت چالش با امریکا در موضوعاتی دیگر زیر بار برهم زدن توافق با ایران نرفتند.

ترامپ پس از ان توپ را به زمین کنگره انداخت‌‌. اما کنگره هم نپذیرفت هزینه خروج از برجام را به دوش بگیرد. در نهایت ترامپ در حالی که تلاش بسیاری میکرد هزینه زدن زیر میز برجام را با اروپایی ها تقسیم کند، به دلایلی خاص که از نظر ترامپ ادامه آن به نفع امریکا نبود، از برجام خارج شد.

ترامپ دلیل خروج از برجام را ادامه فعالیتهای منطقه ای ایران، ازادی در تولید و آزمایش موشکی، فعالیتهای آزادانه بانکی و افزایش تعاملات این کشور میدانست در حالی که امریکا از این موضوع نمیتوانست منتفع شود.

این وضعیت منجر به تبدیل ۵+۱ به ۴+۱ و قرار گرفتن اروپایی ها به علاوه روسیه و چین در مقابل ایران شد. این ۵ کشور و مخصوصا اروپایی ها باید ساز و کاری برای منتفع شدن ایران از برجام تعریف میکردند تا ایران همچنان به ماندن در برجام تشویق شود. اما از زمان خروج امریکا از برجام بیش از ۴ ماه گذشته و ساز و کار دقیقی برای این موضوع شکل نگرفته است.

همین است که ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با اشپیگل از زبان سخت استفاده کرده و به اروپایی ها نهیب میزند که این روند باید زودتر به نتیجه برسد زیرا که ایران تا ابد صبور نخواهد بود.

چرا ایران منتظر اروپا می‌ماند؟

 

اروپایی ها بازیگران صبوری هستند که هر اقدامی را سعی میکنند سر حوصله، دقیق و با کمترین هزینه انجام دهند. اول اینکه اتحادیه از ۲۸ کشور تشکیل شده که همکاری و هماهنگی یک موضوع با همه انها زمانبر است. دوم اینکه انها تلاش میکنند در این شرایط خاص راهی را ایجاد کنند که قانونی و بدون مشکل باشد و در میانه راه نیاز به تغییر مسیر هم نباشد.

چرا ایران هنوز صبور بوده و از برجام خارج نشده، از این روست که تلاش اروپایی ها و مهمتر از ان حمایت تمام و کمال سیاسی از برجام را مناسب دانسته و ادامه ان را به سود دو طرف میبیند.

با همه این وجود اروپایی ها باید در فرصت باقی مانده دو موضوع را در رابطه با ایران تعیین تکلیف کنند. اولی فروش نفت ایران و دوم برگشت پول ان. هر چند حضور شرکتهای اروپایی در ایران اهمیت دارد اما در مرحله دوم پس از نفت و پول ان است. ایجاد سازوکار بانکی مناسب برای تسهیل دریافت و پرداخت و استفاده مشتریهای نفتی ایران همچون چین و هند از آن میتواند برجام را نجات داده و ادامه یکی از مهمترین دستاوردهای اتحادیه اروپا را همچنان منجر شود.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.